Википедија

Dajana Kiton

Dajana Kiton (engl. Diane Keaton; Los Anđeles, 5. januar 1946) američka je glumica.[1][2]

Dajana Kiton
Dajana Kiton 2012. godine
Lični podaci
Puno imeDajana Hol
Datum rođenja(1946-01-05)5. januar 1946. (78 god.)
Mesto rođenjaLos Anđeles, Kalifornija, SAD
dianekeaton.com
Veza do IMDb-a

Biografija uredi

Detinjstvo, mladost i školovanje uredi

Rođena je kao Dajana Hol u Los Anđelesu, kao najstarije od četvoro dece. Njen otac Džek Hol (1921—1990) bio je inženjer, a njena majka Doroti Kiton (rođena 1921) je bila domaćica i Fotograf amater. Otac joj bio iz irsko-američke katoličke porodice, a majka iz metodističke. Kiton je pod majčinim uticajem vaspitana kao metodist. Želja za glumačkom karijerom javila se kad je videla majku kako osvaja dramsku nagradu „Gđa. Los Anđelesa“ za domaćice. Kiton je tvrdila da ju je teatralnost događaja inspirisala da postane pozorišna glumica. Kao jednu od inspiracija, navela je i Ketrin Hepbern, kojoj se divi zbog uloga snažnih i nezavisnih žena.[3]

Godine 1964. je maturirala na Santa Monica High School u Santa Ani (Kalifornija). Tokom srednje škole sudelovala je u pevačkim i glumačkim sekcijama i nastupila kao Blanche DuBois u školskoj produkciji predstave "Tramvaj zvani želja". Nakon mature je pohađala Koledž Santa Ana, a kasnije Orange Coast College kao studentkinja glume, ali je odustala posle godinu dana kako bi se bavila karijerom zabavljača na Menhetnu. Nakon pridruženja organizaciji Actor's Equity, uzela je prezime Kiton, majčino devojačko prezime, jer je tamo već bila registrovana jedna Dajana Hol.

Kiton je počela da studira glumu u Neighborhood Playhouseu u Njujorku, prvo po Majner tehnici, grupnoj glumačkoj tehnici koju je u trećoj dekadi veka popularisao Sanford Majner, njujorški reditelj glume.

Godine 1968. je postala zamena u produkciji originalnog brodvejskog mjuzikla Kosa. Izbila je na loš glas jer nije htela da se svuče u delovima mjuzikla kad je cela glumačka postava nastupala naga, iako je to ostavljeno na volju glumaca. (Oni koji su nastupali goli dobili su dodatnih 50 dolara). Nakon devetomesečne produkcije Kose, prijavila se za ulogu u produkciji Zasviraj ponovno, Sem režisera Vudija Alena, pošto zamalo nije odbijena jer je bila previsoka (1,73 cm, 5 više od Alena).

1970-te uredi

Nakon što je nominovana za nagradu Toni u Zasviraj ponovno, Sem, Kiton je ostvarila filmski debi u filmu Ljubavnici i drugi stranci. Nastavila je sa gostujućim ulogama u televizijskim serijama Love, American Style i Night Gallery. Između filmova, Kiton se pojavila u nizu reklama za dezodoranse.[4]

Slavu je stekla ulogom Kej Adams, devojke Majkla Korleonea (kojeg je glumio Al Pačino) u filmu Kum režisera Fransisa Forda Kopole. Kopola je naglasio da je Kiton prvi put video u filmu Ljubavnici i drugi stranci i da ju je angažovao zbog njene ekscentrične reputacije koju je hteo da unese u ulogu. (Kiton tvrdi da je u to vreme bila nazivana „šašavom glumicom“ filmske industrije"). Njena gluma u filmu delomično je temeljena na njenom stvarnom iskustvu snimanja filma, što je opisala kao biti „žena u svetu muškaraca“. Kum je 1972. godine osvojio Oskara za najbolji film.

Dve godine posle je reprizirala svoju ulogu u Kumu II. Prvo nije bila sklona ideji o repriziranju uloge, rekavši „Prvobitno sam bila skeptična o ulozi Kej u nastavku Kuma, ali pošto sam pročitala scenario, lik mi se učinio mnogo snažniji nego u prvom filmu." U nastavku se njen lik dramatično promenio jer je bio više ozlojeđen muževim aktivnostima. Iako je sa oba filma stekla slavu, važnost njenog lika bila je minimalna. Tajm je napisao da je bila „nevidljiva u Kumu i bleda u Kumu II".

