Википедија

Eritrejska katolička crkva

Eritrejska katolička crkva (lat. Ecclesia Catholica Erythraea; tigr. ኤርትራዊት ቤተ ክርስቲያን) je mitropolitanska sui iuris istočna katolička pomesna crkva sa sedištem u Asmari u Eritreji. Osnovana je 2015. godine odvajanjem njene teritorije od teritorija Etiopske katoličke crkve i uspostavljanjem na toj teritoriji nove mitropolitanske istočne katoličke crkve sui iuris.[1] Sledi giz oblik aleksandrijskog liturgijskog obreda. Njen zvanični naziv je „Asmara mitropolitanska sui iuris crkva“.[2]

Kao i ostale istočnokatoličke crkve, Eritrejska katolička crkva je u punoj zajednici sa Svetom stolicom. Drži se hristološke definicije koja je prihvaćena na Halkidonskom saboru i prihvata univerzalnu jurisdikciju pape. Ove tačke je razlikuju od Eritrejske pravoslavne tevahedo crkve, koja je drevnoistočna crkva koja obuhvata većinu hrišćana u zemlji. Poput Eritrejske pravoslavne tevehedo crkve, Eritrejska katolička crkva sledi etiopski liturgijski obred na jeziku Ge'ez (giz), semitskom jeziku koji je pre nekoliko vekova izašao iz uobičajene upotrebe. Ovaj obred zasnovan je na liturgiji Koptske crkve.

Istorija uredi

Pre 20. veka uredi

Đustino de Jakobis, italijanski lazaristički sveštenik, je 1839. godine stigao je kao misionar u područje koje je danas Eritreja i severna Etiopija. Radije je primenjivao lokalni liturgijski obred na geez jeziku nego rimski obred na latinskom. Privukao je znatan broj lokalnih sveštenika i laika da uđu u potpunu zajednicu sa Katoličkom crkvom. Umro je 1860. godine na Halaju, blizu Heba, u današnjoj Južnoj administrativnoj regiji Eritreje.[3]

Italija je 1869. počela da okupira Eritreju i 1890. proglasila je kolonijom Kraljevine Italije, podstičući imigraciju Italijana. S obzirom na promenjenu situaciju, Sveta stolica je 19. septembra 1894. godine ustanovila Apostolsku prefekturu Eritreje, poverenu italijanskim kapucinerima, uklanjajući tako Eritreju sa teritorije Apostolskog vikarijata Abisinije kojim su upravljali lazaristi, koji su bili pretežno Francuzi.[4][5] Sledeće godine guverner kolonije proterao je preostale lazarističke sveštenike zbog neosnovane sumnje da su podsticali oružani otpor.[6][7][8]

Većina lokalnog stanovništva koje je postalo katolicima bilo su pripadnici Koptske pravoslavne crkve, čiji je etiopski deo postao Etiopska pravoslavna tevehado crkva sredinom 20. veka, kada joj je Kiril VI, papa Koptske pravoslavne crkve aleksandrije dodelio sopstvenog patrijarha. Oni su držali obrede te crkve na drevnom liturgijskom jeziku ge'ez, što je stvorilo katoličku zajednicu etiopskog obreda.[9]

Prva polovina 20. veka uredi

 
Nekada glavna crkva Apostolskog vikarijata Eritreje.

Sveta stolica je apostolsku prefekturu Eritreje podigla u status apostolskog vikarijata (na čijem je čelu bio vikarni episkop) 1911. godine.[10][5] Pored toga, 4. jula 1930. godine uspostavljen je Eritrejski ordinarijat etiopskog obreda, čime su ovi katolici izuzeti iz nadležnosti tada mnogo većeg vikarijata Latinske crkve.[11][12] Otac Kidane-Marjam Cassa, koji je od 1926. bio njihov provikar u Vikarijatu, imenovan je njihovim ordinarijom i 3. avgusta 1930. postavljen je za vikarnog episkopa Tibarisa u kapeli Papskog etiopskog koledža u Vatikanu. U to vreme oni su brojali manje od 3% stanovništva Eritreje.[13][14]

