Britanska Kolumbija
Britanska Kolumbija (engl. British Columbia, franc. Colombie-Britannique), jedna je od deset kanadskih pokrajina (provincija).[1] Sa teritorijom Jukon obrazuje pacifički pojas Kanade. Najgušće je naseljena duž obale Pacifika i granice sa SAD.
| Britanska Kolumbija | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Kanada |
| Admin. centar | Viktorija |
| Najveći grad | Vankuver |
| Konfederacija | 20. jul 1871. |
| Službeni jezik | engleski |
| Predsednik vlade | David Ebi |
| Površina | 944.735 km2 |
| — kopno | 925.186 km2 |
| — voda | 19.549 st./km2 |
| Stanovništvo | 2011. |
| — broj st. | 4.400.057 |
| — gustina st. | 4,66 st./km2 |
| — ISO 3166-2 | CA-BC |
| Vremenska zona | 8 i 7 |
| Poštanski broj | BC |
| Zvanični veb-sajt | |
Privredni centar pokrajine, najveći grad i najveća kanadska luka jeste grad Vankuver (engl/fr: Vancouver).
Geografija uredi
Britanska Kolumbija se nalazi na krajnjem zapadu Kanade. Reljef provincije je izrazito planinski. Preko 70% provinicije nalazi se na prosečnoj nadmorskoj visini od preko 1.000 m. Najviši vrhovi planina ovde dosežu preko 4.500 m nadmorske visine. Ovi planinski masivi su gusto pošumljeni, tako da je 60% provincije prekriveno stogodišnjim šumama četinara. Samo 5% tla je obradivo zemljište, tu spada uski priobalni pojas a ponajviše „niska unutrašnjost/kontinent“ (engl. Lower mainland), kao i mnoge planinske kotline. Obalna linija Britanske Kolumbije iznosi oko 27.000 km a provincija ima i preko 6.000, mahom nenaseljenih, ostrva. Ova obala je izuzuetno razuđena i bogata je nepristupačnim uvalama fjordovskog tipa. Britanska Kolumbija ima sedam nacionalnih parkova i preko stotinu parkova prirode pod zaštitom države. Ova kanadska provincija ima ukupno 114.000 km² ili impresivnih 12,5% od ukupne terirorije pod zaštitom kao nacionalne parkove ili parkove prirode. Ukupna površina provincije iznosi 944.735 km².
Britanska Kolumbija sa juga graniči sa SAD. Na istoku odmah do Britanske Kolumbije nalazi se kanadska provincija Alberta, sa severa graniči sa SAD (država Aljaska) i sa kanadskom Severozapadnom teritorijom. Glavni grad provincije je Viktorija[1] koji se nalazi na Ostrvu Vankuver. Viktorija ima oko 350.000 stanovnika i nalazi se na samom jugu ostrva. Grad Vankuver ima oko 1.900.000 stanovnika i nalazi se u niskom priobalju u neposrednoj blizini ostrva Vankuver uz granicu sa Sjedinjenim Državama. Ovo nisko priobalje je najgušće naseljeno u provinciji i naziva se niska unutrašnjost. Veći gradovi u Britanskoj Kolumbiji su: Vankuver, Viktorija, Sari, Kelouna i Abotsford.
Klima uredi
S obzirom na planinski reljef provincije ne čudi činjenica da najveći deo Britanske Kolumbije ima veoma oštru planinsku klimu. Zime su jako duge sa puno snežnih padavina. Ova klima je podudarna klimi alpskog pojasa u srednjoj Evropi.
Kombinacija ove klime i reljefa ima za posledicu čestu opasnost od lavina. Severni delovi provincije imaju subpolarnu klimu. U planinskim kotlinama na jugu provincije kao i uz uski pojas ravnice na jugozapadu (područje grada Vankuvera), klima je umereno-kontinentalna. Ostrvo Vankuver na kojem se nalazi glavni grad provincije, Viktorija predstavlja pravu klimatsku oazu. Tu se pod uticajem Pacifika razvio podtip kontinentalne klime koji je vrlo sličan klimi delovima severnog Mediterana. Cela provincija obiluje velikom količinom padavina tokom cele godine što doprinosi izrazito bogatoj flori.
Istorija uredi
Najgušće naseljen deo Kanade pre dolaska evropskih kolonista bio je priobalni pojas današnje provincije Britanske Kolumbije. Stanovnici ovog područja su bili indijanci pripadnici Prvih naroda.
Prva evropska država koja je pokušavala prisvojiti ova područja bila je kraljevina Španija koja je delove današnje Britanske Kolumbije ubrajala u svoju oblast Kaliforniju. Ove krajeve je bilo jako teško zauzeti, razlog tome je bila u to vreme izrazita geografska i prometna izolovanost i nepristupačnost. Britanski istraživači Džejms Kuk i Džordž Vankuver su krajem 18. veka prvi delimično istražili ove krajeve. Otprilike u isto vreme ova, tada belim stanovništvom nenaseljena područja prelaze političkim ustupcima iz španske pod britansku upravu. Nakon toga mnogi istraživači su obilazili ova područja upisujući nove geografske pojmove u tadašnje mape. Među njima najpoznatiji su bili; Sajmon Frejzer, Džon Finli, Dejvid Tompson i Sem Blek. Prvi evropski istraživač koji je proputovao kroz kanadske Kordiljere i stigao na obale Pacifika bio je Aleksandar Makenzi.
Kompanije za trgovinu krznima su bile veoma zainteresovane za ove divlje i nepristupačne prostore. Zato su prvi kolonisti ovih prostora početkom devetnaestog veka bili lovci na krzna i trgovci krznima. Kompanije poput Hadson bej kompani (engl. The Hudson's Bay Company) su u to doba uspostavile prve stanice/utvrđenja (forts) za trgovinu krznima. Neke od ovih stanica su sa gašenjem ove vrste trgovine i same bile napuštene dok su druge zapravo predstavljale začetak današnjih naselja i gradova u Britanskoj Kolumbiji.
