5. glamočka laka pješadijska brigada
Peta glamočka laka pješadijska brigada je bila pješadijska jedinica Vojske Republike Srpske, u sastavu Drugog krajiškog korpusa. Zona odgovornosti ove jedinice je bila teritorija opštine Glamoč, koja je u periodu Odbrambeno-otadžbinskog rata bila u sastavu Republike Srpske. Tokom rata borila se isključivo na Livanjskom polju.
| 5. glamočka laka pješadijska brigada | |
|---|---|
 Grb 5. glamočke pješadijske brigade | |
| Postojanje | 1992—1996. Mesto formiranja: Glamoč |
| Formacija | brigada |
| Jačina | 1.800 prosečno: 1.800 (1992)[1] |
| Deo | 2. krajiški korpus |
| Angažovanje | |
| Odlikovanja |  |
| Komandanti | |
| Komandant | Đuro Karajlović |
| Komandant 2 | Rajko Radulović |
| Komandant 3 | Živko Petrović |
| Komandant 4 | Đuro Josipović |
Sastav i naoružanje uredi
Prilikom formiranja brigada je imala dva bataljona, minobacačku četu 120 mm, protivavionski vod i pozadinsku četu. Dana 25. maja formiran je 3. bataljon u rejonu Lokva, a 4. bataljon u novembru 1994. godine. U sastavu brigade formirana je jedinica jačine dve čete od muslimanskog stanovništva, koja je učestvovala u borbama na Kupresu.
U brigadi je mobilisano 30% stanovništva Glamoča.[2]
Brigada je u svom sastavu imala i vatrena sredstva većeg kalibra: minobacači 60 mm, 82 mm, 120 mm, bestrzajni top 82 mm, samohodna protivoklopna oruđa 76 mm, tenkove T-55 i M-84, haubice 105 mm, protivoklopni top 76 mm (ZIS).[2] Zbog blizine vojnog aerodroma pored Glamoča u sastavu brigade je 10. juna formiran 5. laki artiljerijski divizion PVO za odbranu aerodroma i trupe, koji se sastojao od dve baterije topova 20/3 mm i jedne baterije topova 40 mm M-1.
Ratni put uredi
Peta glamočka laka pješadijska brigada je formirana 20. maja 1992. na Suhopolju kod Glamoča početkom Odbrambeno-otadžbinskog rata u Republici Srpskoj, na teritoriji opštine Glamoč. Brigada je držala liniju koja se protezala od položaja na planini Velika Golija, do naseljenog mjesta Korićna, držeći pod kontrolom ulaz u Glamočko polje. Napredovanjem hrvatske vojske kroz položaje Vojske Republike Srpske, glamočka brigada otvara još jedan front koji se proteže zapadno od planine Velika Golija, do Male Golije.
Delovi brigade učestvovali su u borbi na drugim frontovima u Republici Srpskoj: na bihaćkom frontu u rejonu Mrazovo od 7. februara do 24. oktobra 1994. godine, u Medačkom džepu u Republici Srpskoj Krajini, u srednjoj Bosni na pravcu Cerska – Mokro – Sarajevo – Bjelašnica. Jedna četa je učestvovala u oslobađanju Trnova 1993. godine i zajedno sa Gardom generala Mladića ušla u oslobođeni grad.[2] Brigada je poslala dve čete u odbranu Kupresa oktobra 1994. Brigada uspešno brani Glamočko polje od neprijateljskih napada tokom operacije Zima 94.
Pored uspešne odbrane u dodeljenoj zoni, brigada je samoinicijativno slala ojačanja iz svog sastava susednim jedinicama na ugrožene pravce na Šatoru i Staretini tokom juna i jula meseca 1995. godine.[2]
Tokom hrvatske operacije "Ljeto 95", brigada nekoliko dana uspješno odbija veliki broj napada hrvatske vojske i hrvatskog vijeća odbrane. Brigada, s obzirom na mali broj ljudi i slabo naoružanje, nije uspjela da zaustavi hrvatske napade, pa se 28. jula povukla sa svojih pozicija iz glamočke oblasti.[3] Uprkos žilavoj odbrani, desni sused brigade, 3. srpska mešovita brigada, potisnuta je sa svojih položaja zbog čega je 5. glamočka naterana na povlačenje.
Posle povlačenja iz matične zone odbrane, brigada je, sada u sastavu novoosnovane Operativne grupe 2 Prvog krajiškog korpusa, angažovana za odbranu pravca Mliništa – Mrkonjić Grad tokom napada hrvatskih snaga u operaciji Maestral. Po okupaciji Mrkonjić Grada u neprijateljskoj operaciji „Južni potez”, angažovana je u odbrani na Manjači u rejonu Velika Manjača – Kočićeva glavica – Stevanovići do 25. septembra 1995. godine, a zatim u rejonu Johovice do kraja rata.
Gubici uredi
U toku rata poginulo je 100 pripadnika brigade.
Posleratni period uredi
Opština Glamoč je kao jedna od opština Republike Srpske prestala da postoji potpisivanjem Dejtonskog mirovnog sporazuma, pa je i 5. glamočka brigada rasformirana 31. marta 1996. izgubivši zonu odgovornosti.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Dokaz br. P01755 na suđenju IT-08-91:Stanisic & Zupljanin u Haškom tribunalu: „Beležnica Ratka Mladića za period maj-juli 1992.”. icr.icty.org. 2. 6. 1992. Arhivirano iz originala 22. 4. 2019. g. Pristupljeno 5. 5. 2019.
- ^ a b v g Drugi krajiški 2019, str. 276.
- ^ „Očerki voennoй istorii konflikta v Юgoslavii (1991-1995)”. artofwar.ru. Pristupljeno 30. 7. 2016.
Literatura uredi
- Kukobat, Dušan; Dimitrijević, Bojan B. (2019). 2. krajiški korpus Vojske Republike Srpske. Banja Luka: Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica. ISBN 978-99976-730-5-3.
