Vasilije Krestić
Vasilije Krestić (Đala, 20. jul 1932) srpski je istoričar, profesor Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu u penziji i akademik SANU.[1]
| Vasilije Krestić | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 20. jul 1932. |
| Mesto rođenja | Đala, Kraljevina Jugoslavija |
Biografija uredi
Osnovnu školu pohađao je u mestu rođenja a gimnaziju u Zrenjaninu. Studije istorije završio je na Filozofskom fakultetu u Beogradu 1957. Na istom fakultetu doktorirao je 1967.[1] sa temom „Hrvatsko-ugarska nagodba 1868. godine“.
Za docenta je izabran 1967, za vanrednog profesora 1973, a za redovnog 1979. godine. Od 1981. je šef Katedre za nacionalnu istoriju Novog veka. U penziji je od 1997.[2]
Za dopisnog člana SANU izabran je 1981. a za redovnog 1991. godine. Od 1982. je direktor Arhiva SANU. Član Predsedništva SANU je od 1995. Sekretar Odeljenja istorijskih nauka postao je 1998. godine.[3] Bio je jedan od dva kandidata za predsednika SANU 2007. godine.[4]Bio je direktor Arhiva SANU (1982-2023).[1]
Radi naučnog usavršavanja i naučnog istraživanja boravio je u Budimpešti, Beču, Majncu, Pragu, Moskvi i Bonu. Njegovo naučno interesovanje vezano je za širi prostor južnoslovenskih zemalja u razdoblju od XVIII do XX veka. Kao poznavalac austrijskih arhiva više godina bio je član ekspertskog tima Srbije koji je radio na restauraciji arhivske građe odnete iz Srbije tokom Prvog i Drugog svetskog rata.[5]
Učestvovao je u pisanju Memoranduma SANU.[5]
Nekoliko godina bio je glavni i odgovorni urednik „Istorijskog glasnika“, organa Istorijskog društva Srbije. Član je redakcije „Zbornika za istoriju“ Matice srpske. Pokrenuo je „Zbornik za istoriju Srba u Hrvatskoj“, čiji je odgovorni urednik. Učestvovao je na mnogim naučnim skupovima u zemlji i inostranstvu na kojima je podnosio saopštenja.
Bavi se istorijom Srba i Hrvata, srpsko-hrvatskih odnosa i jugoslovenske ideje. Posebno je izučavao političku istoriju, istoriju društva i društvenih pokreta, kao i kulturnu istoriju.[5] Iz tih oblasti napisao je i objavio više od 250 radova (monografija, studija, članaka, rasprava i eseja ). Među značajnijim delima je „Srbi u Ugarskoj (1790-1918)“.[6] Njegova izabrana dela u 15 knjiga objavljena su 2022. godine.[7]
Radovi su mu prevođeni i objavljeni na engleskom, francuskom, nemačkom, mađarskom, češkom, bugarskom i grčkom jeziku.
Vasilije Krestić je član Senata Republike Srpske od 1996. godine.
Pre nego što se posvetio nauci Krestić je bio aktivan odbojkaš, nastupao je za Partizan gde je bio član prvih posleratnih šampionskih generacija beogradskih crno–belih, a potom i za subotički Spartak. Bio je i reprezentativac Jugoslavije.[8]
Nagrade uredi
Nosilac je više društvenih nagrada i priznanja:[1]
- Oktobarska nagrada grada Beograda, za delo Istorija srpskog naroda u Hrvatskoj i Slavoniji 1848–1914, 1992.[9]
- Nagrada Vukove zadužbine, za knjigu Građa o Srbima u Hrvatskoj i Slavoniji (1848–1914), 1997.
- Nagrada „Izvanredni Zlatni beočug”, za životno delo, 2001.[10]
- Nagrada „Braća Karić”, 2004.
- Nagrada „Dušan Baranin”, za knjigu Biskup Štrosmajer: Hrvat, velikohrvat ili Jugosloven, 2006.
- Nagrada „Dejan Medaković”, za knjigu Istoričar u vremenu prelomnih i sudbinskih odluka, 2011.
- Nagrada „Pečat vremena”, za knjigu Srbi u Ugarskoj 1790–1918, 2014.
- Nagrada „Teodor Pavlović”, za knjigu Srbi u Ugarskoj 1790–1918 i za životno delo, 2014.
- Nagrada „Vladimir Ćorović”, za životno delo, 2016.[11]
- Nagrada „Mihajlo Pupin” Autonomne pokrajine Vojvodine, 2021.[12]
Odabrana dela uredi
- Krestić, Vasilije (1969). Hrvatsko-ugarska nagodba 1868. godine. Beograd: SANU.
- Krestić, Vasilije (1980). Istorija srpske štampe u Ugarskoj 1791-1914. Novi Sad: Matica srpska.
- Krestić, Vasilije (1981). „Srbi u Habsburškoj Monarhiji 1849-1868”. Istorija srpskog naroda. knj. 5, sv. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 107—150.
- Krestić, Vasilije (1983). „Politički, privredni i kulturni život u Hrvatskoj i Slavoniji”. Istorija srpskog naroda. knj. 6, sv. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 375—431.
- Krestić, Vasilije (1983). Srpsko-hrvatski odnosi i jugoslovenska ideja 1860-1873: Studije i članci. Beograd: Narodna knjiga.
- Krestić, Vasilije, ur. (1983). Srbi i Mađari u revoluciji 1848—1849. godine. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti.
- Krestić, Vasilije (1988). Srpsko-hrvatski odnosi i jugoslovenska ideja u drugoj polovini XIX veka. Beograd: Nova knjiga.