Najpoznatiji gradovi koji su se razvili iz ovih stanica su Viktorija, Nanajmo, Kamlups itd.
Godine 1858. dolazi do otkrića zlatnih nalazišta u dolini reke Frejzer. Tada započinje zlatna groznica u Frejzerovom kanjonu (The Fraser Canyon gold rush). Dolazi do velikog priliva Amerikanca u ove krajeve vođenih potragom za zlatom.
Britanska kruna plašeći se da ne izgubi ove prostore proglašava iste 1858. novu provinciju na ovim prostorima, Britansku Kolumbiju. Nakon što su bili ponuđeni izborom priključivanja Sjedinjenim državama ili Kanadi vlada ove provincije donosi odluku o pristupanju novoj državi Kanadi 20. jula 1871. godine. Razlog toj odluci je bila ponuda Kanade da preuzme sve dugove ove provincije kao i da izgradi prugu kojom će povezati ovu izolovanu provinciju sa ostatkom kontinenta.
Kanadska pacifička pruga, koja je po prvi put povezala Britansku Kolumbiju sa ostatkom Kanade konačno je dovršena 1885/86. godine. Ova pruga kao i druga dovršena 1914. godine su imale nesaglediv ekonomski značaj za privredu ove provincije. Iskorištavanje prirodnih resursa provincije tada postaje temelj privrede a naseljavanje stanovništvom potrebnim za ove ekonomske poduhvate doživljava punu ekspanziju.
Stanovništvo uredi
| 1996. | 2001. | 2006. | 2011. | 2016. |
|---|---|---|---|---|
| 3.724.500 | 3.907.738 | 4.113.487 | 4.400.057 | 4.648.055 |
Autohtono stanovništvo Britanske Kolumbije su indijanska plemena Prvih naroda među kojima se naročito isticalo pleme Haida. Mnogima od ovih plemena je glavnu aktivnost za preživljavanje predstavljao lov na kitove. Danas je pri pomenu indijanskih plemena Britanske Kolumbije prva asocijacija skulptorska naivna umetnost (totemi, skulpture čamaca i lovaca na kitove kao i skulpture raznih životinja i mioloških stvorenja).
Prvi Evropljani koji trajnije borave u ovim krajevima su bili traperi (lovci na krzna) i trgovci krznima početkom devetnaestog veka. Do prvog značajnijeg talasa useljenika dolazi sredinom 18. veka tokom zlatne groznice Frejzerove doline. Tada iz SAD dolazi veliki broj ljudi u potrazi za zlatom. Masovno naseljavanje provincije počinje sredinom i krajem 19. veka nakon povezivanja prugom Britanske Kolumbije sa ostatkom Kanade. Ovi useljenici su mahom evropljani međutim i Kinezi koji su uglavnom bili radna snaga na gradnji pruge. Krajem devetnaestog i početkom dvadesetog veka u ovoj provinciji je vladala klima nesnoišljivosti i neprijateljstva prema useljenicima iz Azije (uglavnom Kine) tako da je tada bio usvojen niz rasističkih zakona kojima se nastojalo onemogućiti ili smanjiti useljavanje stanovništva Azijske rase u ovu provinciju.
Danas je stanovništvo ove provincije uglavnom evropskog porekla. Drugu grupu po brojnosti predstavljaju stanovnici azijskog porekla (Kina, Koreja, Filipini, Japan). Značajan je i broj useljenika sa indijskog potkontinenta. Suživot stanovništva raznih rasnih pripadnosti je nazavidnom nivou a međurasne bračne veze su danas najčešće u ovoj provinciji u odnosu na druge provincije Kanade. Provincija danas ima preko 4 milona stanovnika.
Najveći gradovi uredi
.jpg)
Privreda uredi
Privreda Britanske Kolubije je vrlo razvijena. Negativan aspekt ove privrede je njena velika zavisnost o prirodnim resursima kao i o primarnoj industriji. Od svih provincijskih privreda Kanade, privreda Britanske Kolumbije je najviše uslovljavana stanjem na svetskom tržištu sirovinama i prirodnim resursima. Ova provincija je veliki proizvođač i izvoznik železa i železne rude kao i minerala i drugih rudnih bogatstava. Međutim najpoznatija je kao veliki proizvođač drvne građe, papira kao i izvoznik sirovog drveta.
U malim područjima pogodnim za obradu tla razvijena je vrlo sofisticirana poljoprivreda. Mlečno stočarstvo, peradarstvo, voćarstvo pa čak i uzgoj vinove loze su zastupljeni u planinskim kotlinama ove provincije. Ipak, najviše stanovništva u Britanskoj Kolumbiji je zaposleno u sektoru usluga.
Reference uredi
- ^ a b Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 180. ISBN 86-331-2075-5.
Spoljašnje veze uredi
- Travel.bc.ca - Informacije o turizmu u Britanskoj Kolumbiji
- Vankuver info centar - Informacije o Vankuveru, najvećem gradu u Britanskoj Kolumbiji
- Slike Britanske Kolumbije Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. februar 2006)
- Provincijalne arhive (uključuje i on-lajn bazu podataka)
- Mapa Britanske Kolumbije (Sajt vlade)
- JuBiSi - Univerzitet Britanske Kolumbije
- BiSi Feri servis
- Kraljevski Muzej Britanske Kolumbije
- Slike Britanske Kolumbije i Vankuvera Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. decembar 2005)
- Politička privreda prašuma Britanske Kolumbije
