Klasifikacija mineralnih resursa

Klasifikacija mineralnih resursa je klasifikacija mineralnih resursa zasnovana na rastućem nivou geološkog znanja i samopouzdanja. ^[1] U nastojanju da postignu standardni set klasifikacija, predstavnička tela iz Australije, Kanade, Južne Afrike, SAD i Velike Britanije postigla su privremeni sporazum 1997. godine o definicijama svake od različitih klasifikacija minerala. Ovo je praćeno 1998. godine da bi se ove definicije ugradile u Međunarodnu okvirnu klasifikaciju rezervi i resursa - ugalj i mineralne sirovine, koju je razvila Ekonomska komisija Ujedinjenih nacija za Evropu (UN-ECE) ^[2] .

Klasifikacija uredi

Klasifikacija je ekonomska funkcija,koja je regulisana statutima, propisima i normama najbolje prakse u industriji . Postoji nekoliko šema klasifikacije širom sveta, najčešće korišćene su kanadska CIM klasifikacija (vidi NI 43-101 ), Australijski kodeks zajedničkih rezervi rudnih rezervi (JORC kodeks), Južnoafrički kodeks za izveštavanje o mineralnim resursima i mineralnim rezervama ( SAMREC) ^[3] i šemu klasifikacije mineralnih nalazišta „šahovska tabla“ kompanije HG Dill. ^[4]

Da bi se osigurala međunarodna standardizacija u definicijama različitih klasifikacija minerala, CRIRSCO je pokrenuo inicijativu za izradu obrasca (uglavnom zasnovan na JORC zakoniku) za pomoć zemljama u razvoju vlastitih smernica i propisa zasnovanih na najboljim svetskim praksama. Ovaj obrazac je prepoznat u [[Okvirna klasifikacija Ujedinjenih nacija za resurse | Okvirna klasifikacija Ujedinjenih nacija za

Ležišta minerala mogu se klasifikovati kao:

Mineralni resursi koji su potencijalno vredni i za koje postoje razumni izgledi za eventualno ekonomsko eksploatisanje.

Rude su dragocene i zakonski, ekonomski i tehnički izvedive za eksploatisanje .

Istraženi resursi i rezerve mineralnih sirovina prikazuju se u elaboratu o resursima i rezervama čvrstih mineralnih sirovina i u elaboratu o resursima i rezervama nafte, kondenzata i prirodnih gasova. Procenjeni resursi unutrašnje toplote minerala zemljine kore prikazuju se u elaboratu o petrogeotermalnim resursima za potrebe dobijanja geotermalne energije.

Nosilac eksploatacije mineralnih sirovina dužan je da u slučaju otkrivanja novih rudnih tela ili mineralnih sirovina, odnosno ležišta u slučaju nafte i gasa dostavi Ministarstvu, odnosno nadležnom organu autonomne pokrajine. Resursi i rezerve mineralnih sirovina, resursi i rezerve podzemnih voda, kao i geotermalni resursi, utvrđuju se potvrdom o rezervama i/ili resursima mineralnih sirovina i podzemnih voda, kao i petrogeotermalnim resursima, koja se izdaje rešenjem Ministarstva, odnosno nadležnog organa autonomne pokrajine, na zahtev nosioca istraživanja ili nosioca eksploatacije.

Utvrđivanje mineralnih resursa uredi

Primenjena geološka istraživanja, u smislu ovog zakona obuhvataju istraživanja koja se izvode radi utvrđivanja mineralnih resursa i rezervi i inženjersko-geoloških i hidrogeoloških uslova njihove eksploatacije, hidrogeološka istraživanja za potrebe korišćenja i zaštite resursa i rezervi podzemnih voda i geotermalnih resursa, inženjerskogeološka-geotehnička i hidrogeološka istraživanja geološke sredine za potrebe prostornog i urbanističkog planiranja, projektovanja i izgradnje građevinskih, rudarskih i drugih objekata, zaštite životne sredine i prirodnih dobara i objekata geonasleđa, sanacije i rekultivacije terena, uključujući i podzemna skladišta gasa i drugih materija, izdvajanja povoljnih geoloških formacija i struktura kao i iscrpljenih ležišta mineralnih sirovina.

