Branko Plavšić
Branko Plavšić (Mala Novska Rujiška, 3. jul 1949 — Bač, 9. novembar 2011) bio je srpski crtač stripova.[1] Imao je reputaciju jednog od najboljih tušera Evrope.[2]
Branko Plavšić | |
|---|---|
| Puno ime | Branko Plavšić |
| Datum rođenja | 3. jul 1949. |
| Mesto rođenja | Mala Novska Rujiška, Bosna i Hercegovina, FNRJ |
| Datum smrti | 9. novembar 2011. (62 god.) |
| Mesto smrti | Bač, Srbija |
Najpoznatiji serijali na kojima je radio kao crtač i tušer: „Blažo i Jelica“, „Mirko i Slavko“, „Veliki Blek“, „Tarzan“, „Nindža“, „Balkan Ekspres“, „Keli Brando“ i „Zabava za celu porodicu“.
Biografija uredi
Branko Plavšić je rođen u Maloj Novskoj Rujiški u Bosni i Hercegovini 3. jula 1949. godine gde je proveo detinjstvo. Od 1955. godine, sa porodicom, živi u Malom Baču, gde je završio osnovnu školu. Srednju školu primenjenih umetnosti pohađao je u Novom Sadu, ali je zbog porodične situacije nije završio. Ovu školu pohađao je svega tri mjeseca. Otac troje dece.[3]
U ekspanziji strip izdavaštva šezdesetih godina 20. veka, Plavšić je video svoju šansu i uredništvu "Dečijih novina" iz Gornjeg Milanovca poslao jednu kolornu naslovnu stranu za strip "Tarzan" i jednu probnu tablu urađenu u olovci. Na osnovu samo ta dva rada, Dečje novine su Plavšića angažovali na serijalima "Mirko i Slavko" i "Blažo i Jelica" iz edicije Nikad robom. Prva epizoda koju je uradio za serijal "Mirko i Slavko" bila je "Komandant grada". Uz serijale, Branko je radio i ilustracije za brojne strip i dečije časopise, a stizao je da sarađuje i sa amterskim sekcijama iz Odžaka, Bačke Palanke i Bača na likovnoj rekonstrukciji arheoloških nalaza. U tom delu svog rada iskazao je pun smisao za detalje i sklonost ka minucioznom izvođenju crteža bez obzira na tehniku crtanja. U tom periodu započeo je i sopstveni serijal "Keli Brando" koji je ostao samo na pilot epizodi objavljenoj u magaznu "Zenit".[3]
U želji da ne ograniči svoje stvaralaštvo samo na izdanja Dečijih novina (preko 3000 tabli stripa), prihvata poziv Valtera Nojgebauera, umetničkog direktora za strip i izdavaštvo "Rolfa Kauke" i 1972. godine odlazi na studijsko putovanje u Minhen. Tamo je radeći stripove "Fiks i Foksi"(Fix und Foxy) i "Pikolo štajnerima"(Piccollo steiners), "ispekao zanat", a svog mentora Valtera nazivao je svojim likovnim ocem. Do 1979. je u stalnom raskoraku između Minhena i Gornjeg Milanovca. Priliku da se skrasi na jednom mjestu pružio mu je novosadski "Dnevnik" koji je ambiciozno krenuo u proširenje strip izdavaštva. Uvažavajući njegov talenat i profesionalizam ustanovili su radno mesto crtač stripa i zaposlili ga kao stalnog člana strip redakcije. Do 1983. godine radio je na serijalu Veliki Blek, a onda u stilu "fudbalskih" transfera prelazi u "Forum Marketprint" da bi sa Branislavom Kercem oformio crtački tim koji će realizovati najduži serijal u istoriji jugoslovenskog stripa - Tarzan. Novi posao je zahtevao i drugačiju raspodelu posla pa je Plavšić na sebe preuzeo tuširanje olovkiranih strana koje su radili ostali članovi tima. U punom stvaralačkom zamahu realizuje i serijal "Balkan Ekspres" po scenariju Gordana Mihića.[4]
Paralelno tušira i nekoliko epizoda serijala "Nindža" po scenariju Ace Kostića za "Dečje novine", a radi i stripove "Kameleon" i "Tenk", po scenariju Dušana Vukojeva i „Večernju akciju“, po scenariju Petra Aladžića, koji su objavljeni u časopisima Stripoteka, Neven i YU strip. Tušira i nekoliko vestern priča po scenarijima Svetozara Obradovića i Branislava Kerca. Tuširao je jednu epizodu stripa „Džek Siborn“ /„Jacka Seaborna“/ po scenariju S. Obradovića, koju je nacrtao Predrag Ivanović – Peka.
