Gradnja
Gradnja je naseljeno mesto grada Vranja u Pčinjskom okrugu. Ona je brdsko-planinsko selo u istočnom delu Poljanice. Od centra Vlasa, gde je sedište Mesne zajednice, udaljena je oko 1,5 km. Prema popisu iz 2002. bilo je 247 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 293 stanovnika).
Gradnja | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Pčinjski |
| Grad | Vranje |
| Gradska opština | Vranje |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 247 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 42′ 04″ S; 21° 53′ 00″ I / 42.701166° S; 21.883333° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 653 m |
.svg)  Gradnja Gradnja na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 17507 |
| Pozivni broj | 017 |
| Registarska oznaka | VR |
Geografija
urediGradnja zauzima prostor oko Krušoglavskog potoka, potoka Mrtve strane i Građanske reke, koja nastaje od ova dva potoka. Sada je selo razbijenog tipa u kome se izdvajaju mahale: Gornja, Šurumenska, Donja, Veselinska, Lazina i Džangalska mahala. Nešto je zbijenija u delu Šurumenske mahale. U Gradnju se najlakše stiže iz Vlasa, a moguće je doći terenskim vozilom iz Vladičinog Hana, preko Jagnjila i Sreška, ali po suvom vremenu.
Istorija
urediGradnja je ime dobilo po nekadašnjem gradu, koji je po predanju bio blizu ušća Građanske reke u Veternicu, a njegovi stanovnici imali njive u današnjoj mahali Carinske Luke u Vlasu. U početku, selo je bilo zbijenog tipa. Kuće su bile pored reke, u blizini škole i crkve a kolibe i trle po bregovima gde su sada kuće. Vremenom je ljudima dosadilo da žive na dve lokacije, pa su se premestili ka Mrtvoj strani, Lazini, Laništu, Lajkovici i niz reku, bliže svojim njivama, pašnjacima i šumi. U dolini Krušoglavskog potoka postoji crkvište gde je nekada bila crkva Svete Petke, a legenda kaže da je tu nekada ranije bio manastir. Inače selo ima dva groblja, jedno kod crkve, a drugo u Lazini, a pored Građanske reke, na mestu zvanom Vučjak su ostaci starog groblja. Godine 1861. Gradnja je imala oko 40 kuća, a 1903. imala je oko 75 kuća. Najstarije familije u Gradnji su Šikoparci, koji su poreklom iz Prištine, Dželepci, Grnčarci, Dželasinci, Veselinci, Džangalci, Kaluđerci, Ružićevci, Šurumenci, Ćosinci, Kartavelci, Todorovci , Ramčinci, Kolarovi, Baglamarci.
Život
urediU Gradnji su se ljudi bavili poljoprivredom, naročito ratarstvom, stočarstvom i voćarstvom. Od najstarijih vremena u selu je bilo vrednih zanatlija poznatih u celoj Poljanici, a posebno su bili istaknuti kolari, kovači i limari (klonferi), o čemu govore mnoga prezimena i nadimci u selu. Ranije su se stanovnici vodom snabdevali iz poznatih kladenaca, kao što su Sveta Petka, Duruk, Dulan, Gornji kladanac, Krušje, Kartavelski i Šurumenski kladanac. Sada je u većini kuća voda dovedena lokalnim vodovodima. Od lekovitih izvora bio je poznat izvor Vodica u Parčevinoj strani, a verovalo se da leči oči i rane.
Ima četvororazrednu osnovnu školu, najstariju u Poljanici, koja je radila još u tursko vreme, ali joj sada preti zatvaranje zbog drastičnog smanjenja broja đaka.
U Gradnji je crkva posvećena Svetom Nikoli. Seoska slava (litije) u Gradnji je Sveta Trojica i Sveti Todor, a mahala Lazina slavi Svetog Marka.
Demografija
urediU naselju Gradnja živi 194 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,5 godina (43,6 kod muškaraca i 41,5 kod žena). U naselju ima 82 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,01.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 0 | ||
| 80+ | 5 | 4 | ||
| 75—79 | 7 | 10 | ||
| 70—74 | 9 | 12 | ||
| 65—69 | 7 | 12 | ||
| 60—64 | 4 | 5 | ||
| 55—59 | 5 | 4 | ||
| 50—54 | 6 | 7 | ||
| 45—49 | 14 | 11 | ||
| 40—44 | 5 | 3 | ||
| 35—39 | 8 | 5 | ||
| 30—34 | 8 | 9 | ||
| 25—29 | 4 | 3 | ||
| 20—24 | 6 | 12 | ||
| 15—19 | 4 | 14 | ||
| 10—14 | 5 | 12 | ||
| 5—9 | 9 | 7 | ||
| 0—4 | 5 | 6 | ||
| Prosek : | 43,6 | 41,5 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 92 | 13 | 69 | 9 | 1 | 0 |
| Ženski | 111 | 20 | 69 | 21 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 203 | 33 | 138 | 30 | 2 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 48 | 18 | 0 | 0 | 15 |
| Ženski | 46 | 13 | 0 | 0 | 30 |
| UKUPNO | 94 | 31 | 0 | 0 | 45 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 0 | 4 | 0 | 1 | 1 |
| Ženski | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 4 | 1 | 1 | 1 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 1 | 0 | 3 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 1 | 0 | 4 | 0 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 3 | 0 | 0 | 2 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | |
| UKUPNO | 3 | 0 | 0 | 3 | |
Galerija slika
uredi-
Osnovna škola -
Crkva Sveti Nikola -
Zvonik crkve Sveti Nikola -
Novo naselje na ušću Gradnjanske reke -
Odvajanje puta za zaselak Lazina
Reference
uredi- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura
uredi- Rista T. Nikolić, Poljanica i Klisura, izdanje 1905. godine, pp. 152. (Srpski etnografski zbornik, Beograd, knjiga IV, Srpska kraljevska akademija).
