Đorđe Stojaković
Đorđe Stojaković (Bačka Palanka, 1811 — Beč, 1863) bio je srpski pravnik, advokat, dvorski savetnik pri ugarskoj kancelariji u Beču, aktuar i pisar Matice srpske, pravni i politički savetnik kneza Miloša i Mihaila.[1]
Đorđe Stojaković | |
|---|---|
 Pavle Simić - Đorđe Stojaković | |
| Datum rođenja | 23. april 1811. |
| Mesto rođenja | Bačka Palanka, Habzburška monarhija |
| Datum smrti | 28. novembar 1863. (52 god.) |
| Mesto smrti | Beč, Habzburška monarhija |
Školovanje i rad uredi
Đorđe Stojaković je rođen u Bačkoj Palanci 23. aprila 1811. godine Bio je dobar đak, koji se školovao u rodnom mestu, Novom Sadu i Segedinu.[2] Nakon završetka šestog razreda segedinske gimnazije stigao je do doktorskih studija u Beču i Požunu, gde je i doktorirao pravo. Nakon završenoga studija prava, radio je kao advokat u Pešti i do 1848. godine je bio pravni zastupnik Matice srpske, a posebno se pokazao prilikom pravnoga spora oko prava da Matica srpska nasledi imovinu Save Tekelije, kada je dosuđena da imovina pripadne Matici. [3] Objavio je 1843. godine knjižicu pod naslovom "Osvetljenj", u kojoj se bavio prvim srpskim ustavom.[4] Počasni je član Matice srpske od 1839. godine.
Bio je kao peštanski advokat, pravni i politički savetnik kneza Miloša i kneza Mihaila Obrenovića. Pošto je knez Miloš živeo u egzilu, Đorđe Stojaković mu je bio advokat u brojnim procesima protiv srpske vlade.
Učešće u Srpskom narodnom pokretu 1848. uredi
Počeo je da politički predstavlja Srbe za vreme revolucionarne 1848. godine.[5] Zajedno sa Đorđem Stratimirovićem bio je u delegaciji, koja je 8. aprila 1848. godine iznela srpske zahteve za autonomijom pred Ugarskim saborom u Požunu (Bratislavi), a nakon toga i pred Lajošom Košutom. Prisustvovao je na Majskoj skupštini u Sremskim Karlovcima, gde je određen za delegata na Sveslovenskom kongresu u Pragu, zajedno sa Pavlom Stamatovićem, ali po njegovom povratku u Peštu mađarske vlasti su ga zatvorile. Oslobođen je iz zatvora i spasao se prekog suda, zahvaljujući zalaganju vladike Platona Atanackovića. Razmenjen je kao zarobljenik sa jednim Bečlijom. Nakon oslobađanja iz zatvora otišao je u Sremske Karlovce, gde je postao član Glavnog odbora Vojvodine Srpske, da bi nakon okončanja rada Srpskog narodnog pokreta 1848—1849. godine vratio se u Peštu.
Dvorski savetnik uredi
Jedno vreme boravio je u Pešti, pa je premešten u Temišvar kao član Glavnog zemljaskog suda. Postavljen je 1856. godine za dvorskog savetnika, kao jedini Srbin, pri najvišem sudu u Beču. Kada se u Vojvodini ponovo 1860/1861. godine pokrenuo politički život obratio se patrijarhu Rajačiću da traži Blagoveštenski sabor za uređenje političkih odnosa. Bio je politički vođa Srba na Blagoveštenskom saboru 1861. i na hrvatskom Saboru 1861-1866. godine.[6] Izvanredan kao govornik i pravnik prvog reda, orijentisan protiv Mađara, nasuprot "Omladini". Na saboru je zajedno sa patrijarhom bio predstavnik većinske dvorske proaustrijske politike i on je tom prilikom imao ulogu posrednika. Pokazao se 1861. godine Đorđe kao najoštroumniji Srbin i najsmerniji čovek. Radio je sa dr Jovanom Subotićem i Đorđem Stratimirovićem plan restitucije Srpske Vojvodine. Nakon toga bio je imenovan za dvorskoga savetnika u ugarskoj kancelariji u Beču. Na osnovu njegovoga predloga 1852. godine je u Ugarskoj donesen zakon o dedovini, koji je bitno promenio dotadašnja pravila privatnog prava. Nakon toga izdao je na nemačkom knjigu u kojoj je dao tumačenje toga zakona.
Nije se nikad ženio, vodio je brigu o svojim roditeljima. Umro je u 52. godini, 28. novembra 1863. godine u Beču.
Reference uredi
- ^ Palanka/Palanački revolucionar: dr Đorđe Stojaković
- ^ Danilo Medaković: "Beseda na parastosu dr Đorđu Stojakoviću", Novi Sad 1863.
- ^ Austrijski biografski leksikon 1815-1950
- ^ Danilo Medaković, navedeno delo
- ^ Todor Stefanović Viloski: "Svetli i tamni dani", Beograd 1985.
- ^ Mihailo Polit-Desančić: "Pokojnici: uspomene", Novi Sad 1899.