Mineralni resursi uredi

„Mineralni resurs“ je koncentracija ili pojava materijala od suštinskog ekonomskog značaja u ili na zemljinoj kori u takvom obliku, kvalitetu i količini da postoje mogućnosti za eksploataciju. Mineralni resursi su dalje podeljeni, u cilju povećanja geološkog znanja, na zaključene, naznačene i merene kao kategorije.

Pretpostavljeni mineralni resurs je deo mineralnog resursa za koji se količina, stepen (ili kvalitet) i sadržaj minerala mogu proceniti sa malim nivoom pouzdanosti. Zaključeno je iz geoloških dokaza i pretpostavljeno, ali nije geološki verifikovano. Zasnovan je na informacijama prikupljenim odgovarajućim tehnikama sa lokacija kao što su ispupčenja, rovovi, jame i bušotine koje mogu biti ograničenog ili nesigurnog kvaliteta, a takođe je i pouzdano.

Navedeni resursi su jednostavno ekonomske mineralne pojave koje su uzorkovane (od lokacija poput izdanaka, rovova, jama i bušotina ) do tačke u kojoj je sa razumnim nivoom pouzdanosti napravljena procena sadržanog metala, kvaliteta, tonaže, oblika, gustine, fizičke karakteristike.

Izmereni resursi su označeni resursi koji su prošli dovoljno uzorkovanja kako bi ih „kompetentna osoba“ (definisana normama odgovarajućeg rudarskog kodeksa; obično ih je geolog proglasio prihvatljivom procenom stepena pouzdanosti. (ili kvalitet), količina, oblik, gustina, fizičke karakteristike pojave minerala.

Mineralne rezerve i rezerve rude uredi

Mineralne rezerve (ili rezerve rude) su resursi za koje se zna da su ekonomski izvodljivi za ekspolatisanje. Rezerve su ili verovatne rudne rezerve ili proverene rudne rezerve.

Verovatne rudne rezerve su deo naznačenih i, u nekim okolnostima, izmerenih mineralnih resursa koji se mogu minirati na ekonomski održiv način. Sadrži materijal za razblaživanje i nadoknade za gubitke koji mogu nastati kada se materijal minira. Verovatne rudne rezerve imaju niži nivo pouzdanosti od dokazanog rudnog rezervata, ali je dovoljno kvalitetan da posluži kao osnova za odluku o razvoju ležišta.

Provereni rudni rezervat je deo Merenih resursa koji se mogu minirati na ekonomski održiv način. Uključuje razređivanje materijala i nadoknade za gubitke koji nastaju kada se materijal minira.

Dokazani rezervat rude predstavlja kategoriju najveće pouzdanosti u proceni rezervata. Stil mineralizacije ili drugi faktori mogu značiti da dokazane rezerve rude nisu dostižne u nekim ležištima.

Generalno pretvaranje resursa u rezerve zahteva primenu različitih modifikujućih faktora, uključujući:

rudarske i geološke faktore, kao što je znanje o geologiji ležišta dovoljno da je predvidljivo i proverivo; planove vađenja i rudnika na osnovu modela rude; kvantifikaciju geotehničkog rizika — u osnovi, upravljanje geološkim rasedima, spojevima i lomovima tla tako da se rudnik ne uruši; i razmatranje tehničkog rizika — osnovi, statističke i variografije kako bi se osiguralo da se ruda pravilno uzorkuje:
metalurški faktori, uključujući kontrolu probnih podataka kako bi se osigurala tačnost informacija koje daje laboratorija — potrebni jer su rezerve rude isplative . U osnovi, jednom kada su statusi rezerva povišeni, oni su ekonomski entitet i imovina na koju se mogu podizati zajmovi i kapital — uglavnom da bi se njihovo izvlačenje isplatilo
ekonomski faktori;
Faktori životne sredine;
marketinški faktori;
pravni faktori;
politički faktori; i
socijalni faktori ^[3]

