Hunzibski jezik
Hunzibski jezik jedan je od jezika koji pripada grupi sjeveroistočnih kavkaskih jezika, a koji pripada didojskoj podgrupi jezika. Unutar didojske podjele jezika, didojski jezik pripada grupi Bežtinsko-hunzibsko-hvaršinskih jezika. Govori se u Dagestanu i to od starne svega približno 1.010 pripadnika Hunzibaca, od 2.000 koliko se procjenjuje broj pripadnika koji govori ovim jezikom, prema podacima iz 2010. godine duž desne obale rijeke Andi-Koisu.[3]
| Hunzibski jezik | |
|---|---|
| gьonkьos mыc / honƛʼos mɨc ([ˈhont͡ɬʼos mɨt͡s]) | |
| Region |  Rusija
|
Broj govornika | 1420[3] (2010) |
Severoistočnokavkaski jezici
| |
| Ćirilica | |
| Jezički kodovi | |
| ISO 639-3 | huz |
Ne postoji zajedničko usaglašavanje akademika i istraživača o položaju njihovog jezika u didojskoj grupi jezika. E. Bokarev smatra da je to nezavisni jezik, dok E. Lomtadže smatra da je to samo dijalekt unutar didojskog jezika. Ne postoje različiti dijalekti unutar samog hunzibskog jezika, samo male razlike u izgovoru. U svakodnevnom životu Hunzibaca, maternji jezik koristi samo u njihovim domovima, a u svim društvenim situacijama i obrazovnim sferama koristi se avarski jezik i ruski jezik. Hunzibci nemaju sopstveni književni jezik i pa se zbog toga koriste avarskim jezikom.
Tokom svog razvoja, kroz mnogo vijekova, Hunzibci su bio pod uticajem mnogih naroda. Samim tim, u rječniku i svakodnevnom govoru mogu se primjetiti mnoge tuđice iz turskih, arapskih, avarskih i gruzijskih jezika. Danas, sve veći uticaj ima ruski jezik, posebno u oblasti politike i tehničkih pitanjima.[4][3]
Geografska rasprostranjenost uredi
Od procjenjenih 2.000 pripadnika Hunzibaca, nešto više od hiljadu koriste maternjim jezikom prema procjeni u svojom domovima na prostorima jugozapadnog dijela Rusije, na prostorima njihovih sela, koji su i do sad naseljavali, kao i prostore Gruzije. Po nekima procjenjen broj korisnika iznosi 1470.[3] Govori se u Tsunta i Kiziljurt okrugu i dva sela u Gruziji.
Karakteristike uredi
Hunzibski jezik ima najviše sličnosti sa hvaršinskom i bežtinskom jezikom. Zato zajedno sa ova dva jezika čine jednu podgrupu didojskih jezika.[5]
Pravopis uredi
Vokali uredi
Vowels in Hunzib may be short, long, or nasalized.
| Prednji | Centralni | Zadnji | |
|---|---|---|---|
| Zatvoreni | i | ɨ | u |
| srednji | e | ə | o |
| otvoreni | a | ɑ |
Konsonanti uredi
Hunzibski jezik ima 35 suglasnika (konsonanti), a to su:
| Bilabijalni (dvousneni) | Alveolarni | Palatalni | Velarni | Uvularni | Farengitelni | Glotalni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| central | lateralni | ||||||||
| Nazalni | m | n | |||||||
| Praskavi | bezvčni | p | t | k | q | ʔ | |||
| zvučni | b | d | ɡ | ||||||
| ijektivni | pʼ | tʼ | kʼ | qʼ | |||||
| Afraktivni | bezvučni | t͡s | t͡ɬ | t͡ʃ | |||||
| ijektivni | t͡sʼ | t͡ɬʼ | t͡ʃʼ | ||||||
| Fraktivni | bezvučni | s | ɬ | ʃ | x | χ | ħ | h | |
| zvučni | z | ʒ | ʁ | ʕ | |||||
| Treptavi | r | ||||||||
| Približni | l | j | w | ||||||
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Deset etnoloških jezičkih mapa evropske Rusije, na kojoj se nalaze i Hunzibci
- ^ Jezička mapa naroda u Gruziji, na kojoj se nalaze i Hunzibci
- ^ a b v g „Hunzib”.
- ^ „The Hinukhs”. eki.ee. Pristupljeno 11. 9. 2017.
- ^ „The Languages of the Caucasus, by Wolfgang Schulze (2009)”. Arhivirano iz originala 18. 09. 2017. g. Pristupljeno 22. 09. 2017.
