Hugo Minsterberg
Hugo Misterberg (nem. Hugo Münsterberg; Dancig, danas Gdanjsk, Poljska, 1. jun 1863 – Kembridž, SAD, 16. decembar 1916) bio je nemačko-američki psiholog i filmski teoretičar jevrejskog porekla.
| Hugo Minsterberg | |
|---|---|
 Fotografija iz njegove knjige "Opšta psihologija" 1900. godine | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1. jun 1863. |
| Mesto rođenja | Dancig,  |
| Datum smrti | 16. decembar 1916. (53 god.) |
| Mesto smrti | Harvard, SAD |
| Naučni rad | |
| Polje | psihologija |
Biografija
urediStudirao je kod psihologa Vilhelma Vunta.[1] Svoju akademsku karijeru započeo je na Univerziteta u Frajburgu kao doktor nauka, predavač, gde je pokrenuo i psihološku laboratoriju. Zatim je počeo da objavljuje istraživačke radove na različite teme koje su se ticale procesa učenja, percepcije, pamćenja i pažnje. Unapređen je u zvanje docenta 1891. godine i učestvovao je na prvom međunarodnom kongresu psihologije iste godine. Tamo je upoznao poznatog američkog psihologa Vilijama Džejmsa koji ga je pozvao na Univerzitet Harvard da bude šef katedre psihologije naredne tri godine. Hugo Munsterberg je prihvatio taj poziv i radio je sa postdiplomcima.[2] Na Harvardu je bio profesor sve do smrti.[3]
Bavio se forenzičkom psihologijom, psihologijom ekonomije i psihologijom estetike. Smatra se da je on začetnik industrijske, odnosno, organizacione psihologije.[1]
U filozofiji sjedinjuje Fihteov etički idealizam i naučnu psihologiju.
Za film se zainteresovao pred kraj života i pored toga što je sarađivao sa The Paramount Pictography, napisao je samo jedno filmsko teorijsko delo: Fotodrama: psihološka studija (The Photoplay: A Psychological Study, 1916).
Zbog pacifističkih istupanja i nastojanja da se izbegne rat između SAD i Nemačke pao je u nemilost javnosti i budući da je bio izložen stalnim napadima, umro je od srčanog udara za katedrom. Njegov je rad pao u zaborav sve do 1970. godine kada je ponovo otkriven.[4]
Teorija filma
uredi- Budući da je Hugo Misterberg bio sledbenik formativne teorije, pod uticajem Geštalt psihologije, zapazio je podudarnosti između izražajnih mehanizama filma i mentalnih operacija ljudske svesti.
- Smatrao je da se estetička i psihološka strana filma dodiruju, pa medijum treba proučavati na nivou obe ravni.
- Psihološki gledano, filmska slika je pljosnata ali stvara iluziju trodimenzionalnosti. U njoj se pokret javlja tamo gde ga nema usled delovanja phi-fenomena: i dubina i pokret su rezultati mentalnog procesa, mešavina činjenica i simbola.
- Zakone spoljašnjeg sveta zamenjuju potrebe našeg uma:
- selektujemo iz haosa utisaka,
- cilj gledanja upravlja našom pažnjom,
- stvarnost napušta svoj fizički kontinuitet i podvrgava se kontinuitetu i diskontinuitetu svesti,
- prošlost i budućnost se mešaju,
- objektivno postaje subjektivno i obratno, pa slika sveta postaje izraz emocija.
- Mentalna sredstva filma stoga čine: dubina, pokret, pažnja, sećanje, imaginacija i emocija.
- Sa estetskog gledišta, umetnost prikazuje stvari istrgnute iz svoga prirodnog konteksta i savršeno su potpune u sebi, za razliku od nauke koja otkriva povezanost fenomena sveta i njihovu funkciju u uzročno-posledičnim nizovima.[3][4]
Prema tome, film govori o čoveku tako što prevladava oblike spoljašnjeg sveta (prostor, vreme, uzročnost) i prilagođava zbivanja formama unutrašnjeg sveta (pažnji, sećanju, imaginaciji i emociji). On u pokretnim slikama obrađuje značajne konflikte ljudskih akcija time što ih, oslobađajući ih fizičkih formi, prilagođava slobodnoj igri mentalnih iskustava i tako ih potpuno izoluje od praktičnog sveta savršenim jedinstvom zapleta i slikovnog prikaza.
Inače, film može da zadovolji mnogobrojne potrebe savremenog čoveka — od intelektualnih (informacija, obrazovanje) do afektivnih (zabava, estetsko uživanje).
Uočljivo je da film može da simulira, npr. pozorište, iako zamena ne dostiže original, ali može i ponešto što pozornica ne može: stvarnost je stvarnija, iako nema živih bića, fizička sredina se stalno menja, kretanje se može usporiti ili ubrzati, a predmeti i bića se stalno preobražavaju: snovi dobijaju realan oblik i po tome se ovaj medijum razlikuje od pozorišta.[3][4]
Glavna dela
uredi- Poreklo morala (Ursprung der Sittlichkeit, 1889),
- Osnovna psihologija (Grundzüge der Psychologie, 1900),
- Filozofija vrednosti (Philosophie der Werte, 1908),
- Večni život (Eternal Life, 1906),
- Psihologija i industrijska delotvornost (Psychology and Industrial Efficiency, 1913),
- Psihologija i život (Psychology and Life),
- Psihologija i duhovno zdravlje društva (Psychology and Social Sanity),
- Psihologija opšta i primenjena (Psychology, General and Applied).
Reference
uredi- ^ a b „Münsterberg, Hugo | Hrvatska enciklopedija”. www.enciklopedija.hr. Pristupljeno 2022-11-15.
- ^ „Hugo Münsterberg - Biography, Books and Theories”. www.famouspsychologists.org. Arhivirano iz originala 15. 11. 2022. g. Pristupljeno 2022-11-15.
- ^ a b v „Filmska enciklopedija”. filmska.lzmk.hr. Pristupljeno 2022-11-15.
- ^ a b v Stojanović, Dušan (1991). Leksikon filmskih teoretičara. Beograd: Naučna knjiga. ISBN 86-23-72003-2. OCLC 46789941.
