Crkva Svete prepodobne mati Paraskeve u Vranju
Crkva Svete prepodobne mati Paraskeve u Vranju, naseljenom mestu na teritoriji grada Vranja, pravoslavni je hram koji pripada Eparhiji vranjskoj Srpske pravoslavne crkve.[1]
| Crkva Svete prepodobne mati Paraskeve | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Status | hrišćanska pravoslavna bogomolja |
| Tip | crkva |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija vranjska |
| Osnivanje | 1927. |
| Posvećen | Svetoj prepodobnoj majci Paraskevi |
| Arhitektura | |
| Rekonstruisan | 1993 — 2013. i 2015 — 2017. |
| Lokacija | |
| Mesto | Vranje, Grad Vranje |
| Država | Srbija |
Crkva na Šapranačkom groblju posvećena Svetoj prepodobnoj majci Paraskevi podignuta je 1927. godine prema planu Vasilija Mihailoviča Andrasova, ruskog emigranta, arhitekte koji je projektovao više hramova u Srbiji.[2]
Osnova crkve je sažeti upisani krst, sa kupolom iznad naosa. Iznad portala nalazi se ploča sa natpisom:
Ovaj hram eparhije... od 1925. do 1927. god. za vreme vladavine Nj.V. Kralja Aleksandra Prvog i episkopa niškog Dositeja, prote okružnog Dušana Popovića, Uprave crkvene Mladena Popovića sveštenika, tutora Staniše M. Mladenovića Rakovče, trg. Nikole Mladenovića Ganza, radove izvodili inž. Dušan Di...arac i preduzimač Đera Arsić
U neposrednoj blizini crkve, na zapadnom prilazu crkvi nalazi se zvonik na kome stoji natpis:
Ova zvonara je podignuta 1911. godine za vreme vladavine Nj.V. Kralja Petra Prvog, episkopa niškog Domentijana, prote okružnog Dim. Pavlovića, Uprave crkvene Mil. K. Jovanovića svešt., Riste A. Stošića - Anđelče trg. i Stojka Rakovče užara. Urezani potpis: K. Lunaček
Ikonostas sa 32 ikone u crkvi oslikan je u periodu od 1926. do 1928. godine, a slikar je bio Đorđe Zografski iz Velesa, koji je oslikao više pravoslavnih crkava u Eparhiji vranjskoj (crkve Svetog Georgija u Surdulici, Svetog arhangela Mihaila u Milanovu i Svetog Dimitrija u Buštranju).
Crkva Prepodobne Paraskeve u Vranju zanimljiva je u istorijsko-umetničkom smislu iz nekoliko razloga. Ona je zaokruženo delo ruskih, petrogradskih đaka - arhitekte Androsova, ruskog emigranta i zografa Zografskog, školovanog u Rusiji. Obojica su u domenu svojih delatnosti stvarala u skladu sa trenutnim aktuelnim tokovima. Tako je crkva po arhitekturi deo tokova usmerenih ka ostvarivanju srpskog nacionalnog stila, dok je ikonostas -prirodno nasleđe tradicionalne zografske škole, obogaćene novim uticajima iz Rusije. Vredno je napomenuti da je ikonostas nastao zahvaljujući prilozima pobožnih vernika Vranja i kao takav je ilustrativan primer bogate tradicije priložništva na teritoriji Eparhije vranjske.
Crkva je delimično obnavljana u periodu od 1993. do 2013. godine, a sadašnji izgled dobila je obnovom od 2015. do 2017. godine.
Vidi još
urediIzvori
uredi- ^ „Šematizam”. Eparhija vranjska. Pristupljeno 28. 2. 2024.
- ^ „Proslava praznika Prepodobne mati Paraskeve - Svete Petke u Eparhiji vranjskoj”. SPC. Pristupljeno 28. 2. 2024.