Veći značaj Latinskog vikarijata u to doba ogleda se u impresivnoj crkvi posvećenoj Gospi od brojanice koja je završena 1923. godine kao sedište apostolskog vikarijata. Nakon gašenja vikarijata 1995. godine, i dalje se naziva „katedrala“.[15][16]

Ujedinjenje sa Etiopijom uredi

Početkom četrdesetih godina prošlog veka skoro 28% stanovništva italijanske Eritreje, koja je bila deo italijanske istočne Afrike od 1936. godine, su bilu katolici; uglavnom Italijani i članovi Latinske crkve.[17] Izrazit je pad broja prisutnih Italijana nakon završetka Drugog svetskog rata, kada je Eritreja isprva bila pod britanskom vojnom upravom. Britanski popis stanovništva 1949. pokazao je da je Asmara, glavni grad, imala samo 17.183 Italijana od ukupnog broja stanovnika od 127.579. Odlazak Italijana se dodatno ubrzao kada je Eritreja potpala pod etiopsku vlast krajem 1950. godine. Odnos između Latinskog vikarijata i Etiopskog ordinarijata bio je na taj način preokrenut. Ordinarijat Eritreje je, 31. oktobra 1951. godine, podignut na nivo egzarhata (istočni ekvivalent vikarijata) pod imenom Apostolski egzarhat Asmare,[12] u isto vreme kada je stvoren i Apostolski egzarhat Adis Abebe. Dana 25. jula 1959. godine, ime Latinskog vikarijata Eritreje, koji je uprkos znatno smanjenom broju vernih zadržao svoj čin, promenjeno je u Apostolski vikarijat Asmare.[5] Međutim, nakon što se četvrti i poslednji biskup, koji je bio vikar apostolski iz Asmare, povukao 2. juna 1974. godine, Vikarijatom je upravljao kapucinerski sveštenik Luca Milesi, koji je postao biskup tek kada je Vikarijat ukinut 1995. i imenovan prvim eparhom Barentua.[18]

 
Katolička crkva u Halib Mentelu u eparhiji Keren.

Etiopska katolička crkva je 28. februara 1961. godine osnovana kao mitropolitanska sui iuris crkva, koju čine Arheparhija Adis Abebe i dve sufraganske stolice, od kojih je jedna bila Asmara, dok je druga bila novostvorena Etiopska katolička eparhija Adigrata (ranije apostolska prefektura u Tigraju).[12]

Eritrejski rat za nezavisnost je započeo kasnije te godine, a završio se 1991. godine eritrejskom pobedom.

U nezavisnoj Eritreji uredi

 
Crkva (ranije latinskog obreda) u Akruru u eparhiji Seghenejti.

Dana 21. decembra 1995. godine, pod papom Jovanom Pavlom II, delovi Eparhije Asmare postali su dve nove eparhije sa sedištem u Kerenu i Barentuu. Ukinut je znatno smanjeni apostolski vikarijat Asmare.[11] Stoga je jedina jurisdikcija Katoličke crkve u Eritreji bile ona Etiopske katoličke crkve, čineći Eritreju jedinom zemljom u kojoj su svi katolici, uključujući članove Latinske crkve, povereni na brigu istočnim katoličkim episkopima.

Dana 24. februara 2012. godine, papa Benedikt XVI stvorio je četvrtu eparhiju sa sedištem u Seghenejtiju sa teritorijom oduzetom iz tadašnje eparhije Asmare.[19]

Dana 19. januara 2015. godine, pod papom Franjom, Eritrejska katolička crkva podignuta je kao autonomna mitropolitanska crkva sui iuris sa Asmarom kao mitropolitanskim sedištem, a ostale tri eritrejske eparhije su proglašene sufraganima, odvajajući je od Etiopske katoličke crkve, čija je mitropolitanska stolica tako ostala sa samo tri sufragana.[2]

Eparhije uredi

 
Eritrejske katoličke eparhije od 1995. do 2012. Crveno je Asmara, iz koje je Seghenejti izdvojen 2012. Na severu je Kerena, a na zapadu Barentu.
 
