Двокрилци
Двокрилци (лат. Diptera) су ред малих до средње великих инсеката слабо хитинизиране коже. Имају само предњи пар крила, док су им уместо задњих крила остали закржљали остаци, махалице, халтере. Глава им је слободна и покретна, усни органи прилагођени лизању, бодењу и сисању. Очи су им велике и састављене, тицала малена. Велика опнена крила за мировања имају положена равно на затку, ређе косо попут крова. Наглашено је полно дволичје, мужјаци обично имају знатно веће очи.
Двокрилци | |
---|---|
![]() | |
Научна класификација ![]() | |
Царство: | Animalia |
Тип: | Arthropoda |
Класа: | Insecta |
Надред: | Panorpida |
(нерангирано): | Antliophora |
Ред: | Diptera Linnaeus, 1758 |
Подредови | |
Ларве су безножне, с наборима за пузање, сишу течности, увлаче се у кашасте материје, или су паразити. Неке живе у води.[1][2] Двокрилци су велики ред који садржи око 1.000.000 врста, укључујући обаде, муве ждрала, осолике муве, кућне муве и друге, иако је описано само око 125.000 врста.
Таксономија и филогенијаУреди
Однос према другим инсектимаУреди
Диптера су ендоптериготни инсекти који подлежу радикалној метаморфози. Они спадају у Мецоптерида, поред Mecoptera, Siphonaptera, Lepidoptera и Trichoptera.[3][4] Поседовање једног пара крила разликује већину правих мува од осталих летећих инсеката по њиховим именима. Међутим, неке праве муве, попут породице Hippoboscidae (мушкатне муве), остају секундарно без крила.[5]
Кладограм представља садашњи консензусни однос.[6]
Део Endopterygota |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Међуодноси подгрупа и породицаУреди
Први прави двокрилци познати су из средњег тријаса (пре око 240 милиона година), а постали су распрострањени током средњег и касног тријаса.[7] Модерне цветнице нису се појавиле све до креде (пре око 140 милиона година), тако да су првотни двокрилци морали имати другачији извор прехране осим нектара. На основу привлачења многих модерних група мува ка сјајним капљицама, сугерише се да су се можда храниле медним излучевинама биљних ушију реда Homoptera којих је било у изобиљу у то време, а усни делови двокрилаца добро су прилагођени за омекшавање и скупљање мрвичних остатака.[8] Базне кладе Diptera укључују Deuterophlebiidae и енигматичне Nymphomyiidae.[9] Судећи по фосилним траговима, диптере су прошле кроз три епизоде еволуцијске радијације. Многе нове врсте нижих Diptera развиле су се у тријасу, пре отприлике 220 милиона година. Многе ниже брахицере појавиле су се у јури, пре неких 180 милиона година. Трећа радијација догодила се међу Schizophora на почетку палеогена, пре 66 милиона година.
Филогенетски положај Diptere био је контроверзан. Монофилија холометаболних инсеката одавно је прихваћена, при чему су главни редови успостављени као Lepidoptera, Coleoptera, Hymenoptera и Diptera, а управо је познавање односа између тих група наилазило на потешкоће. Сматра се да су Diptera члан Mecopterida, заједно са Lepidoptera (лептири и мољци), Trichoptera (тулари), Siphonaptera (буве), Mecoptera (шкорпиони) и можда Strepsiptera (муве уплетених крила). Diptera су груписани са Siphonaptera и Mecoptera у антлиофоре, али то нису потврдиле молекулске студије.[10]
Diptera sе уобичајено рашчлањују на два подреда, Nematocera и Brachycera, разликована према антенама. Nematocere су идентифициране по издуженим и много сегментираним телима, често пернатим антенама, сличним комарцима и мувама дизалица. Brachycera имају округла тела и знатно краће антене.[11][12] Накнадне студије утврдиле су да је Nematocera немонофилетна са модерним филогенијама које Brachycera сврставају у разреде група које су раније смештане у Nematocera. Изградња филогенетског стабла била је предмет сталних истраживања. Следећи кладограм заснован је на пројекту FLYTREES.[9][13][14]
Nematocera |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Скраћенице у кладограму:
- Cal=Calyptratae
- Cyc=Cyclorrhapha
- Ere=Eremoneura
- Mus=Muscomorpha
- Sch=Schizophora
- Tab=Tabanomorpha
Породице и родовиУреди
- Породица Cylindrotomidae
- Породица Limoniidae
- Породица Pediciidae
- Породица Tipulidae
- Породица Acartophthalmidae
- Породица Acroceridae
- Породица Agromyzidae
- Породица Anisopodidae
- Породица Anthomyiidae
- Породица Anthomyzidae
- Породица Apioceridae
- Породица Apsilocephalidae
- Породица Apystomyiidae
- Породица Asilidae
- Породица Asteiidae
- Породица Atelestidae
- Породица Athericidae
- Породица Aulacigastridae
- Породица Australimyzidae
- Породица Austroleptidae