Njeni drugi filmovi sedamdesetih su uključivali mnoge saradnje sa Vudijem Alenom. Iako je u vrijeme kad su snimali filmove njihova veza bila gotova, glumila je mnoge ekscentrične likove u nekoliko njegovih humorističnih i dramskih filmova uključujući filmove Povampireni Majls, Ljubav i smrt, Enterijeri, Menhetn i filmsku verziju Zasviraj ponovno, Sem, koju je režirao Herbert Ros. Alen je u svojoj ranoj karijeri Kiton nazvao svojom muzom.

Godine 1977. nastupila je sa Alenom u romantičnoj komediji Eni Hol, u kojoj je igrala jednu od svojih najslavnijih uloga. Eni Hol je napisao i režirao Alen, njen ljubavnik u to vrijeme, a za film se veruje da je autobiografija njegove veze sa Kiton. Alen je delomično lik Eni Hol temeljio na liku Dajane Kiton ("Eni“ je njen nadimak, a „Hol“ je njeno originalno prezime). Alen je u ulogu ubacio mnoge od njenih manira i njen smisao za humor na vlastiti račun. Kiton je rekla kako je Alen od lika stvorio njenu „idealiziranu verziju“. Film je postigao veliki komercijalni i kritički uspeh, a osvojio je Oskara za najbolji film. Njena gluma donela joj je Oskar za najbolju glavnu glumicu. Časopis Premijer 2006. godine je naveo njenu glumu u Eni Hol kao 60. najbolju svih vremena.

Njena ekscentrična odeća u Eni Hol, koja se sastojala većinom od starinske muške odeće, uključujući kravatu, majicu, vrećaste hlače i šešire sa obodom, učinila ju je modnom ikonom kasnih sedamdesetih. Većina odeće koja se može vidjeti u filmu je bila njena, koja je bila poznata po svom nestašnom načinu odevanja i pre Eni Hol, iako su na kostimima u filmu radili Rut Morli i Ralf Lauren. Ubrzo nakon objavljivanja filma, među ženama su postala popularna ženska odela. Kasnije je reprizirala svoju pojavu iz filma Eni Hol na dodeli Oskara 2003. godine, kad je došla u muškom smokingu i polucilindru. Postala je česta meta modnog kritičara Mr. Blekvela, našavši se pet puta na njegovom popisu najgore odevenih ličnosti.

Fotografija Daglasa Kirklanda sa njom našla se 26. novembra 1977. godine na naslovnici Tajma sa pričom koja je opisuje kao „najduhovitiju ženu koja trenutno radi na filmu." Kasnije te godine napustila je komične uloge i prihvatila onu u drami Tražeći g. Gudbara, temeljenoj na romanu Judith Rossner. U filmu je glumila katoličku učiteljicu za gluvu decu koja živi dvostrukim životom, provodeći noći u barovima za samce i upuštajući se u promiskuitetni seks. Isto izdanje Tajma pohvalilo je njen izbor uloga i kritikovalo ograničene uloge koje su dostupne glumicama u američkim filmovima. Osim glume, Kiton je izjavila „imam dugogodišnju ambiciju da budem pevačica." U sedamdesetima je imala kratku, nerealizovanu karijeru kao pevačica.

Godine 1977. počela je snimati pesme za svoj samostalni album, ali on nikad nije objavljen. Kiton je više uspeha postigla sa fotografijom. Kao i lik u Eni Hol, fotografisanje joj je bilo dugogodišnji hobi, zanimanje koje je pokupila kao tinejdžerka od majke. Dok je krajem sedamdesetih putovala, počela je svoju razbibrigu uzimati ozbiljnije.

Reservations, njena kolekcija fotografija hotelskih enterijera, objavljena je 1980. godine u obliku knjige.

1980-te uredi

Nakon filma Menhetn 1979. godine, Kiton i Vudi Alen su okončali svoj dugi radni odnos te će to biti njihova zadnja velika saradnja sve do 1993. godine. Kiton se 1978. upustila u vezu s Vorenom Bejtijem, a dve godine kasnije on ju je angažovao za ulogu u filmu Crveni. U filmu je glumila Luiz Brajant, novinarku iz 1917. godine, koja napušta muža kako bi radila sa radikalnim novinarom Džonom Ridom (Bejti) i kasnije odlazi u Rusiju kako bi ga pronašla gde piše hroniku Ruskog građanskog rata. Njujork tajms je napisao da je Kiton bila „ništa manje nego veličanstvena kao Luiz Brajant - prekrasna, sebična, duhovita i poletna. To je najbolje delo koje je ostvarila do sada." Kiton je za film zaradila svoju drugu nominaciju za Oskara.

