Википедија

Šanac (Kruševac)

Ukoliko ste tražili rov, pogledajte članak Šanac.

Šanac je naseljeno mesto grada Kruševca u Rasinskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 1153 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 1285 stanovnika).

Šanac
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugRasinski
GradKruševac
Stanovništvo
 — 2011.1153
Geografske karakteristike
Koordinate43° 37′ 16″ S; 21° 21′ 02″ I / 43.621° S; 21.3505° I / 43.621; 21.3505
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina136 m
Šanac na karti Srbije
Šanac
Šanac
Šanac na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj037
Registarska oznakaKŠ

Poreklo imena

uredi

Ime Šanac, selo je dobilo po šančevima koji se nalaze na brdu iznad sela, a koji su služili za odbranu od najezde Turaka.

Istorija

uredi

Do Drugog srpskog ustanka Šanac se nalazio u sastavu Osmanskog carstva. Nakon Drugog srpskog ustanka Šanac ulazi u sastav Kneževine Srbije i administrativno je pripadao Jagodinskoj nahiji i Temnićskoj knežini[1] sve do 1834. godine kada je Srbija podeljena na serdarstva.

Geografija sela

uredi

Selo se nalazi između reke sa jedne i brda sa druge strane, tako da postje uslovi za lov i ribolov. U selu se nalazi istureno odeljenje škole Dragoslav Cekić koju pohađaju đaci do četvrtog razreda, dok stariji đaci nastavljaju školovanje u obližnjem selu Jasika udaljenom šest kilometara, gde je matična škola. Selo se nalazi na putu Kruševac-Varvarin. Grad Kruševac, kome selo pripada, se nalazi na raskršću nekoliko turističkih centara u Srbiji, kao što su: Vrnjačka Banja (30 km), Kopaonik (50 km), Ribarska Banja (20 km) i Jastrebac (10 km). Na približno istoj udaljenosti samo u drugom smeru je varošica Varvarin, mesto koje i danas živi u prošlosti od vašara do vašara, mir meštana remeti samo priliv meštana koji se nalaze na privremenom radu u inostranstvu u letnjem periodu.

Demografija

uredi

U naselju Šanac živi 979 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,8 godina (43,8 kod muškaraca i 45,8 kod žena). U naselju ima 298 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,87.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je manji pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[2]
Godina Stanovnika
1948. 1.297
1953. 1.387
1961. 1.376
1971. 1.343
1981. 1.351
1991. 1.285 1.279
2002. 1.153 1.177
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[3]
Srbi
  
 1.132 98,17%
Romi
  
 19 1,64%
nepoznato
  
 2 0,17%
Šanac u popisima Jagodinske nahije — od 1818. do 1829.[1]
Godina popisa 1818. 1819. 1820. 1821. 1822. 1823. 1824/25. 1825. 1826. 1827. 1828. 1829.
Kuće 35 35 33 35 34 39 40 40 42 43 47 46
Poreske glave* - 44 47 45 43 46 47 49 47 47 55 52
Aračke glave** 79 82 87 81 84 85 107 126 113 114 127 127
*Poreske glave = Oženjeni muškarci | ** Aračke glave = Muškarci od 7 do 70 godina


Stanovništvo prema polu i starosti[4]
m
ž
? 1
  
  
 2
80+ 20
  
  
 33
75—79 24
  
  
 29
70—74 41
  
  
 48
65—69 37
  
  
 45
60—64 35
  
  
 33
55—59 27
  
  
 21
50—54 61
  
  
 46
45—49 53
  
  
 54
40—44 38
  
  
 38
35—39 28
  
  
 36
30—34 34
  
  
 28
25—29 32
  
  
 33
20—24 32
  
  
 37
15—19 31
  
  
 29
10—14 32
  
  
 25
5—9 33
  
  
 27
0—4 14
  
  
 16
Prosek : 43,8 45,8
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 263 278 296 294 303 290 298
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 40 51 47 40 41 58 11 10 0 0 3,87
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 494 101 339 41 12 1
Ženski 512 75 341 84 12 0
UKUPNO 1.006 176 680 125 24 1
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 243 29 0 1 108
Ženski 93 16 0 0 27
UKUPNO 336 45 0 1 135
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 6 14 39 10 14
Ženski 0 0 22 2 5
UKUPNO 6 14 61 12 19
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 1 0 7 4 1
Ženski 0 0 2 7 9
UKUPNO 1 0 9 11 10
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 6 0 0 3
Ženski 2 0 0 1
UKUPNO 8 0 0 4

Prema poreklu ondašnje stanovništvo Šanca iz 1905. godine, može se ovako rasporediti:

  • Starosedeoca ima 5 porodice sa 48 kuće.
  • Kosovsko-metohijskih doseljenika ima 2 porodice sa 35 kuće.
  • Iz okoline Vranja ima 2 porodice sa 17 kuće.
  • Iz okoline Niša ima 1 porodica sa 16 kuće.
  • Porodica nepoznate starine ima 10 kuće. (podaci datiraju iz 1905. godine)[5]

Reference

uredi
  1. ^ a b Popović, Ljubodrag. Zoran Marković, ur. Jagodinska nahija, knjiga prva 1815 —1823 (PDF). Jagodina: Istorijski arhiv Jagodina. ISBN 86-902609-5-1. Pristupljeno 12. 7. 2012. 
  2. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  3. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  4. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 
  5. ^ Podaci: Naselja knj.6 (dr. S. Mijatović: Naselja srpskih zemalja

Literatura

uredi

Spoljašnje veze

uredi
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Шанац_(Крушевац)&oldid=27929668”