Gabrić

Gabrić je naselje u Bačkoj, blizu granice grada Subotica i opštine Kanjiža, u Severnobačkom okrugu autonomne pokrajine Vojvodine u Srbiji.

Gabrić
Selo
Gabrić
Koordinate: 46.004583° S; 19.794398° I / 46.004583; 19.794398
Srbija	Vojvodina
Upravni okrug	Severnobački
Opština	Subotica
Površina (c.)
• Ukupno	0,68 km2 (0,26 sq mi)
Stanovništvo (2019)
• Ukupno	100
Pozivni brojevi	024
Registarska oznaka	SU

Po predaji, mesto je osnovao jedan od troje braće Gabrića koji su odbegli iz Hercegovine pred Turcima.

Ictorija

Ime je dobilo po brojnim porodicama prezimena Gabrić u tom naselju. Prema istraživanju lokalne istorije i rodoslovlja prvi stanovnici sela i okoline potiču iz krajeva oko reke Bune.

Veliki deo atara oko Gabrića je u vremenu Austrougarske posedovala porodica Gabrić, koja je imala vlastelinski status. Njihova zemlja je nakon 1945. konfiskovana, da bi se od nje stvorila poljoprivredna zadruga, kasnije ogranak "Agrokombinata" iz Subotice. I danas stoji ostatak kaštela Gabrićevih, demoliranog, devastiranog, ukradenih vrata i prozora. U socijalističkom periodu i u vremenu cvetanja zadruge Tito je nekoliko puta posetio Gabrić i boravio u kaštelu.

Položaj i administrativna uprava

Selo Gabrić se nalazi oko 10 km istočno od Subotice, na pola puta između Bikova i Oroma. Sa Bikovom spada pod istu mesnu zajednicu. Sledeća najbliža naselja su Orom (3 km), Novo Selo (4 km) i Višnjevac (5 km).

Stanovništvo

Naselje koje je 1990-ih još odisalo životom, danas je opustelo. Zanimljivo je pratiti kako Gabrić nestaje sa mapa kao naselje. Na samoj lokaciji sve zarasta u žbunje i korov, a mnoge zgrade, uključujuđi i železničku stanicu polako postaju ruševine (vozovi i dalje saobraćaju). Propast industrije ne samo u Gabriću, već i u široj okolini doprineo je odlivu stanovništva. Stečaj i raspad Subotičke poljoprivredne firme "Agrokombinat" u kome je radila većina stanovnika doveli su do gubitka prihoda a time i uslova za opstanak. Naselje se 2019. godine može smatrati gotovo ugašenim.

Gabrić je u 2007. još imao oko 300 stanovnika, a danas je u selu ostalo manje od 50 domaćinstava. Po etničkoj pripadnosti većina stanovništva su bunjevci.

Promet, privreda i infrastruktura

Pre Drugog svetskog rata su u selu bili brojni salaši, koji su nakon rata srušeni radi stvaranja agrarne zadruge. Deo stanovnika je raseljeno, s tim da je svaka raseljena porodica dobila po salaš i zemlju koja je površinom odgovarala oduzetoj. Ipak, novi kapaciteti nisu kvalitetom bili ravni oduzetim, jer su bili zapušteni, pa su ih doseljenici morali sami dovesti u stanje pogodno za gazdovanje.

Kroz naselje prolazi pruga Subotica—Senta, na kojoj je železničko stajalište Gabrić. Nekada je prugom saobraćao šinobus a danas obnovljenom prugom saobraća takozvani „ruski voz” kupljen od firme Metrovagonmaš 2020. godine. U prošlosti je Gabrić bio važno železničko čvorište, jer se u njemu nalazilo trgovačko središte za poljoprivredne i stočarske proizvode. Bio je otkupno mesto za žitarice i živu stoku, radi čega se kraj stanica Gabrić i Bikovo nalazila skladišta.

Selo je i tokom 2000-ih godina bilo potpuno izolovano od javne komunalne infrastrukture. Bilo je bez priključka na telefonsku i vodovodnu mrežu. Selo se opskrbljava vodom iz jednog javnog bunara. Subotički Trgopromet je zatvorio svoju prodavnicu, stoga su meštani prinuđeni da za nužnu svakodnevnu prehranu odlaze u susedno Bikovo.

Selo nema ambulantu, apoteku, obdanište niti školu. Ambulanta je u ranijem periodu funkcionisala sa lekarom u poseti.

Preduzeće Agrokombinat, čije farme su se nalazile u Gabriću, bilo je nosilac privrednog života u selu. Gašenjem tog privrednog subjekta, životni uslovi su se sve više pogoršali. Godine 2011. su posledice gašenja subotičkog Agrokombinata došle dotle da je selo praktično opustelo, jer su ljudi bili prisiljeni otići zbog teškog stanja, pokušavajući naći neko bolje rešenje za život.

U blizini Gabrića se od 2015. godine gradi nova međuopštinska Regionalna sanitarna deponija, koja bi uskoro trebalo da počne sa radom.

Sudbina i budućnost

Naselje je, zbog odliva stanovništva u fazi brzog gašenja. Zakon o teritorijalnoj organizaciji Srbije iz 2007. godine još prepoznaje Gabrić kao naseobinu sa zvaničnim statusom naseljenog mesta.

Međutim gašenje, u slučaju Gabrića, sela gde je u međuratnom periodu bilo preko 80 domaćinstava, i koje je u posleratnom periodu imalo preko 1000 stanovnika, nije isto kao kod drugih naselja koja su doživela sličnu sudbinu. Selo je najviše opustelo zahvaljujući postepenom rastu obližnjeg Bikova, gde se veći deo stanovnika preselio. Gabrić je danas mesto zaraslo u šumu, a kuće stoje napuštene i neuređene. Ulice su zarasle u korov, a nekadašnji kaštel koji je donedavno služio kao dom kulture, čeka na bolje dane. Večita ekonomska i politička kriza u Srbiji još dugo neće dozvoliti da ovakvi objekti građevinske baštine budu obnovljeni i pretvoreni u muzeje ili druge ustanove od opšteg značaja.

Vidi još

• Bikovo