Bejti je uzeo Kiton nakon što ju je vidio u filmu Eni Hol, budući da je htio njenu prirodnu nervozu i nesiguran stav prema ulozi. Produkcija filma Crveni odgađana je nekoliko puta od svog početka 1977. godine. Kiton je zamalo napustila projekat kad je pomislila da nikad ni neće biti dovršen. Snimanje je konačno počelo dve godine posle. U priči Vanity Fair 2006. godine, Kiton je opisala svoju ulogu kao „nekog ko želi biti poseban, ali je verovatno običan ... Znala sam što znači biti nesiguran." Pomoćnik režisera Sajmon Relf kasnije je rekao kako je Luiz Brajant bila jedna od njenih najtežih uloga i da „je zamalo ostala slomljena."

Film iz 1984. godine Mala bubnjarka je bio njen prvi i neuspešni izlet u žanr akcijskog trilera. Mala bubnjarka bio je i komercijalni i kritički promašaj, a kritičari su naglašavali kako njoj ne pristaje taj žanr. Dve godine posle je nastupila sa Džesikom Lang i Sisi Spejsik u filmu Zločini srca, humorističnoj adaptaciji drame Bet Hanli. Godine 1987. je nastupila u Baby Boom, svojoj prvoj saradnji sa scenaristkinjom i producentkinjom Nensi Majers. Glumila je ženu sa karijerom sa Menhetna koja se iznenada mora brinuti za malo dete. Iste se godine pojavila u kameo ulozi u Alenovom filmu Dani radija, kao pevačica u noćnom klubu. Kasnije igra u filmu iz 1988. godine koji se zvao Dobra majka, koji je bio komercijalno razočaranje, a neki kritičari su posebno kritikovali njenu glumu.

Godine 1987. režirala i montirala je svoj prvi film, dokumentarac nazvan Raj, koji je podelio kritičare. Sledeće četiri godine Kiton je režirala muzičke spotove za pevače kao što je Belinda Karlajl, dva televizijska filma sa Patrišom Arket i epizode serija China Beach i Tvin piks.

1990-te uredi

U devedesetima se počela pojavljivati u zrelijim ulogama, često igrajući žensku glavu porodice iz srednje klase. Desetljeće je započela sa filmom The Lemon Sisters, slabo ocenjenom humorističkom dramom u kojoj je nastupila i koju je producirala, a koja je godinu dana nakon završetka bila odgođena.

Godine 1990. ponovo igra Kej Adams u Kumu III. Radnja filma je smeštena 21 godinu nakon događaja iz drugog nastavka, film je uključivao Kiton kao otuđenu bivšu ženu Majkla Korleonea. Kritike filma i Kiton ponovno su bile usmerene na njenu nevažnost u filmu. Vašington post je napisao: „Iako je ona autoritativna u ulozi, Kiton pati od nevažnosti osim da prigovara Majklu za njegove grehe iz prošlosti.

Sledeće godine je nastupila sa Stivom Martinom u porodičnoj komediji Nevestin otac. Zamalo nije ni dobila ulogu jer je komercijalni promašaj filma Dobra majka doveo do zategnutih odnosa između nje i studija Walt Disney Pictures, koji je finansirao oba filma. Nevestin otac je bio njen prvi veliki hit nakon četiri godine komercijalnih razočaranja.

Kiton je tu ulogu reprizirala u nastavku, kao žena koja ostaje trudna u srednjim godinama u isto vrijeme kad i njena kćer. U recenziji San Francisco Examinera su je opet uporedili sa Katrin Hepbern: „Ne oslanjajući se više na nesigurnost koja se probila u sve njene karakterizacije od sedamdesetih, sada je postala Katrin Hepbern sa snažnim majčinskim instinktom, jer je ona lepa i inteligentna glumica koja ne mora biti gruba ni oštra kako bi dokazala svoju ženstvenost."

Godine 1993. je nastupila u filmu Tajnovita ubistva na Menhetnu, svom prvom filmu sa Vudijemm Alenom nakon 1979. godine. Uloga je bila namenjena za Mia Farrow, ali je ona odustala od projekta nakon prekida veze sa Alenom.

Godine 1995. režirala je film Neznani junaci, svoj prvi dugometražni film objavljen u kinima, prema memoarima Franz Lidz. U njemu su nastupili Nejtan Vat kao dečak u šezdesetima čija majka (Endi Makdauel) oboleva od raka. Kako se njena bolest pogoršava, a njegov otac izumitelj (Džon Turturo) postaje sve distanciraniji, dečak je poslan da živi sa dva ekscentrična strica (Maury Chaykin i Majkl Ričards). Za razliku od Lidzove knjige, Kiton je radnju iz Njujorka premestila u Južnu Kaliforniju svog detinjstva. Iako film nije postigao značajniji finansijski uspjeh, film i režija su dobili pohvale od kritike.

