Države i teritorije Australije
Australija se sastoji od šest država, tri teritorije na matičnom kopnu i sedam manjih prekomorskih teritorija.[1] Države su Novi Južni Vels, Kvinslend, Južna Australija, Tasmanija, Viktorija i Zapadna Australija. Dve značajnije kontinentalne teritorije su Severna Teritorija i Australijska prestonička teritorija. U mnogim pitanjima teritorije funkcionišu kao države. Jedini izuzetak je pravilo da federalni parlament može da poništi zakone teritorijalnih parlamenata. Nasuprot tome, akti federacije mogu da suspenduju državne samo u slučajevima koji su definisani Članom 51. Ustava Australije; sva ostala zakonodavna ovlašćenja, uključujući i oblasti zdravstva, obrazovanja, policije, pravosuđa, saobraćaja, javnog transporta i lokalne samouprave, isključivo su u nadležnosti državnih parlamenata.
Svaka država i teritorija ima svoje zakonodavne organe (jednodomne u slučaju Severne teritorije, Prestoničke teritorije i Kvinslenda, odnosne dvodomne u svim ostalim državama). Donji dom je poznat pod nazivom Zakonodavna Skupština (Skupštinski Dom u Južnoj Australiji i Tasmaniji), a gornji kao Zakonodavni Savet. Šefovi vlada u svakoj državi i teritoriji nazivaju se premijeri, odnosno glavni ministri. Državni guverner predstavlja kraljicu u svakoj državi, administrator u Severnoj teritoriji, a glavni guverner (federalni) stoluje u Australijskoj Prestoničkoj teritoriji.
U sastavu Australije je i nekoliko manjih teritorija; federalna vlada kontroliše odvojenu oblast u Novom Južnom Velsu — Teritoriju Džervis-bej, kao mornaričku bazu i luku za glavni grad. Uz ovu, Australija kontroliše i sledeće, naseljene teritorije van australijskog kontineta: ostrvo Norfok, Božićna ostrva, Kokosova ostrva, kao i nekoliko uglavnom nenaseljenih prekomorskih teritorija: Ostrva Ašmor i Kartije, Koralna ostrva, Ostrva Herd i Makdonald, i Australijsku antarktičku teritoriju.
Države i teritorije uredi
|
|
| Zastava | Naziv | ISO | Skraćenica | Tip | Glavni grad (ili najveće mesto) | Stanovništvo | Površina (km²) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ostrva Ašmor i Kartije | Spoljna | (Vest Ajlet) | 0 | 199 | |||
 |
Australijska antarktička teritorija | Spoljna | (Mouson stanica) | 1.000 | 5.896.500 | ||
 |
Australijska prestonička teritorija | AU-ACT | ACT | Teritorija | Kanbera | 358.894 | 2.358 |
 |
Božićno Ostrvo | CX | Spoljna | Flajing Fiš Kouv | 1.493 | 135 | |
 |
Kokosova ostrva | CC | Spoljna | Vest Ajland | 628 | 14 | |
| Ostrva Koralnog mora | Spoljna | (Ostrvo Vilis) | 4 | 10 | |||
| Ostrva Herd i Makdonald | HM | Spoljna | (Atlas Kouv) | 0 | 372 | ||
| Teritorija Džervis Bej | JBT | Teritorija | (Džervis Bej Vilidž) | 611 | 70 | ||
 |
Novi Južni Vels | AU-NSW | NSW | Država | Sidnej | 7.238.819 | 800.642 |
 |
Ostrvo Norfok | NF | Spoljna | Kingston | 2.114 | 35 | |
 |
Severna teritorija | AU-NT | NT | Teritorija | Darvin | 229.675 | 1.349.129 |
 |
Kvinslend | AU-QLD | QLD | Država | Brizbejn | 4.516.361 | 1.730.648 |
 |
Južna Australija | AU-SA | SA | Država | Adelejd | 1.644.642 | 983.482 |
 |
Tasmanija | AU-TAS | TAS | Država | Hobart | 507.626 | 68.401 |
 |
Viktorija | AU-VIC | VIC | Država | Melburn | 5.547.527 | 227.416 |
 |
Zapadna Australija | AU-WA | WA | Država | Pert | 2.296.411 | 2.529.875 |
Terminologija uredi
| Entitet | Tip | Povezanost sa monarhom | Domaći administrator | Šef Vlade | Gornji dom Parlamenta | Donji dom Parlamenta | Skraćenica za poslanika | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Australija | Savezna Vlada | Direktna | Generalni guverner | Prvi ministar | Senat | Predstavnički dom | Senator | MP |
