Bender

Bender
rum. *Bender, Tighina*
Bender; rum. Bender, Tighina
	Tigina
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Moldavija
Osnovan	1408.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2015.	91,882
Geografske karakteristike
Koordinate	46° 50′ 00″ S; 29° 29′ 00″ I / 46.833333° S; 29.483333° I
	Bender Bender na karti Moldavije
Ostali podaci
Gradonačelnik	Roman Dmitrievič Ivančenko
Veb-sajt
	www.bendery-ga.org

Bender^[3] (rum. Bender), poznat još kao Benderi (rus. Бендеры, ukr. Бендери), ili Tigina (rum. Tighina), je grad u Moldaviji, pod kontrolom nepriznate države Pridnjestrovlje. Grad se nalazi na desnoj obali reke Dnjestar u istorijskoj pokrajini Besarabija.

Istorija uredi

Naselje na mestu današnjeg Bendera postojalo je još u 2. milenijumu p. n. e. Tokom svoje duge istorije pripadao je mnogima od Kijevske Rusije, Moldavije, Republike Đenove, Osmanskog carstva, sve dok nakon višestrukih napada nije 1818. potpao pod Rusko carstvo. Grad se prvi put spominje kao važno trgovačko mesto 8. oktobra 1408. Naziv „Tigina” nalazi se u dokumentima iz druge polovine 15. veka. Kroz grad je prolazio put koji povezuje Moldaviju i Krimske Tatare. Tokom svoje vladavine Moldavijom Stefan III Moldavski gradi malu drvenu tvrđavu u cilju odbrane naselja od tatarskih napada.

Godine 1538, osmanski sultan Sulejman Veličanstveni osvojio je grad i preimenovao ga u Bender.^[4] Tigina je bila deo Moldavske Demokratske Republike u razdoblju 1917—1918, a nakon 1918. kao deo Besarabije grad je pripadao Kraljevini Rumuniji. Na Uskrs 1919. Francuzi su digli most preko reke Dnjestar kako bi blokirali boljševike. Grad je bio okupiran od strane Sovjetskog Saveza 28. juna 1940. Tokom Drugog svetskog rata ponovno je deo Rumunije, zatim Sovjetskog Saveza od avgusta 1944. Od 1991. grad je bio deo samostalne Republike Moldavije.

Zbog ključnog strateškog položaja na desnoj obali reke Dnjestar, 10km od Tiraspolja u Benderu su se vodile najveće borbe 1992. godine, u ratu za Pridnjestrovlje. Od 1992, Bender je bio formalno u demilitarizovanoj zoni koja je osnovana krajem sukoba, ali je de fakto pod kontrolom Tiraspolja. Neka naselja su pod kontrolom Moldavije a neka Pridnjestovlja.

Stanovništvo uredi

Godine 1920. Bender je imao oko 26.000 stanovnika. U to vreme jednu trećinu stanovništva činili su Jevreji, i jednu Rumuni. U gradu su takođe živeli Nemci, Rusi i Bugari. Prema popisu stanovništva iz 2004. godine opština je imala 100,169 stanovnika, od kojih sam grad 97,027 a mesto Protjagajlovka 3,142.