Njen najuspešniji film desetljeća bio je Klub prvih supruga (1996). Nastupila je sa Goldie Hawn i Bette Midler kao trio „prvih supruga": sredovečne žene koje su se razvele od svojih muževa jer su oni tražili mlađe žene. Kiton je izjavila da joj je snimanje ovog filma „spasilo život“. Film je postigao veliki uspeh zaradivši 105 miliona dolara u severnoameričkim kinima te postao kultan među sredovečnim ženama. Recenzije su bile uglavnom pozitivne za Kiton i njene koleginice, a u San Francisco Chronicle je nazvana „verovatno najboljom filmskom komičarkom u ovom trenutku."

Iste te godine pojavila se u filmu Marvinova soba kao žena obolela od leukemije. Bila je to adaptacija drame Skota Makfersona. Meril Strip je glumila njenu otuđenu sestru. Kiton je za film zaradila svoju treću nominaciju za Oskara. Iako hvaljen od kritike, film nije objavljen u velikom broju kina, što ju je verovatno koštalo Oskara. Izjavila je kako je najveći izazov za ulogu bio shvatanje mentaliteta osobe koja se suočava sa smrtnom bolešću.

2000-te uredi

Njen prvi film 2000. bio je Hanging Up sa Meg Rajan i Lisom Kudrou. Kiton je i režirala film, uprkos tvrdnji iz 1996. da nikada više neće režirati u filmu, rekavši „kao režiser automatski imaš različite ciljeve. Ne mogu razmišljati o režiranju kad glumim." Film je bio drama o tri sestre koje se nose sa senilnošću i iznenadnom smrti njihovog starog oca. Kritike su bile slabe, a film je u Severnoj Americi zaradio 36 miliona dolara.

Godine 2001. ponovno je nastupila sa Vorenom Bejtijem u filmu Ljubav i drugi poroci, kritičkom i komercijalnom fijasku. Budžet je iznosio oko 90 miliona dolara, ali film nije bio dovoljno zapažen, da bi zaradio samo 7 miliona u severnoameričkim bioskopima. Peter Travers iz Rolling Stone napisao je kako film „ne zaslužuje kritiku nego smrtnicu“.

Godine 2001. i 2002. je nastupila u četiri niskobudžetna televizijska filma. U religioznoj drami Sister Mary Explains It All, gde je igrala fanatičnu časnu sestru, osiromašenu majku u drami Na tankom ledu, i knjigovođu u mafijaškoj komediji Plan B. U Crossed Over je glumila Beverli Louri, ženu koja sklapa neobično prijateljstvo sa prvom i jedinom ženom pogubljenom u Teksasu, Karlom Fej Taker.

Njen prvi veći hit nakon 1996. godine došao je sa filmom Samo ne ti, sa Džekom Nikolsonom. Nikolson (66) i Kiton (57) su se činili kao hrabar izbor za glavne uloge u romantičnoj komediji. Studio 20th Century Fox koji je trebalo da distribuira film, navodno je odbio da ga producira bojeći se da su glavni glumci prestari da bi bili isplativi. Kiton je to komentarisala: „Gledajte, ljudi moje i Džekove dobi su dublji, osećajniji, jer imaju životnog iskustva. Imaju mnogo nade i strasti - zašto se ne bi zaljubili? Zašto filmovi ne bi to prikazivali?" Kiton je glumila sredovečnu dramaturškinju koja se zaljubljuje u mnogo starijeg momka svoje kćeri. Film je ostvario veliki komericijalni uspeh, zaradivši 125 miliona dolara samo u Severnoj Americi. Rodžer Ibert je napisao da su „Kiton i Nikolson uneli toliko iskustva, znanja i humora u svoje likove da film funkcioniše na način na koji se scenarijem uopšte nije računalo." Sledeće godine Kiton je za ulogu četvrti put nominovana za Oskara.

Godine 2005. je nastupila u srednje uspešnoj komediji The Family Stone sa Sarom Džesikom Parker. Njen poslednji film do sada je Kako ja kažem!!!, sa Mendi Mur, objavljen 2. februara 2007. godine, a dobio je dosta loše kritike.

