Jerolim Zagurović
Jerolim Zagurović (ital. Girolamo Zagurovich) (Kotor, Mletačka republika 1550 — 1580) bio je verski radnik, mletački i srpski štampar koji je štampao Srbulje, knjige na srpskoslovenskom jeziku, na ćiriličnom pismu. Vicko Vuković i Jerolim Zagurović bili su poslednji štampari srbulja.[1]
Jerolim Zagurović | |
|---|---|
.jpg) Srednjovekovni psaltir iz štamparije Zagurović, štampan 1569. | |
| Druga imena | Đirolamo Zagurović |
| Datum rođenja | 1550 |
| Mesto rođenja | Kotor, Mletačka republika |
| Datum smrti | 1580 |
| Zanimanje | štampar |
| Radovi | |
| Supružnik | Antonija Crnovijević |
| Deca | Anđelo Zagurović |
Poreklo uredi
Jerolim Zagurović je bio Srbin katoličke veroispovesti[2] a njegova porodica Zagurović bila je dobro poznata u to vreme u Kotoru. Među znamenitim ljudima iz njegove porodice bio je još i stric njegovog oca, Ilija Zagurović, poznati pesnik.
Familija Zagurović bila je bliska sa srpskom dinastijom Crnojevići. Jerolim je oženio Antoniju Crnojević, ćerku Đurđa Crnojevića,[3] sa kojim je imao sina Anđela Zagurovića, koji je živeo u Veneciji.[4]
Štampanje uredi
Štamparija Crnojevića postajala je sve do 1496. godine, pod upravom jeromonaha Makarija i pod pokroviteljstvom Đurđa Crnojevića, vladara Crne Gore. Nakon zatvaranja štamparije, tipovi koji su se koristili u njegovoj štampariji ostaju u manastiru posvećenom rođenju Bogorodice na Cetinju, sve dok ih Jerolim Zagurović ne pronađe malo pre 1569. godine. Jerolim Zagurović je uzevši tipove koji su se koristili u štampariji Crnojevića, otišao u Veneciju i osnovao svoju štampariju, 1569. godine.[5] Iz nešto kasnijih radova iz štamparije Zagurović, moglo se videti da je Jerolim pored tipova za štampanje iz štamparije Crnojevića koristio i svoje.[6] U štampariji Zagurović knjige su štampane na srpskoslovenskom jeziku.[7]
Jedan od motiva Jerolima Zagurovića da osnuje štampariju bili su veliki gubici porodičnog poslovanja Zagurovića uzrokovanih čestim osmanskim opsadama Kotora.[5] Zagurović nije imao formalno teološko obrazovanje tako da je morao da angažuje Jakova iz Kamene reke, štampara bliskom Srpskoj pravoslavnoj crkvi da uredi i lektira tekstove pre štampanja.[8]
Godine 1569. neposredno nakon osnivanja štamparije, Zagurović počinje sa štampanjem knjige Srednjovekovni psaltir i knjigom Molitvenik 1570. godine,[9][10] koja je bila poslednja knjiga pisana na srpskoslovenskom jeziku sve do druge polovine 18. veka.[11] Jedina srpska knjiga do druge polovine 18. veka štampana je 1638. godine u Veneciji od strane Bartolomea Đianija, ali to je bila kopija knjige Srednjovekovni psaltir.[12] Nakon smrti Jerolima Zagurovića, njegovu štampariju vodio je Jakov iz Kamene reke, a nakon njega 1597. godine preuzima je Bartolomeo Điani, koji je zatvara 1638. godine.[13]
U pogovoru Psaltira koji je štampao 1569. stoji: ...Tjemže molju se i mil se djeju pojuštim ili prepisujuštim, ako ašte budet što pogrješeno, a vi ispravljajte, i nas o sem blagoslovite usrdno trudivša se ot mnogimi vrjemenim, dondeže svršihom sie djelo, iže glagoljet se Psaltir po grčeskomu jeziku, a po srpskomu Pjevac.
Reference uredi
- ^ Jakić 1866, str. xxvi.
- ^ Zadruga 1993, str. 148.
- ^ Milović 1986, str. 174.
- ^ Biblioteka 1995, str. 15.
- ^ a b Zadruga 1993, str. 435.
- ^ Radojičić 1952, str. 18.
- ^ sekcija 1970, str. 119.
- ^ biblioteka 1985, str. 62.
- ^ Đuro Šurmin 1808, str. 243.
- ^ Biblioteka 1995, str. 26.
- ^ Jurić 1956, str. 44.
- ^ Samardžić 1993, str. 409.
- ^ (Greece) 2005, str. 66.
Literatura uredi
- Šurmin, Đuro (1808). Povjest književnosti hrvatske i srpske. Tisak i naklada knjižare L. Hartmana, Kugli i Deutsch.
- Valentinelli, Giuseppe (1855). Bibliografia della Dalmazia e del Montenegro. Coi tipi del L. Gaj.
- Serbia), Muzej primenjene umetnosti (Belgrade; Radojičić, Đorđe Sp (1952). Rukopisna i štampana knjiga. Stamparija "Jugoslavija".
- Jurić, Šime (1956). Pregled povijesti knjižnica: s kratkim prikazom razvoja pisma i knjige. Kultura.
- sekcija, Društvo istoričara Crne Gore. Kotorska (1970). Kotorska sekcija Društva istoričara Crne Gore 1948-1968. Društvo istoričara Crne Gore.
- Jakić (1866). Priměri starohèrvatskoga jezika iz glagolskih i cirilskih knjževnih starinah: sastavljeni za sedmi i osmi gomnazijalni razred. Uvod i priměri starohrvatski. Jakić.
- Institut (1973). Istorijski zapisi: organ Istoriskog instituta i Društva istoričara SR Crne Gore. Istorijski institut u Titogradu.
- Društvo istoričara (1973). Istorijski zapisi: organ Istoriskog instituta i Društva istoričara SR Crne Gore. Istorijski institut u Titogradu.
- Bibliografi (1985). Susreti bibliografa ... Narodna biblioteka "Dr Đorđe Natošević".
- Milović, Jevto M. (1986). Štamparska i književna djelatnost: radovi sa Naučnog skupa Titograd, 19. i 30. septembra 1983. Crnogorska akademija nauka i umjetnosti.
- Samardžić, Radovan (1993). Istorija srpskog naroda: pt. 1-2. Srbi pod tudinskom vlashdu 1537-1699. Srpska knjiiževna zadruga.
- Zadruga (1993). Istorija srpskog naroda: knj. Srbi pod tuđinskom vlašđu, 1537-1699 (2 v.). Srpska književna zadruga.
- biblioteka (1985). Susreti bibliografa ... Narodna biblioteka "Dr Đorđe Natošević".
- Biblioteka, Matica Srpska (Novi Sad) (1995). Godǐsnjak Biblioteke Matice srpske za ... Biblioteka Matice srpske.
- (Greece), Hidryma Technologias kai Ereunas (2005). Provincial elites in the Ottoman Empire: Halcyon Days in Crete V : a symposium held in Rethymnon 10-12 January 2003. Crete University Press. ISBN 978-960-524-216-9.
- Medaković, Dejan (1958). Grafika srpskih štampanih knjiga XV-XVII veka. Beograd: Naučno delo.
- Medaković, Dejan (1993). „Stare srpske štamparije”. Istorija srpskog naroda. knj. 3, sv. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 425—440.
- Plavšić, Lazar (1959). Srpske štamparije od kraja XV do sredine XIX veka. Beograd: Udruženje grafičkih preduzeća Jugoslavije.