Ratovi devedesetih godina su prekinuli zlatno doba jugoslovenskog stripa. Strip izdavaštvo se gotovo ugasilo. Nesigurna egzistencija je Plavšića odvela na druge poslove koji nisu imali veze sa stripom. Bio je angažovan u Civilnoj zaštiti. Kao tehnološki višak iz "Forumovog Marketprinta" otpušten je kao tehnološki višak. Zatim je počeo da radi u "Ribnjaku" u Baču.
Stripu se vratio tek 2010. kada je započeo saradnju sa izdavačkom kućom "Lavirint".
Sahranjen je 10. novembra u Baču.[4]
Bio je jedan od osnivača i član Upravnog odbora Udruženja stripskih umetnika Srbije 2011. godine.
Monografija Balkan ekspres uredi
U čast Branka Plavšića, maja 2012, izdavač „Tampograf“ u saradnji sa Studentskim kulturnim centrom Novog Sada i Udruženjem stripskih umetnika Srbije, objavio je dugo očekivani integral kultnog domaćeg stripa „Balkan Express“ po scenariju Gordana Mihića i olovci Branislava Kerca, čiji je tušer bio Plavšić.[5]
Osim ovog i drugih Plavšićevih stripova, u ovoj monografiji je Zdravko Zupan je objavio biografski članak „Branko Plavšić: od Mirka i Slavka do Tarzana“ i prvi celovitiji popis stripova koje je Plavšić uradio u Jugoslaviji i inostranstvu.
Rekli su o Plavšiću uredi
- „Zasigurno jedan od najboljih, ako ne i najbolji tušer u Evropi… U stvari, mislim da bi se u Marvelu vrlo radovali da ga dobiju.“ — Svetozar Tomić, istoričar stripa i urednik magazina Stripoteka
- „Izdvajao se od ostalih strip autora po svojoj plemenitosti i dobroti. Ostaće upamćen kao vrhunski tušer i izuzetan čovek.“ — Predrag Đurić, scenarista i urednika portala „Vojvođanski strip“
Izvori uredi
- ^ * „Branko Plavšić - Biografija“[mrtva veza], Vojvođanski strip
- ^ „Preminuo poznati jugoslovenski strip crtač Branko Plavšić“, Radio televizija Vojvodine, 9. novembar 2011.
- ^ a b „Odlazak poznatog crtača Branko Plavšić”. Stripoteka. 1084. decembar 2011.
- ^ a b „Preminuo poznati jugoslovenski strip crtač Branko Plavšić”. RTV. 9. 11. 2011. Pristupljeno 26. 4. 2021.
- ^ „Balkan Express“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. septembar 2015), Happy Novi Sad, 2012. — Pregled izdanja[mrtva veza]
Literatura uredi
- „Branko Plavšić - Bibliografija“[mrtva veza], Vojvođanski strip
- „Branko Plavšić - intervju“, razgovarao Predrag Đurić, Vojvođanski strip
- Zdravko Zupan, Vek stripa u Srbiji, Kulturni centar — Galerija savremene umetnosti, Pančevo, 2007.
- Slobodan Ivkov: „Branko Plavšić“ (biografija u: 60 godina domaćeg stripa u Srbiji (1935-1995), Galerija „Likovni susret“, Subotica, 1995. E-izdanje: Projekat Rastko
- Živojin Tamburić, Zdravko Zupan i Zoran Stefanović. Stripovi koje smo voleli: Izbor stripova i stvaralaca sa prostora bivše Jugoslavije u XX veku, „Omnibus“, Beograd, 2011.