- Породица Axymyiidae
- Породица Bibionidae
- Породица Blephariceridae
- Породица Bolbomyiidae
- Породица Bolitophilidae
- Породица Bombyliidae
- Породица Brachystomatidae
- Породица Braulidae
- Породица Calliphoridae
- Породица Camillidae
- Породица Canacidae
- Породица Canthyloscelidae
- Породица Carnidae
- Породица Cecidomyiidae
- Породица Celyphidae
- Породица Ceratopogonidae
- Породица Chamaemyiidae
- Породица Chaoboridae
- Породица Chironomidae
- Породица Chloropidae
- Породица Chyromyidae
- Породица Clusiidae
- Породица Coelopidae
- Породица Conopidae
- Породица Corethrellidae
- Породица Cryptochetidae
- Породица Ctenostylidae
- Породица Culicidae
- Породица Curtonotidae
- Породица Cypselosomatidae
- Породица Deuterophlebiidae
- Породица Diadocidiidae
- Породица Diastatidae
- Породица Diopsidae
- Породица Ditomyiidae
- Породица Dixidae
- Породица Dolichopodidae
- Породица Drosophilidae
- Породица Dryomyzidae
- Породица Empididae
- Породица Ephydridae
- Породица Evocoidae
- Породица Fanniidae
- Породица Fergusoninidae
- Породица Glossinidae
- Породица Gobryidae
- Породица Helcomyzidae
- Породица Heleomyzidae
- Породица Helosciomyzidae
- Породица Hesperinidae
- Породица Heterocheilidae
- Породица Heteromyzidae
- Породица Hilarimorphidae
- Породица Hippoboscidae
- Породица Homalocnemiidae
- Породица Huttoninidae
- Породица Hybotidae
- Породица Inbiomyiidae
- Породица Ironomyiidae
- Породица Keroplatidae
- Породица Lauxaniidae
- Породица Lonchaeidae
- Породица Lonchopteridae
- Породица Lygistorrhinidae
- Породица Marginidae
- Породица Megamerinidae
- Породица Micropezidae
- Породица Milichiidae
- Породица Mormotomyiidae
- Породица Muscidae
- Породица Mycetophilidae
- Породица Mydidae
- Породица Mystacinobiidae
- Породица Nannodastiidae
- Породица Natalimyzidae
- Породица Nemestrinidae
- Породица Neminidae
- Породица Neriidae
- Породица Neurochaetidae
- Породица Nothybidae
- Породица Nymphomyiidae
- Породица Odiniidae
- Породица Oestridae
- Породица Opetiidae
- Породица Opomyzidae
- Породица Oreogetonidae
- Породица Oreoleptidae
- Породица Pachyneuridae
- Породица Pallopteridae
- Породица Pantophthalmidae
- Породица Pelecorhynchidae
- Породица Periscelididae
- Породица Perissommatidae
- Породица Phaeomyiidae
- Породица Phoridae
- Породица Piophilidae
- Породица Pipunculidae
- Породица Platypezidae
- Породица Platystomatidae
- Породица Psilidae
- Породица Psychodidae
- Породица Ptychopteridae
- Породица Pyrgotidae
- Породица Rangomaramidae
- Породица Rhagionidae
- Породица Rhiniidae
- Породица Rhinophoridae
- Породица Richardiidae
- Породица Ropalomeridae
- Породица Sarcophagidae
- Породица Scathophagidae
- Породица Scatopsidae
- Породица Scenopinidae
- Породица Sciaridae
- Породица Sciomyzidae
- Породица Sepsidae
- Породица Simuliidae
- Породица Somatiidae
- Породица Sphaeroceridae
- Породица Stratiomyidae
- Породица Syringogastridae
- Породица Syrphidae
- Породица Tabanidae
- Породица Tachinidae
- Породица Tachiniscidae
- Породица Tanyderidae
- Породица Tanypezidae
- Породица Tephritidae
- Породица Teratomyzidae
- Породица Thaumaleidae
- Породица Therevidae
- Породица Trichoceridae
- Породица Ulidiidae
- Породица Valeseguyidae
- Породица Vermileonidae
- Породица Xenasteiidae
- Породица Xylomyidae
- Породица Xylophagidae
- Род Afrotricha
- Род Anthepiscopus
- Род Asteia
- Род Bibio
- Род Clidonia
- Род Culex
- Род Diastata
- Род Egle
- Род Freemanomyia
- Род Helina
- Род Iteaphila
- Род Loicia
- Род Mosillus
- Род Musca
- Род Nemotelus
- Род Odinia
- Род Oestrus
- Род Pararibia
- Род Promachus
- Род Rhagio
- Род Sapromyza
- Род Scathophaga
- Род Sciaropota
- Род Sciarosoma
- Род Sephanilla
- Род Starkomyia
- Род Stylophora
- Род Tauromyia
- Род Taxicnemis
- Род Tendeba
- Род Tipula
- Род Trichoceromyza
- Род Volucella
РеференцеУреди
- ^ Bug guide
- ^ An introduction to entomology : Comstock, John Henry, 1849-1931 : Free Download & Streaming : Internet Archive
- ^ Peters, Ralph S.; Meusemann, Karen; Petersen, Malte; Mayer, Christoph; Wilbrandt, Jeanne; Ziesmann, Tanja; Donath, Alexander; Kjer, Karl M.; Aspöck, Ulrike; Aspöck, Horst; Aberer, Andre; Stamatakis, Alexandros; Friedrich, Frank; Hünefeld, Frank; Niehuis, Oliver; Beutel, Rolf G.; Misof, Bernhard (2014). „The evolutionary history of holometabolous insects inferred from transcriptome-based phylogeny and comprehensive morphological data”. BMC Evolutionary Biology. 14 (1): 52. PMC 4000048 . PMID 24646345. doi:10.1186/1471-2148-14-52.