Južna administrativna regija, u kojoj se nalazi katedralni grad eparhije Seghenejti.

U zemlji postoje četiri eparhije (episkopije):[20]

  • Mitropolitanska stolica je Arhieparhija Asmara[21]
  • Eparhija Barentu sa vernicima koji u velikoj meri potiču iz naroda Kunama[22]
  • Kerenska eparhija sa najvećim procentom lokalnog stanovništva (skoro 12%) i sa vernicima koji potiču uglavnom iz naroda Bilen[23]
  • Eparhija Seghenejti u Južnoj administrativnoj regiji zemlje.[24]

Statistika 2016. godine uredi

Eparhija[25] Asmara Barentu Keren Seghenejti Ukupno
Katolika 31.850 45.580 49.538 35.560 162.528
Episkopa 2 1 1 1 5
Parohija 59 13 44 34 107
Sveštenika 20 7 51 25 103
Sveštenomonaha 316 20 22 37 395
Monaha 602 22 63 90 777
Monahinja 498 35 81 105 719
Stalnih đakona 2 0 0 0 2
Bogoslova 208 9 24 13 254

Odnosi sa vladom Eritreje uredi

Od 2004. godine, Stejt department Sjedinjenih Američkih Država više puta navodi državu Eritreju kao zemlju od posebne zabrinutosti u pogledu verskih sloboda. Međutim, ukazuje se na to da se Katoličkoj crkvi daju neke usluge, ograničene brojem i obimom, koje se ne daju drugim verskim zajednicama, na primer: „dozvola da ugosti neko sveštenstvo u poseti; da primi sredstva od Svete stolice; da putuje u verske svrhe i da dobiju izuzeća od nacionalne službe za studente bogoslovije i monahinje".[26] Nacionalna služba se traži od većine Eritrejaca, muškaraca i žena, između 18 i 40 godina, ili u praksi 50 ili više godina, i često je na neodređeno vreme.[27][28][29]

Katolički biskupi izdali su 25. maja 2014. godine, 23. godišnjicu nezavisnosti države, pastoralno pismo koje su neki smatrali kritičnim prema vladi. Engleski prevod dokumenta, čiji je original na tigrinjskom jeziku, proteže se na 17 stranica.[30] Vladike su govorili o emigraciji mnogih mladih Eritrejaca koji rizikuju svoje živote u nadi da će emigrirati u druge zemlje.[31] Ponovili su ono što su napisali 2001. godine: „Niko ne ostavlja zemlju mleka i meda da bi potražio drugu zemlju koja nudi iste mogućnosti. Ako je nečija domovina mesto mira, posla i slobode izražavanja, nema razloga ostaviti ga da trpi nevolje, usamljenost i izgnanstvo u nastojanju da priliku potraži negde drugde “.[32] Takođe su govorili o „zabludi koja je nastala kao rezultat nepostizanja predloženih ciljeva, beskorisnosti vlastitih težnji, gledanju u daleke zemlje kao jedinoj alternativi za samoispunjavanje, sve veći broj ljudi dovodi do frustracije i očajanja. Nalaze se kako gledaju u horizont koji postaje uvek mračniji i teži. Uz to i raspad porodične jedinice u zemlji - kroz vojnu službu neograničenu u pogledu vremena i novčane nagrade i kroz zatvaranje mnogih mladih u zatvore ili u logorima - izlaže bedi ne samo starije roditelje bez vidljivih sredstava za izdržavanje, već i čitave porodice i ima ozbiljne posledice na ekonomskom, kao i na psihološkom i mentalnom nivou “.[33]

