Википедија

Andrija Kačić Miošić

хрватски песник и фрањевачки монах

Andrija Kačić Miošić (Brist, 17. april 1704. — Zaostrog, 14. decembar 1760) bio je monah u franjevačkom manastiru u Zaostrogu.[1]

Andrija Kačić Miošić
Andrija Kačić Miošić
Datum rođenja(1704-04-17)17. april 1704.
Mesto rođenjaBrist, Mletačka republika
Datum smrti14. decembar 1760.(1760-12-14) (56 god.)
Mesto smrtiZaostrog, Mletačka republika

Biografija uredi

Rođen je u mestu Brist, opštine Gradske, kraj Makarske. Po jednom podatku, Andrija je rođen 1690. godine.[2]

Prvo delo napisao je 1737. godine i to je Priručnik skolastičke filozofijske propedeutike. Koristio je pesnički pseudonim starac Milovan.[3]

Andrija se u mladosti učio i bavio duže vreme u srpskom predgrađu Tabanu, u Budimu, u „Franciškanskom” katoličkom manastiru. Manastirska crkva je oduvek nazivana „racka” (srpska). Bili su to kaluđeri Srbi katolici, jer su govorili i pevali duhovne pesme na srpskom jeziku, i sebe zvali „Raci”.[4]

Godine 1756. napisao je delo u rimovanom desetercu, podražavanjem narodne junačke poezije, pod nazivom Razgovor ugodni naroda slovinskog. U njemu je dao pesničku interpretaciju slovenske istorije, koju je shvatao na isti način kao i Mavro Orbin. Osnovu njegove knjige čine pesme i letopisne beleške o pedeset slovenskih kraljeva. U taj spisak ušli su najpre trideset devet kraljeva iz Pop Dukljaninovog Letopisa i jedanaest srpskih vladara (po njegovom računanju) od svetog Simeona do kralja Vukašina. Ovaj drugi prikazan je kao pedeseti i poslednji slovenski kralj.

Kačić je kao Srbin katolik uneo u kulturu novi pojam — Slovinstvo, umesto uobičajenog „Srpstva”. Kako je srpstvo primarno počivalo na pravoslavlju, srpsko ime je odbacivano od strane Zapada, kao nepoželjno. Da bi Srbi katolici izbegli slični tretman, našlo se rešenje. Po tim novim terminom zamislio je Kačić, idejni narodni „krov”, ispod kojeg bi lako stali Srbi svih veroispovesti.[5] Za Savu Nemanjića — Sv. Savu navodio je katolički fratar da je dika i slava slovinskog puka i naroda.[6]

Na tu zajedničku osnovu Kačić dodaje pesme i letopisne beleške o temama regionalnog karaktera, o raškim (posle Vukašina), zetskim, bugarskim i bosanskim glavarima, da bi u završnom delu uneo pesme o junacima kasnijih vremena, među kojima ima najviše pesama o albanskom junaku „Jurij Kastriotiću” (Skenderbegu), kojeg takođe ubraja u slovensku istoriju.

Sem ovog dela napisao je i traktat na latinskom jeziku pod naslovom „Elementa peripatheticae” kao i hroniku „Корабљица” 1760. godine.[7]

Vjekoslav Babukić je pod pseudonimom Venceslav Juraj Dunder u Beču, 1836. objavio 10. izdanje Razgovora ugodnih naroda Slovinskoga sa naslovom SERBSKO-DALMATINSKE VITEŽKE NARODNE PJESME.[8] Lazar Tomanović je o tome napisao:

Dunderov naslov samo dokazuje, da su još prije punijeh pedeset godina smatrali Kačićeve pjesme srpskijema, i ne Srbi, nego po svoj prilici sami Hrvati... Stražilovo je još nadodalo, kako je ovo izdanje Dunderovo bilo namješteno na stolu na sred crkve franjevačke u Beču prilikom parastosa, što se držao Fra Andriji o proslavi njegove stogodišnjice, i niko od prisutnijeh poštovača Kačićevijeh, pa ni od Hrvata ne zamjeri tom i takvom srpskom glavnom naslovu Pjesmarice Kačićeve

[9]

Godine 1850. objavio je Medaković knjigu na ćirilici pod naslovom „Srbsko-narodne vitežke pjesme spjevane od Andrie Kačića”.[10] Napomenuo je priređivač da je „sa srpskim slovima prepečetano”. Božidar Petranović je doprineo da se 1860. godine svečano obeleži stogodišnjica u narodu omiljenog „starca Milovana”. Bila je to velika manifestacija sloge katolika i pravoslavaca.[11] Radilo se 1889. godine u Dalmaciji na podizanju spomenika Kačiću, u rodnom mestu.[12] Postojao je 1939. godine spomenik pesnik i fratra Kačića u Zagrebu, na uglu Ilice i Mesničke ulice, umetnički rad Rendićev.[13] Isti takav postavljen je i u Makarskoj.[14] Godine 1938. još je postojala njegova rodna kuća, i poslat je apel javnosti da se ona opravi i preuredi u muzej.

Galerija uredi

  •  
    „Razgovori ugodni naroda slovinskoga“, izdanje 1801.
  •  
    Spomenik Andriji Kačić Miošiću u Makarskoj, podignut krajem avusta 1890. godine na glavnom gradskom trgu[15]

Reference uredi

  1. ^ O primorskim Srbima — Andrija Kačić Miošić Pristupljeno 13. mart 2019.
  2. ^ „Nova iskra”, Beograd 1891. godine
  3. ^ „Pravda”, Beograd 1938. godine
  4. ^ „Stražilovo”, Novi Sad 1886. godine
  5. ^ „Prosvetni glasnik”, Beograd 1940. godine
  6. ^ „Opštinske novine”, Beograd 1940. godine
  7. ^ Smiljanić, Aranđel (2016-04-06). „DVA SRPSKA VELIKA ŽUPANA IZ XIV VIJEKA: ALTOMAN I ANDRIJA GROPA”. "RADOVI" ČASOPIS ZA HUMANISTIČKE I DRUŠTVENE NAUKE. 1 (22). ISSN 2303-5595. doi:10.7251/rad1622001s. 
  8. ^ Kačić Miošić, Andrija (1836). Serbsko-dalmatinske narodne vitežke pjesme (Razgovori ugodni naroda Slovinskoga). Vjekoslav Babukić. Beč. 
  9. ^ Tomanović 1886, str. 63.
  10. ^ „Srbsko-narodno vitežke pjesme spjevane od Andrie Kačića”, Novi Sad 1850.
  11. ^ „Delo”, Beograd 1897. godine
  12. ^ „Male novine”, Beograd 1889. godine
  13. ^ „Pravda”, Beograd 1939. godine
  14. ^ „Pravda”, Beograd 1933. godine
  15. ^ Tomanović 2007, str. 15.

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Андрија_Качић_Миошић&oldid=26494655”