- ^ „Taxon: Superorder Antliophora”. The Taxonomicon. Архивирано из оригинала 29. 09. 2007. г. Приступљено 21. 8. 2007.
- ^ Hutson, A. M. (1984). Diptera: Keds, flat-flies & bat-flies (Hippoboscidae & Nycteribiidae). R.E.S Handbooks. 10 pt 7. Royal Entomological Society of London. стр. 84.
- ^ Yeates, David K.; Wiegmann, Brian. „Endopterygota Insects with complete metamorphosis”. Tree of Life. Приступљено 24. 5. 2016.
- ^ Blagoderov, V. A.; Lukashevich, E. D.; Mostovski, M. B. (2002). „Order Diptera Linné, 1758. The true flies”. Ур.: Rasnitsyn, A. P.; Quicke, D. L. J. History of Insects. Kluwer Academic Publishers. ISBN 978-1-4020-0026-3.
- ^ Downes, William L. Jr.; Dahlem, Gregory A. (1987). „Keys to the Evolution of Diptera: Role of Homoptera”. Environmental Entomology. 16 (4): 847—854. doi:10.1093/ee/16.4.847.
- ^ а б Wiegmann, B. M.; Trautwein, M. D.; Winkler, I. S.; Barr, N. B.; Kim, J.-W.; Lambkin, C.; Bertone, M. A.; Cassel, B. K.; et al. (2011). „Episodic radiations in the fly tree of life”. Proceedings of the National Academy of Sciences. 108 (14): 5690—5695. Bibcode:2011PNAS..108.5690W. PMC 3078341 . PMID 21402926. doi:10.1073/pnas.1012675108.
- ^ Wiegmann,Brian; Yeates, David K. (2012). The Evolutionary Biology of Flies. Columbia University Press. стр. 4—6. ISBN 978-0-231-50170-5.
- ^ B.B. Rohdendorf. 1964. Trans. Inst. Paleont., Acad. Sci. USSR, Moscow, v. 100
- ^ Wiegmann, Brian M.; Yeates, David K. (29. 11. 2007). „Diptera True Flies”. Tree of Life. Архивирано из оригинала 01. 06. 2016. г. Приступљено 25. 5. 2016.
- ^ Yeates, David K.; Meier, Rudolf; Wiegmann, Brian. „Phylogeny of True Flies (Diptera): A 250 Million Year Old Success Story in Terrestrial Diversification”. Flytree. Архивирано из оригинала 03. 08. 2017. г. Приступљено 24. 5. 2016.
- ^ „FLYTREE”. Illinois Natural History Survey. Архивирано из оригинала 03. 08. 2017. г. Приступљено 22. 7. 2016.
ЛитератураУреди
- Blagoderov, V.A., Lukashevich, E.D. & Mostovski, M.B. 2002. Order Diptera. In: Rasnitsyn, A.P. and Quicke, D.L.J. The History of Insects, Kluwer pp.–227–240.
- Colless, D.H. & McAlpine, D.K. 1991 Diptera (flies), pp. 717–786. In: The Division of Entomology. Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation, Canberra (spons.), The insects of Australia. Melbourne University Press.
- Hennig, Willi Diptera (Zweifluger). Handb. Zool. Berl. 4 (2) (31):1–337. General introduction with key to World Families. In German.
- Oldroyd, Harold The Natural History of Flies. W. W. Norton. 1965.
- Séguy, Eugène Diptera: recueil d'etudes biologiques et systematiques sur les Dipteres du Globe (Collection of biological and systematic studies on Diptera of the World). 11 vols. Part of Encyclopedie Entomologique, Serie B II: Diptera. 1924–1953.
- Séguy, Eugène La Biologie des Dipteres 1950.
- Thompson, F. Christian. „Sources for the Biosystematic Database of World Diptera (Flies)” (PDF). United States Department of Agriculture, Systematic Entomology Laboratory. Архивирано из оригинала 18. 9. 2015. г.
Спољашње везеУреди
- The Diptera Site
- The Dipterists Forum Архивирано на сајту Wayback Machine (19. септембар 2010) - The Society for the study of flies
- The Bishop Museum Catalog of Fossil Diptera
- The Tree of Life Project Архивирано на сајту Wayback Machine (9. јун 2010)
- Diptera на сајту DMOZ (језик: енглески)
- Manual of Afrotropical Diptera Архивирано на сајту Wayback Machine (23. јул 2011)
- The Diptera.info Portal Expert Diptera site and Diptera information portal.
- BugGuide
- Fly anatomy
- Drawing Wing venation
- Authors of fly names