Cvijan Stjepanović
Cvijan Stjepanović (Tobut, 1887—?) bio je srpski rodoljub iz Bosne koji je učestvovao u pripremi Sarajevskog atentata.
Cvijan Stjepanović | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 1877. |
| Mjesto rođenja | Tobut,, Osmansko carstvo |
Biografija uredi
Rođen je oko 1877. godine u selu Tobut od oca Ilije. Bio je oženjen i imao je troje djece.[1] Neđo Kerović je zajedno sa Cvijanom Stjepanovićem na svojim kolima u noći 1/2. juna 1914. prevezao u Tuzlu Gavrila Principa i Trifka Grabeža, kao i oružje koje je kasnije korišćeno u atentatu na austrougarskog prestolonasljednika Franca Ferdinanda. On i Stjepanović predali su oružje Mišku Jovanoviću u Tuzli.[2][3]
Uhapšen je i suđen sa ostalima pod optužbom za udruživanje u vršenju veleizdaje, uključujući službene krugove u Kraljevini Srbiji. Zavjera sa ciljem izvršenja veleizdaje za kaznu je imala smrt, a zavjera da se počini jednostavno ubistvo nije. Suđenje je održano od 12. do 23. oktobra, dok je izricanje presude i kazni objavljeno 28. oktobra 1914. godine.[4] Cvijan Stjepanović osuđen je na tešku tamnicu u trajanju od 7 godina, pooštrenu jednim postom svaka tri mjeseca i tvrdim ležanjem i samotnim zatvorom u mračnoj sobi 28. juna svake godine.[5]. Zajedno sa Ivom Kranjčevićem, Lazarom Đukićem prebačen je 2. marta 1915. u zatvor u Terezinu. U Terzinu je bio izložen teškim uslovima. Ministarstvo rata Austrougarske primilo je molbu Petra Stjepanovića, sanitetskog natporučnika, koji je tražio da bude prebačen u ćeliju svoga brata, Cvijana Stjepanovića, u Terezinu, jer želi da spase brata s obziram na njegovo sve slabije zdravlje. Ministarstvo je riješilo da se „sa medicinskog gledišta, kao i s obzirom na duhovno i fizičko stanje zatvorenika, dozvoljava ukidanje sobnog zatvora“. Na dan 13. septembra 1917. odlučeno je da se preživjeli iz oba vojna zatvora (Gavrilo Princip, Kranjčević, Stjepanović, Cvjetko Popović, Čubrilović i Zagorac) pošalju natrag u Bosnu, u zenički zatvor. Ovo je i izvršeno. Svi zatvorenici izuzev Principa bili su premješteni.[6] Iz zeničke kaznionice pušten je 3. novembra 1918.[7]
Reference uredi
- ^ Bogićević 1954, str. 21.
- ^ Gaćinović, Radoslav (2014). Mlada Bosna. Beograd: Medija centar Odbrana. str. 267.
- ^ VolimSrbiju. „Potresno pismo kojim se Veljko Čubrilović, član Mlade Bosne, oprostio od supruge i ćerke: Obešen je prvi, kao "najmanje grešan"”. Volim Srbiju (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-03.
- ^ Biagini 2015, str. 21.
- ^ Bogićević 1954, str. 401—403; Owings 1984, str. 527–530.
- ^ Dedijer, Vladimir (1966). Sarajevo 1914. Beograd: Prosveta. str. 595, 610, 611.
- ^ Milošević, Borivoje (2016). Srpska pravoslavna crkva i sveštenstvo u Bosni i Hercegovini u Prvom svjetskom ratu. Andrićgrad – Višegrad. str. 204.
Literatura uredi
- Biagini, Antonello (4. 9. 2015). The First World War: Analysis and Interpretation (na jeziku: engleski). 1. Cambridge Scholars Publishing. ISBN 978-1-4438-8186-9. Pristupljeno 8. 10. 2022.
- Bogićević, Vojislav, ur. (1954). Mlada Bosna: pisma i prilozi (na jeziku: srpskohrvatski). Svjetlost. Pristupljeno 8. 10. 2022.
- Owings, W.A. Dolph, ur. (1984). The Sarajevo Trial (na jeziku: engleski). Documentary Publications. ISBN 978-0-89712-122-4. Pristupljeno 8. 10. 2022.