- Krestić, Vasilije (1991). „O nazivu jezika u prošlosti Hrvatske”. Zbornik o Srbima u Hrvatskoj. 2: 225—258.
- Krestić, Vasilije; Ljušić, Radoš (1991). Programi i statuti srpskih političkih stranaka do 1918. godine. Beograd: Književne novine.
- Krestić, Vasilije (1991). Istorija Srba u Hrvatskoj i Slavoniji 1848-1914. Beograd: Politika.
- Krestić, Vasilije (1997). History of the Serbs in Croatia and Slavonia 1848-1914. Belgrade: BIGZ.[mrtva veza]
- Krestić, Vasilije (1994). Iz istorije Srba i srpsko-hrvatskih odnosa: Studije, članci, rasprave i eseji. Beograd: BIGZ.
- Krestić, Vasilije (1995). Građa o Srbima u Hrvatskoj i Slavoniji (1848-1914). 1. Beograd: BIGZ.
- Krestić, Vasilije (1995). Građa o Srbima u Hrvatskoj i Slavoniji (1848-1914). 2. Beograd: BIGZ.
- Krestić, Vasilije (1998). Genocidom do Velike Hrvatske. Novi Sad-Beograd: Matica srpska, Arhiv Srbije.
- Krestić, Vasilije (1998). Through Genocide to a Greater Croatia. Belgrad: BIGZ.
- Krestić, Vasilije (2001). La grande Croatie: Le génocide comme projet politique. Lausanne: L'Age d'Homme.
- Krestić, Vasilije (2001). Biskup Štrosmajer u svetlu novih izvora. Beograd: SANU.
- Krestić, Vasilije (2003). Iz prošlosti Srema, Bačke i Banata. Beograd: Srpska književna zadruga.
- Krestić, Vasilije (2006). Biskup Štrosmajer: Hrvat, velikohrvat ili Jugosloven. Jagodina: Gambit.
- Krestić, Vasilije (2013). Srbi u Ugarskoj 1790-1918. Novi Sad: Matica srpska.
- Krestić, Vasilije (2016). Zapamćenja. Novi Sad: Matica Srpska.
- Krestić, Vasilije (2017). Velikohrvatske pretenzije na Vojvodinu, Bosnu i Hercegovinu. Beograd: SANU.
- Krestić, Vasilije; Mihajlović, Kosta (2017). Memorandum SANU: 30 godina posle. Beograd: Novosti.
- Krestić, Vasilije; Radojević, Mira (2017). Jasenovac. Beograd: SANU.
Reference uredi
- ^ a b v g „KRESTIĆ VASILIJE”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 29. 1. 2024.
- ^ „Vasilije Đ. Krestić”. prometej.rs. Pristupljeno 29. 1. 2024.
- ^ Biografija na sajtu SANU
- ^ Ko će biti na čelu SANU („Politika“, 16. mart 2007)
- ^ a b v „Izabrana dela Vasilija Krestića - 15 knjiga – Pravoslavna Reč”. pravoslavnarec.com. Pristupljeno 29. 1. 2024.
- ^ Vojvodina oduvek bila dika srpstva („Večernje novosti“, 30. novembar 2013)
- ^ Simić, J. (10. 8. 2022). „LEGAT ZA BUDUĆNOST: Objavljena sabrana dela Ekmečića i izabrana Krestićeva dela”. Večernje novosti. Pristupljeno 2. 10. 2022.
- ^ Odlazim iz vlasti ali nastavljam borbu
- ^ „Oktobarska nagrada Beograda”. www.odlikovanja.sanu.ac.rs. Pristupljeno 7. 3. 2023.
- ^ „Izvanredni Zlatni beočug”. www.odlikovanja.sanu.ac.rs. Pristupljeno 7. 3. 2023.
- ^ „Ćorovićevi susreti pisaca i istoričara”. RTRS. Pristupljeno 6. 3. 2023.
- ^ AKADEMIKU KRESTIĆU „MIHAJLO PUPIN”: Dodeljeno najviše priznanje Vojvodine za izuzetne rezultate u svim oblastima („Večernje novosti”, 7. oktobar 2021)
Spoljašnje veze uredi
- Vasilije Krestić: Mala Srbija u Velikom ratu - Austrougarska i Srbija i predistorija rata, 1. deo (RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični jutjub kanal)
- Vasilije Krestić: Mala Srbija u Velikom ratu - Austrougarska i Srbija i predistorija rata, 2. deo (RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični jutjub kanal)
- Krestić protiv Hajdina („Politika“, 21. mart 2011)
- Odlazim iz vlasti ali nastavljam borbu („Politika“, 25. april 2011)
- Vasilije Krestić: Snovi o Velikoj Hrvatskoj („Večernje novosti“, feljton, jun 2011) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. jun 2011)
- Vasilije Krestić: Šta očekivati od politike Hrvata („Večernje novosti“, 19. januar 2013)
- Srbi su bili preplašeni atentatom - intervju („Politika“, 13. oktobar 2013)
- O ćutanju Srpske akademije nauka i umetnosti („Politika“, 17. februar 2015)
- Velike su greške činjene zbog sloge i jedinstva („Politika”, 4. oktobar 2017)
- Vasilije Krestić: Kao da neko namerno ruši ugled SANU („Večernje novosti”, 11. februar 2018)
- Razgovori sa akademicima - Vasilije Krestić (Nedeljnik, 12. oktobar 2016)
- AKADEMIK VASILIJE KRESTIĆ: Milova antisrpska politika može dovesti do krvavih obračuna („Večernje novosti”, 30. avgust 2021)