| Južna Australija | Savezna država | Direktna (putem Akta o Australiji) | Guverner | Premijer | Zakonodavni savet | Dom skupštine | MLC | MHA |
| Tasmanija | ||||||||
| Novi Južni Vels | Zakonodavna skupština | MLA | ||||||
| Viktorija | ||||||||
| Zapadna Australija | ||||||||
| Kvinslend | Bez (od 1922) | Bez | MP | |||||
| Australijska prestonička teritorija | Samoupravna teritorija | Bez | Skupština i Glavni ministar | Glavni ministar | Bez | Zakonodavna skupština | Bez | MLA |
| Severna teritorija | Indirektna (preko Generalnog guvernera) | Administrator | Administrator | |||||
| Ostrvo Norfok | Spoljna teritorija | |||||||
| Božićno Ostrvo | Gradonačelnik/Predsednik okruga | Okružni savet | Savetnik | |||||
| Kokosova ostrva | ||||||||
| *Napomena: Skraćenica MP je prihvatljiva, i zapravo češća, za poslanika svakog donjeg doma. | ||||||||
Guverneri i administratori uredi
Premijeri i Glavni ministri uredi
| Država | Premijer | Stranka | Od |
|---|---|---|---|
| Novi Južni Vels | Beri O'Farel | Liberalna | Marta 2011. |
| Viktorija | Ted Bejlju | Liberalna | Decembra 2010. |
| Kvinslend | Ana Blaj | Radnička | Septembra 2007. |
| Južna Australija | Džej Vederhil | Radnička | Oktobra 2011. |
| Zapadna Australija | Kolin Barnet | Liberalna | Septembra 2008. |
| Tasmanija | Lara Gidings | Radnička | Januara 2011. |
| Australijska prestonička teritorija | Kejti Galager | Radnička | Maja 2011. |
| Severna teritorija | Pol Henderson | Radnička | Novembra 2007. |
| Ostrvo Norfok | Dejvid Bafet | Marta 2010. |
Statistika uredi
| Država | Površina (km²) | Rang | Stanovništvo (2006) | Rang | Gustina (/km²) | Rang | % stanovništva u prestonici | Rang |
| Australijska prestonička teritorija
|
2.358 | 8. | 344.200 | 7. | 137,53 | 1. | 99,6% | 1. |
| Novi Južni Vels
|
800.642 | 5. | 6.967.200 | 1. | 8,44 | 3. | 63% | 5. |
| Viktorija
|
227.416 | 6. | 5.297.600 | 2. | 22 | 2. | 71% | 4. |
| Kvinslend
|
1.730.648 | 2. | 4.279.400 | 3. | 2,26 | 5. | 46% | 7. |
| Južna Australija
|
983.482 | 4. | 1.601.800 | 5. | 1,56 | 6. | 73,5% | 2. |
| Zapadna Australija
|
2.529.875 | 1. | 2.163.200 | 4. | 0,79 | 7. | 73,4% | 3. |
| Tasmanija
|
68.401 | 7. | 498.200 | 6. | 7,08 | 4. | 41% | 8. |
| Severna teritorija
|
1.349.129 | 3. | 219.900 | 8. | 0,15 | 8. | 54% | 6. |
Razdaljine uredi
| Adelejd | |||||||||||||||
| 2673 | Olbani | ||||||||||||||
| 1533 | 3588 | Alis Springs | |||||||||||||
| 1578 | 3633 | 443 | Uluru | ||||||||||||
| 2045 | 4349 | 3038 | 3254 | Brizbejn | |||||||||||
| 2483 | 1943 | 2483 | 1223 | 3317 | Brum | ||||||||||
| 3352 | 5656 | 2457 | 2900 | 1716 | 2496 | Kerns | |||||||||
| 1196 | 3846 | 3706 | 2751 | 1261 | 3275 | 2568 | Kanbera | ||||||||
| 3022 | 4614 | 1489 | 1932 | 3463 | 1803 | 2882 | 4195 | Darvin | |||||||
| 1001 | 3674 | 2534 | 2579 | 1944 | 3636 | 3251 | 918 | 4023 | Hobart | ||||||
| 3219 | 3787 | 1686 | 2129 | 3660 | 1045 | 3079 | 4392 | 827 | 4220 | Kununura | |||||
| 2783 | 5087 | 2505 | 2948 | 976 | 2840 | 740 | 1999 | 2930 | 2682 | 3127 | Makaj | ||||
| 731 | 3404 | 2264 | 2309 | 1674 | 3124 | 2981 | 648 | 3753 | 609 | 3950 | 2412 | Melburn | |||
| 2742 | 5106 | 1209 | 1652 | 1829 | 1834 | 1248 | 2561 | 1634 | 3075 | 1831 | 1296 | 2805 | Maunt Ajza | ||
| 2781 | 409 | 3696 | 3741 | 4457 | 2389 | 5764 | 3954 | 4205 | 3782 | 3378 | 5195 | 3512 | 4905 | Pert | |
| 1412 | 3970 | 3830 | 2875 | 1001 | 3373 | 2495 | 286 | 4034 | 1142 | 4516 | 1926 | 872 | 2400 | 4078 | Sidnej |
Reference uredi
- ^ State and Territory Government - australia.gov.au http://www.australia.gov.au/State_and_Territory_Government Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. oktobar 2008)