Breznik

Breznik
bug. *Брезник*
Breznik; bug. Брезник
	Breznik — središte grada
Administrativni podaci
Država	Bugarska
Oblast	Pernička oblast
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	4.200 (2.007 )
— gustina	179 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	42° 44′ 00″ S; 22° 53′ 00″ I / 42.733333° S; 22.883333° I
Aps. visina	756 m
Površina	23,48 km2
	Breznik Breznik na karti Bugarske
Veb-sajt
	www.breznik.info

Breznik (bug. Брезник) grad je u Republici Bugarskoj, u zapadnom delu zemlje, sedište istoimene opštine Breznik u okviru Perničke oblasti.

Geografija uredi

Položaj: Breznik se nalazi u zapadnom delu Bugarske. Od prestonice Sofije grad je udaljen 45 km zapadno, a od oblasnog središta, Pernika grad je udaljen svega 20 km severno.

Reljef: Oblast Breznika se nalazi u središtu Brezničkog polja, na oko 760 m nadmorske visine. Iznad grada se diže planina Golo brdo. Kraj oko grada se naziva Graovo.

Klima: Zbog znatne nadmorske visine klima u Brezniku je oštriji oblik kontinentalne klime sa planinskim uticajima.

Vode: Kroz Breznik i okolinu protiče više manjih potoka.

Istorija uredi

Oblast Breznika je prvobitno bilo naseljeno Tračanima, a posle njih ovom oblašću vladaju stari Rim i Vizantija. Južni Sloveni ovo područje naseljavaju u 7. veku. Od 9. veka do 1373. g. oblast je bila u sastavu srednjovekovne Bugarske.

Krajem 14. veka oblast Breznika je pala pod vlast Osmanlija, koji vladaju oblašću 5 vekova.

Nakon što je postalo deo tzv. "Velike Bugarske", to naselje postoje ubrzo središte okupljanja za sela u okolini, sa više javnih ustanova i trgovištem. Tu je 1894. godine živelo 3249 stanovnika.

Srbi u Brezniku uredi

Breznik je jedno od mesta u današnjoj Bugarskoj gde su Srbi bili većinsko stanovništvo. Takav je bio i sav Brežnički srez koji se pružao sa zapadne strane, do samog grada Sofije. Breznik je 1881. godine varošica na rečici Breznici, u kojoj su pre živeli Turci. Tu se nalaze džamija i crkva, a takođe je sedište Brežničkog sreza, koji se u narodu zove "Grahovo". U srezu je 60 sela i 13 opština.^[1] Srbi su bili dominantni i u crkvi i u školi. Postojala je u mestu srpska muška narodna škola između 1868-1878. godine.^[2] Paroh u Brezniku je oko 1860. godine bio pop Đorđe Rančić, koji je pre bio srpski učitelj u Mokri i Beloj Palanci. Nakon ženidbe u Palanci gde je bio učitelj, vratio se u rodno mesto "na očevinu". Kasnije je umro kao sveštenik breznički, kad ga je otrovala snaha.^[3]

Kada je nastupila Istočna kriza (1875—1878) Srbi u Brezniku i okolini su se uskomešali. Nakon oslobođenja od Turaka, Rusi su stvorili dve bugarske države. U sastav zapadne "Bugarske" ušao je po njihovim planovima iako etnički pomešan i Breznički srez. Brezničani su predvodili brojne proteste i slali potresna pisma sa peticijama evropskoj javnosti, političarima "velikih sila" i samom Berlinskom kongresu. Nisu hteli da pristanu da budu žrtvovani i predati Bugarima. Poslali su Izjavu Svetlom i uzvišenom Gospodaru knjazu Milanu Obrenoviću, Srbi iz Breznika i okoline 1. aprila 1878. godine.^[4] Obraćali su se rečima: „Premilostivi Gospodaru, mi te najpokornije molimo, da nas primiš pod Tvoje zakrilje, i da se Ti o našem životu i imanju staraš, kao Otac o svojoj deci, te da mi jednom okusimo plodove Sreće i Blagostanja pod Tvojom mudrom Upravom. Naša Srca vavek će ostati verna Tebi i Tvom Domu. Imanje, život i sve što je naše najmilije mi ćemo za Tebe žrtvovati...”^[4] Za srez Breznički iz velikog broja sela (53) potpisali su se najviđeni ujedno i najhrabriji stanovnici. U samom Brezniku bilo je nekoliko potpisnika Srba: pomoćnik (porotnik) Krsta Mirkov i Andreja Georgić, odbornici Golub Jankov, Sima Dojčin, Janaćko Nedeljković, Marko Adži Marinković, Zarko Antanasović, Petar Malinović i Zora Paunović.^[5] I kneževina Srbija je tražila Breznik, a povučena granica u srpskim memorandumima prolazila je istočno od mesta. Ali sve je bilo uzalud jer su ponajviše insistiranjem Rusa i Engleza, propale srpske nade. Međutim i nakon nesrećnog Berlinskog kongresa (1878) na kojem je rešena sudbina Srba zapadne Bugarske, Brezničani su se obraćali svetu. Tako su 18./30. jula 1878. godine Srbi iz Brezničkog sreza na skupu u Brezniku poslali sada svoj "Protest" engleskoj kraljici Viktoriji, skrećući još jednom pažnju na sebe i nepravdu koja im je učinjena.^[4]

I pored toga što je stanovništvo Breznika iskazalo nedvosmislenu želju da postane deo srpske kneževine, 1878. godine grad je postao deo savremene bugarske države.

Stanovništvo uredi

Po procenama iz 2010. g. Breznik je imao oko 4.200 st. Ogromna većina gradskog stanovništva su etnički Bugari. Ostatak su mahom Romi. Poslednjih decenija grad gubi stanovništvo zbog udaljenosti od glavnih tokova razvoja u zemlji.

Pretežan veroispovest mesnog stanovništva je pravoslavna.

Gradska slava Breznika je Vidovdan.