Bilans mineralnih resursa uredi

Nosilac istraživanja i nosilac eksploatacije dužan je da vodi knjigu o stanju resursa i rezervi mineralnih sirovina i resursa i rezervi podzemnih voda, kao i geotermalnih resursa na odobrenom istražnom prostoru, odnosno eksploatacionom polju i da o stanju resursa i rezervi svake godine dostavlja podatke Ministarstvu, odnosno nadležnom organu autonomne pokrajine do 15. marta tekuće godine, prema stanju resursa i rezervi na dan 31. decembar prethodne godine, u pisanoj i elektronskoj formi.

Na osnovu dobijenih podataka i izdatih potvrda o utvrđenim i razvrstanim resursima i rezervama mineralnih sirovina i podzemnih voda, kao i geotermalnih resursa, Ministarstvo izrađuje bilans resursa i rezervi mineralnih sirovina, bilans resursa i rezervi podzemnih voda i bilans geotermalnih resursa u Republici Srbiji.

Stanje resursa i rezervi iz stava 1. ovog člana mora biti usaglašeno sa utvrđenim stanjem resursa i rezervi koje su evidentirane rešenjem Ministarstva o rezervama i resursima mineralnih sirovina i podžemnih voda, kao i geotermalnim resursima, odnosno rešenjem nadležnog organa autonomne pokrajine i izvedenim (ostvarenim) kapacitetima proizvodnje u prethodnoj kalendarskoj godini.

Nadležni organ autonomne pokrajine izrađuje bilans resursa i rezervi mineralnih sirovina i drugih geoloških resursa za teritoriju autonomne pokrajine, iz stava 1. ovog člana, koji predstavlja sastavni deo bilansa resursa i rezervi Republike Srbije i dostavlja ga Ministarstvu do 30. juna tekuće godine, u pisanoj i elektronskoj verziji.

Bilans iz stava 2. ovog člana izrađuje se do 31. jula tekuće godine za prethodnu godinu.

Poslovi iz stava 4. ovog člana vrše se kao povereni.

Vidi još uredi

Reference uredi

^ „The International Reporting Template” (PDF). CRIRSCO.com. CRIRSCO. novembar 2013. Arhivirano iz originala (PDF) 03. 05. 2017. g. Pristupljeno 5. 1. 2017.
^ Joint Ore Reserves Committee (2012). The JORC Code 2012 (PDF) (2012 izd.). str. 44. Pristupljeno 10. 6. 2020.
^ ^a ^b Staff (2012). „Home”. SAMCODE - South African Mineral Codes. Pristupljeno 27. 5. 2012.
^ Dill, Harald G. (jun 2010). „The "chessboard" classification scheme of mineral deposits: Mineralogy and geology from aluminum to zirconium”. Earth-Science Reviews. 100 (1-4): 1—420. doi:10.1016/j.earscirev.2009.10.011.

Spoljašnje veze uredi

[1] „The International Reporting Template” (PDF). CRIRSCO.com. CRIRSCO. novembar 2013. Arhivirano iz originala (PDF) 03. 05. 2017. g. Pristupljeno 5. 1. 2017.

[JORCCODE-2] Joint Ore Reserves Committee (2012). The JORC Code 2012 (PDF) (2012 izd.). str. 44. Pristupljeno 10. 6. 2020.

[Sam-3] Staff (2012). „Home”. SAMCODE - South African Mineral Codes. Pristupljeno 27. 5. 2012.

[4] Dill, Harald G. (jun 2010). „The "chessboard" classification scheme of mineral deposits: Mineralogy and geology from aluminum to zirconium”. Earth-Science Reviews. 100 (1-4): 1—420. doi:10.1016/j.earscirev.2009.10.011.

[1]

[2]

[3]

[4]