Veliki Šiljegovac
Veliki Šiljegovac je naseljeno mesto grada Kruševca u Rasinskom okrugu, u podnožju planine Jastrebac, u središtu Doline Ribarske reke, na nadmorskoj visini 304 m. Prema popisu iz 2002. bilo je 2682 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 2983 stanovnika).
Veliki Šiljegovac | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Rasinski |
| Grad | Kruševac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 2682 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 31′ 01″ S; 21° 31′ 29″ I / 43.516833° S; 21.524666° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 303 m |
.svg)  Veliki Šiljegovac Veliki Šiljegovac na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 37204 |
| Pozivni broj | 037 |
| Registarska oznaka | KŠ |
Opština Veliki Šiljegovac uredi
Do 1965. ovo naselje je bilo sedište opštine Veliki Šiljegovac koju su činila naseljena mesta: Belasica, Bojince, Boljevac, Crkvina, Dvorane, Đunis, Grevci, Jošje, Kaonik, Lovci, Mala Reka, Malo Krušince, Petina, Poljaci, Pozlata, Ribare (zajedeno sa Ribarskom Banjom koja u to vreme nije imala status samostalnog naseljenog mesta), Rlica, Rosica, Srndalje, Sušica, Veliki Šiljegovac, Veliko Krušince, Zdravinje, Zebica i Zubovac. Posle ukidanja opštine područje bivše opštine je u celini ušlo u sastav opštine Kruševac.
Istorija uredi
Prvi pisani podaci o Šiljegovcu potiču iz 1371. godine u Povelji Kneza Lazara. Ime potiče od reči „šilježe“, koja se koristi kao naziv za jagnjad, s obzirom da je zbog specifičnog reljefa i geografskog položaja ovaj prostor bio idealan za bavljenje stočarstvom. U kasnijim vekovima, pored nomada, ovde su se naseljavali i stanovnici iz drugih krajeva Srbije.
Stari prota Avram Jovanović paroh iz mesta, je ubijen od strane Bugara u Prvom svetskom ratu. Ubijen je zverskim načinom na mostu na Moravi i zatim bačen u reku, da mu se leš ne nađe.[1]
U 19. veku se u naselju pravi barutana, koja je kasnije premeštena u Kruševac i danas posluje u okviru Trajal korporacije (nekadašlji nazivi: Miloje Zakić, Obilićevo). Zbog blizine Jastrepca (koji je najšumovitija planina u Srbiji), u Šiljegovcu je napravljena strugara za obradu drveta, koje je posebnom prugom uskog koloseka dopremljano sa Jastrepca. Naslednik tog pogona je današnje preduzeće Savremeni dom. Tada je ukinuta i opština koja je do tada postojala u Šiljegovcu i svi administrativni poslovi prešli su u Kruševac. Osnovna škola u Šiljegovcu počela je sa radom 27. novembra 1866. i postoji i danas.
Ovde se 1876. odigrala Bitka kod Velikog Šiljegovca.
Današnjost uredi
Kao i u prošlosti, i danas je glavno zanimanje stočarstvo, samo što više nema nomadskog niti ekstenzivnog, već se, najčešće, goveda i svinje čuvaju u objektima koji su napravljeni u poslednjih dvadesetak godina. Danas se tu čuva više hiljada grla. Takođe je izražena proizvodnja četinara i drugog ukrasnog bilja.
Demografija uredi
U naselju Veliki Šiljegovac živi 2197 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,8 godina (40,6 kod muškaraca i 44,8 kod žena). U naselju ima 649 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 4,13.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 2 | 4 | ||
| 80+ | 19 | 50 | ||
| 75—79 | 49 | 92 | ||
| 70—74 | 68 | 112 | ||
| 65—69 | 74 | 84 | ||
| 60—64 | 80 | 83 | ||
| 55—59 | 79 | 70 | ||
| 50—54 | 125 | 147 | ||
| 45—49 | 100 | 95 | ||
| 40—44 | 82 | 60 | ||
| 35—39 | 83 | 80 | ||
| 30—34 | 87 | 89 | ||
| 25—29 | 94 | 79 | ||
| 20—24 | 76 | 79 | ||
| 15—19 | 84 | 52 | ||
| 10—14 | 80 | 82 | ||
| 5—9 | 63 | 58 | ||
| 0—4 | 61 | 60 | ||
| Prosek : | 40,6 | 44,8 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 1.102 | 238 | 781 | 69 | 13 | 1 |
| Ženski | 1.176 | 128 | 795 | 225 | 23 | 5 |
| UKUPNO | 2.278 | 366 | 1.576 | 294 | 36 | 6 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 672 | 407 | 0 | 1 | 94 |
| Ženski | 549 | 430 | 0 | 0 | 24 |
| UKUPNO | 1.221 | 837 | 0 | 1 | 118 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 13 | 23 | 50 | 9 | 12 |
| Ženski | 0 | 0 | 24 | 9 | 1 |
| UKUPNO | 13 | 23 | 74 | 18 | 13 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 1 | 6 | 7 | 23 | 14 |
| Ženski | 5 | 1 | 1 | 22 | 29 |
| UKUPNO | 6 | 7 | 8 | 45 | 43 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 11 | 0 | 0 | 1 | |
| Ženski | 2 | 0 | 0 | 1 | |
| UKUPNO | 13 | 0 | 0 | 2 | |
Reference uredi
- ^ "Pravda", Beograd 20. maj 1932. godine
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Izvori uredi
- Veliki Šiljegovac (jezik: srpski)
- Veliki Šiljegovac - Istorija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. decembar 2019) (jezik: srpski)
