Belotić Bela Crkva grupa

Belotić - Bela Crkva grupa (nazivana i Zapadnosrpska varijanta Vatinske grupe) je kulturna grupa bronzanog doba koja je zahvatala područje zapadne Srbije. Definisana je po lokalitetu Šumar u Belotiću i Cerik-Bandera u Beloj Crkvi kod Krupnja.

Hronologija ove grupe odgovara hronologiji Vatinske grupe.

Lokaliteti su Belotić, Bela Crkva, Tolisavac, Bare, Ljuljaci, Lučani, Kriva reka i drugi.

Keramika

Keramika je uglavnom neornamentisana, najčešći oblici su:

• zdele sa zadebljanim obodom,
• trbušasti sudovi sa visokim cilindricnim vratom, jednom ili dve drške,
• plitke šolje sa razvučenim obodom.

Sahranjivanje

Okarakterisana grobovima pod humkama, a primenjivana su oba rituala sahranjivanja - kremacija i inhumacija sa zgrčencima. Spaljeni ostaci nisu sakupljani u urne nego su ostavljani na lomači koja je prekrivana zemljanom humkom. Kod skeletnog sahranjivanja telo je postavljano ili u zemlju ili u kamenu konstrukciju. Grobovi sa kremiranim ostacima javljaju se u dva osnovna tipa - gorobovi sa urnama i oni kod kojih je spaljivanje vršeno na izdovenoj lomači a karboniziran ostaci kostiju i ostaci sa lomače prenošeni su i stavljani u humku.

Humke su raspoređene u manje ili veće grupe, a grupe su postavljene na dužim dominantnim kosama ili ćuvicima. Humke su zasute zemljom, a ne kamenom. Neke su imale »plašt« (omotač) od sitnijeg i krupnijeg kamena.

Srednje bronzano doba

U srednjem bronzanom dobu zapaža se povezanost za Vatinskom kulturom na osnovu čega je Milutin Garašanin odvojio zapadnosrpsku varijantu vatinske kulture. Glavni lokaliteti:

• Belotić,
• Bela Crkva,
• Vranjani,
• Guča,
• Lučani

I dalje se javljaju grobovi pod humkama spaljenih i inhumiranih pokojnika. Keramika oštre profilacije naglašenog trbuha, dve drške i dugmetastim ili volutastim zadebljanjima, na gornjem delu ukrašene vertikalnim i horizontalnim linijama, trbušasti oblici sa cilindričnim vratom.

Od metalnih nalaza zastupljene su velike igle sa pločastom glavom i trnom ili pečatastom glavom, ponekad duže od 1 metra.

Pozno bronzano doba

Tokom poznog broznanog doba pokojnici su sahranjivani pod tumulima. Posude upotrebljivane kao urne imaju oblik trbušastih zdela, raširenog oboda i dve drške manje po čemu su slične keramici kutura polja sa urnama na severozapadnom Balkanu. Na vezu sa ovom kulturom ukazuju i bronzani nalazi.

Vidi još

• Bronzano doba
• Vatinska kultura

Literatura

• Praistorija Jugoslovenskih zemalja, Bronzano doba, Sarajevo, 1983. st. 705-719

Spoljašnje veze

• Dr. Draga Garašanin, Bronzano doba Srbije, Tekst iz kataloga izložbe „Bronzano doba Srbije“, Narodni muzej, Beograd, 1972.
• Arheološki pregled Srpskog arheološkog društva
• Ilustrovana istorija Srba