Jelica Mašković
Jelica Jeja Mašković (Plana, kod Kolašina, 1. decembar 1924 — Kupres, 13. avgust 1942) bila je učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| jelica mašković | |
|---|---|
 Jelica Mašković | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1. decembar 1924. |
| Mesto rođenja | Plana, kod Kolašina, Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 13. avgust 1942. (17 god.) |
| Mesto smrti | Kupres, ND Hrvatska |
| Profesija | učenica |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1941. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOP i DV Jugoslavije |
| Čin | desetar |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. |
Biografija uredi
Rođena je 1. decembra 1924. godine, u selu Plana, kod Kolašina, u siromašnoj seljačkoj porodici.
Osnovnu školu završila je u rodnom mjestu. Školovanje je nastavila u Domaćičkoj školi u Nikšiću, gdje se veoma rano opredjeljuje za revolucionarni omladinski pokret. Njena porodica je, takođe, bila lijevo orijentisana. Otac Novica je pripadao revolucionarnom radničkom pokretu i borio se za ideje KP Jugoslavije. Stric Mijat, student prava, učestvovao je u Španskom građanskom ratu, i tamo poginuo kao rukovodilac čete u jednoj od Internacionalnih brigada.
Jelica je, kao učenik Domaćičke škole, postala član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) 1939. godine. Uoči rata, izabrana je za člana opštinskog rukovodstva SKOJ-a u bivšoj lipovskoj opštini. U pripremama za Trinaestojulski ustanak, veoma je politički angažovana u radu s omladinom u svome mjestu. Od 13. jula 1941. aktivno učestvuje u Narodnooslobodilačkoj borbi, kao i cela njena porodica, roditelji i braća bili su u jedinicama Komskog partizanskog odreda. Krajem 1941. postala je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).
Prilikom formiranja Četvrte proleterske crnogorske udarne brigade, postaje borac Prve čete Četvrtog bataljona. U istoj jedinici postala je desetar i jedan od istaknutih boraca. Pokazala je veliku neustrašivost u svim borbama koje je njena jedinica vodila od Gornjeg Vakufa i Bugojna do herojske pogibije na Kupresu.
U borbi za Bugojno, pripadala je grupi od 12 odabranih bombaša, čime je potvrdila mišljenje drugova u četi da je jedan od njenih najboljih boraca. U borbi na Okolištu, gdje se takođe hrabro držala, primila je puškomitraljez.
U prvom napadu na Kupres učestvovala je kao puškomitraljezac i desetar. Posle neuspjeha, pri izvlačenju bataljona, ustaše su jurišale na zaštitnicu i ranjene drugove, opkoljavajući bočno. U tom času Jelica je, kao puškomitraljezac, zajedno sa svojim komandirom, junački dočekala neprijatelje, rafalima pokosila prve redove, i zadržala ih sve dok se bataljon nije izvukao iz okruženja. U drugom napadu na Kupres, dva dana kasnije, u strahovitom okršaju s ustaškim crnim legijama u Kupresu, iz Jeličine desetine poginulo je 8 boraca. Uskoro je i sama podijelila njihovu sudbinu. Teško ranjena, nije dozvolila četnom bolničaru Ikoniji Radović da je izvlači s bojišta, da se ne izloži smrtnoj opasnosti. Da ne bi pala živa u ustaške ruke, aktivirala je bombu i hrabro završila život, 13/14. avgusta 1942. godine.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 20. decembra 1951. proglašena je za narodnog heroja.[1]
Reference uredi
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 514.
Literatura uredi
- Bijelić, Krste (1980). Heroine Jugoslavije. Zagreb: Spektar. COBISS.SR 49275399
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
