Veleška eparhija
Veleška eparhija (grč. Μητρόπολη Βελισσού) je nekadašnja eparhija drevne Ohridske arhiepiskopije, a potom Carigradske patrijaršije, sa sedištem u gradu Velesu (današnja Severna Makedonija). Postojala je od 16. veka do 1873. godine, kada je spojena sa Debarskom eparhijom u novu Veleško-debarsku eparhiju.[1][2]
| Veleška eparhija | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Sjedište | Veles |
| Država |  Vizantija, Srpsko carstvo, Osmansko carstvo |
| Osnovana | 13. vek. |
| Ukinuta | 1873. |
| Arhijerej | |
| Čin arhijereja | mitropolit |
| Titula arhijereja | mitropolit veleški |
Istorija uredi
Od osnivanja Okridske arhiepiskopije (1019) pa sve do poznog srednjeg veka, oblast oko Velesa nalazila se u sastavu Pelagonijske epsikopije. Tokom 13. i 14. veka, to područje se našlo pod privremenom, a potom i pod trajnom srpskom vlašću. Prve pouzdane vesti o posebnoj Veleškoj episkopiji potiču iz 16. veka. Nakon ukidanja Ohridske arhiepiskopije (1767) Veleška eparhija je potpala pod nadležnost Carigradske patrijaršije. Pošto je Bugarska egzarhija tokom 1872. godine uspela da odvoji značajan deo vernika tadašnjih eparhija Veleške i Debarske, Carigradska patrijaršija je 1873. godine odlučila da te eparhije spoji u jednu, Debarsko-velešku eparhiju, sa sedištem u Kičevu.[3]
U periodu od 2002. do 2022. godine, kanonska naslednica stare Veleške eparhije bila je Episkopija veleško-povardarska u sastavu autonomne Pravoslavne ohridske arhiepiskopije, pod omoforom Srpske pravoslavne crkve.[4]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Grujić 1926a, str. 326.
- ^ Kalezić 2002, str. 334.
- ^ Grujić 1926b, str. 326-327.
- ^ POA: Episkopija veleško-povardarska
Literatura uredi
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro.
- Grujić, Radoslav (1926a). „Veleška eparhija”. Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka. 1. Zagreb: Bibliografski zavod. str. 326.
- Grujić, Radoslav (1926b). „Veleško-debarska eparhija”. Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka. 1. Zagreb: Bibliografski zavod. str. 326—327.
- Kalezić, Dimitrije M., ur. (2002). Enciklopedija pravoslavlja. 1. Beograd: Savremena administracija.