Privatni život uredi

Njena najpoznatija veza bila je ona sa rediteljem Vudijem Alenom iz sedamdesetih. Prvi put su se sreli na njenoj audiciji za brodvejsku produkciju Zasviraj ponovno, Sem, ali se nisu upoznali sve do večere nakon ponoćne probe. Alen tvrdi da ga je privukao njen smisao za humor. Kratko su živeli zajedno tokom prikazivanja komada Zasviraj ponovno, Sem na Brodveju, ali je njihova veza postala manje formalna u vreme kad se snimala filmska verzija, 1972. godine. Između 1971. i 1993. zajedno su snimili osam filmova. Nakon što je njihova veza završila 1979. počela se zabavljati sa Vorenom Bejtijem. Veza sa Bejtijem učinila ju je čestom temom tabloida i medija, uloga na koju nije bila naviknula. (Kako je izbegavala javna pojavljivanja, Vanity Fair ju je 1985. nazvao najodbojnijom zvezdom poslije Grete Garbo"). Bejti i Kiton su prekinuli ubrzo nakon snimanja filma Crveni. Verovalo se da je zato kriva zategnutost u međusobnim odnosima prouzročena mnogim produkcijskim problemima. Kiton je ostala u kontaktu i sa Bejtijem i Alenom, a Alena opisuje kao jednog od najbliskijih prijatelja. Kiton je bila u vezi i sa Alom Pačinom, svojim kolegom iz trilogije Kum. Veza je okončana tokom snimanja trećeg dela.

Dajana Kiton je majka dvoje dece: devojčice nazvane Dekster (usvojene 1996) i dečaka Djuka (usvojenog 2001).

Filmografija uredi

Uloge Dajane Kiton
Godina
Srpski naziv
Izvorni naziv
Uloga
Napomena
1970. Ljubavnici i drugi stranci Lovers and Other Strangers Joan Vecchio
1972. Kum The Godfather Kay Adams
1972. Zasviraj ponovo, Sem Play It Again, Sam Linda Christie
1973. Spavači Sleeper Luna Schlosser
1974. Kum 2 The Godfather, Part II Kay Adams
1975. Ljubav i smrt Love and Death Sonja
1977. Eni Hol Annie Hall Annie Hall
1977. Tražeći gospodina Gudbara Looking for Mr. Goodbar Theresa Dunn
1978. Enterijeri Interiors Renata
1979. Menhetn Manhattan Mary Wilkie
1981. Crveni Reds Louise Bryant
1982. Shoot the Moon Faith Dunlap
1984. Mala dobošarka The Little Drummer Girl Charlie
1984. Gospođa Sofel Mrs. Soffel Kate Soffel
1986. Zločini srca Crimes of the Heart Lenny Magrath
1987. Dani radija Radio Days New Year's Singer
1987. Baby Boom J.C. Wiatt
1987. Heaven
1987. Polarna svetlost Northern Lights Roberta Blumstin
1988. The Good Mother Anna Dunlap
1990. Kum 3 The Godfather, Part III Kay Adams
1990. The Lemon Sisters Eloise Hamer
1991. Nevestin otac Father of the Bride Nina Benks
1993. Zagonetno ubistvo na Menhetnu Manhattan Murder Mystery Kerol Lipton
1995. Nevestin otac 2 Father of the Bride Part II Nina Banks
1996. Klub prvih žena The First Wives Club Annie Paradis
1996. Marvinova soba Marvin's Room Bessie Greenfield
1997. Jedina strast The Only Thrill Kerol Ficsimons
1999. Druga sestra The Other Sister Elizabet Tejt ;
2000. Zalupi slušalicu Hanging Up Georgia Mozell
2001. Town & Country Ellie Stoddard
2003. Samo ne ti Something's Gotta Give Erica Jane Barry
2003 Elephant
2005. Dobro došla u familiju The Family Stone Sibil Stoun
2007. Kako ja kažem Because I Said So Daphne Wilder
2007. Mama's Boy Jan Mannus
2007. Smother Marilyn Cooper
2008. Mad Money Bridget
2018. Klub zadovoljnih žena Book Club Diane
2020. Ljubav, venčanja i druga očajanja Love, Weddings & Other Disasters Sara
2023. Klub zadovoljnih žena: Drugo poglavlje Book Club: The Next Chapter Diane

Poznati glumci sa kojima je sarađivala uredi

Reference uredi

  1. ^ „Diane Keaton American actress and director”. Britannica. Pristupljeno 20. 1. 2021. (jezik: engleski)
  2. ^ „Diane Keaton”. Rotten Tomatoes. Pristupljeno 20. 1. 2021. (jezik: engleski)
  3. ^ „Diane Keaton”. POPSUGAR Celebrity. Pristupljeno 20. 1. 2021. (jezik: engleski)
  4. ^ „Diane Keaton movie reviews & film summaries”. Roger Ebert. Pristupljeno 20. 1. 2021. (jezik: engleski)

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Дајана_Китон&oldid=26616834”