Digestor
Digestor ili kapela je deo laboratorijske opreme za ventilaciju koji se koristi tokom rada sa toksičnim gasovima. To je deo laboratorijskog radnog prostora, opremljen vodom i strujom, u kome se održava konstanta intenzivna ventilacija, tako da eksperimentator bezbedno može izvoditi eksperimente sa toksičnim hemikalijama.
Digestori se po pravilu nalaze uz zidove laboratorije. Prostor ispod radne površine digestora se uglavnom koristi za skladištenje hemikalija. Digestori mogu biti napravljeni od drveta i staklene pregrade, ili u novije vreme od drugih materijala.
Potreba za digestorima se ukazala od samog početka eksperimentisanja i preteča digestora su bili adaptirani svojevrsni dimnjaci. Najstariji digestor je konstruisao američki predsednik Tomas Džeferson, u periodu 1822-1826. godine, a njegova laboratorija je bila tajna i njegov hemijski rad nije bio objavljen u javnosti.[1] Prvi Hemijski fakultet koji je implementirao digestore u svoje prostorije u obliku u kakvom se i danas uglavnom koriste je na Tehničkom univerzitetu u Gdanjsku, Poljska, 1904. godine.
Način upotrebe uredi
.jpg)
Na prednjoj strani digestora nalazi se pokretna staklena pregrada, koja se po potrebi otvara ili zatvara. Pravilan način upotrebe je takav da laborant stoji, eventualno, u izuzetnim slučajevima sedi ispred digestora. Ruke se nalaze unutar digestora, gornji deo tela i glava ni u kom slučaju. Aparatura se postavlja što je dalje moguće unutar digestora, ali da bude dostupna za rad laborantu. Pre početka rada, obavezno je uključiti ventilaciju u digestoru. Tokom rada u digestoru, preporučuje se upotreba zaštitnih naočara i rukavica.
Pregrada treba bude spuštena taman toliko da omogući nesmetanu manipulaciju rukama unutar digestora, jer bi suviše podignuta pregrada drastično smanjila efikasnost ventilacije. Samim tim, toksične hemikalije bi dospele prvo do laboranta koji stoji za digestorom, a raširili bi se i po celoj prostoriji, ugrozivši bezbednost svih eksperimentatora u hemijskoj laboratoriji.
Pored toksičnih gasova, rad sa lako isparljivim ili zapaljivim hemikalijama se takođe izvodi u digestorima. U digestoru se hemikalije odlažu samo privremeno u toku eksperimenta i nije dobra praksa koristiti ga za njihovo trajno skladištenje.
Posebne vrste digestora uredi
Digestori u bolje opremljenim hemijskim laboratrijama pružaju dodatne mogućnosti u radu, jer su snabdevene i dovodom inertnog gasa, tople vode, vodene pare, vakuum linijom i slično.
Granica rada u digestoru u klasičnoj hemijskoj laboratoriji je rad sa naročito opasnim (toksičnim) supstancama. One zahtevaju korišćenje ili skladištenje u specijalnim prostorijama, tzv. sobama za otrove. U takvim prostorijama, postoje posebni digestori, čiji je način rukovanja nalik rada u običnim digestorima, s tim što poseduju znatno intenzivniju izmenu vezduha, a i ventilacija u samim prostorijama je efikasnija.[2]
-
Klasičan digestor. -
Digestor spreman za rad. -
Drveni digestor na Tehničkom univerzitetu u Gdanjsku, koji datira iz 1904. godine, praktično je i danas u upotrebi. -
Rad u digestoru. -
Prostor ispod digestora za skladištenje hemikalija.
.jpg)
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ Mohney, Gillian (16. oktobar 2015). „Thomas Jefferson's Hidden Chemistry Lab Discovered”. ABC News. Pristupljeno 22. april 2021.
- ^ Ferjančić, Zorana; Bihelović, Filip (2012). Preparativna organska hemija. Beograd: Univerzitet u Beogradu, Hemijski fakultet. str. 6—7. ISBN 978-86-7220-049-2.