Eritrejska agencija TesfaNews dovela je u pitanje iskrenost episkopa i protumačila informacije koje je pružio WikiLeaks kao nagoveštavanje da je arhieparh Asmare "potvrđeni, antivladin i verski lider i protivnik nacionalne službe koji boravi u glavnom gradu Asmari".[34]

Reference uredi

  1. ^ "a Metropolitana sui iuris archieparchia Neanthopolitana seiungimus eparchias Asmarensem, Barentuanam, Kerensem et Segheneitensem. Ex ita facto territorio, quod Erythraeam complectitur, novam Metropolitanam Ecclesiam sui iuris Asmarensem appellandam constituimus" (Apostolic constitution Multum fructum of 11 January 2015)
  2. ^ a b [1]Apostolic Constitution (papal bull) Multum fructum of 19 January 2015
  3. ^ Brief History of the Catholic Eparchy of Keren, Eritrea
  4. ^ Decree Ut saluti animarum, in Le canoniste contemporain, year 18, Paris 1895, pp. 56-57
  5. ^ a b v Annuario Pontificio 1964, p. 741
  6. ^ Dan Connell, Tom Killion, Historical Dictionary of Eritrea, (Scarecrow Press 2010 ISBN 978-0-81087505-0), pp. 140–142.
  7. ^ „A. Billot, La France et l'Italie: Histoire des années troubles 1881–1899 (Paris 1905), pp. 231–236” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 2017-02-26. g. Pristupljeno 2017-02-27. 
  8. ^ Annales de la Congrégation de la Mission (Lazaristes) et de la Compagnie des Filles de la Charité, 1895, pp. 247–255
  9. ^ „Chronology of Catholic Dioceses:Eritrea — Den katolske kirke”. Pristupljeno 10. 1. 2017. 
  10. ^ "GCatholicasmaralatin">Apostolic Vicariate of Asmara, GCatholic.com
  11. ^ a b Changes in Ecclesiastical Circumscriptions in Eritrea, GCatholic.com
  12. ^ a b v Annuario Pontificio 1964, p.40
  13. ^ „Antonio Cataldi, I missionari cattolici italiani nell'Etiopia occupata (2013), p. 125”. Arhivirano iz originala (PDF) 01. 03. 2018. g. Pristupljeno 04. 03. 2021. 
  14. ^ Revue d'histoire ecclésiastique, Volume 100, Issues 3-4. Université Catholique de Louvain. 2005. str. 1010. Pristupljeno 25. 2. 2017. 
  15. ^ „"Un antico tempio cattolico della capitale: La Cattedrale di Asmara, Chiesa della Beata Vergine del Rosario", pp. 28-29 of a 2011 issue of Missionari Cappuccini commemorating the centenary of the foundation of the Apostolic Vicariate of Eritrea” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 2016-12-20. g. Pristupljeno 2016-12-17. 
  16. ^ Administrator, shabait. „The Asmara Cathedral: An Architectural Wonder -”. Arhivirano iz originala 13. 04. 2020. g. Pristupljeno 10. 1. 2017. 
  17. ^ Bandini, Franco. Gli italiani in Africa, storia delle guerre coloniali 1882-1943 Chapter: Eritrea
  18. ^ Cheney, David M. „Bishop Luca Milesi [Catholic-Hierarchy]”. Pristupljeno 10. 1. 2017. 
  19. ^ Catholic Hierarchy
  20. ^ Ethiopian/Eritrean Catholic Church Arhivirano 2010-02-25 na sajtu Wayback Machine
  21. ^ „Metropolitanate of Asmara, Eritrea (Eritrean Rite)”. Pristupljeno 10. 1. 2017. 
  22. ^ „Eparchy of Barentu, Eritrea (Eritrean Rite)”. Pristupljeno 10. 1. 2017. 
  23. ^ „Eparchy of Keren, Eritrea (Eritrean Rite)”. Pristupljeno 10. 1. 2017. 
  24. ^ „Eparchy of Segheneyti, Eritrea (Eritrean Rite)”. Pristupljeno 10. 1. 2017. 
  25. ^ „CNEWA: The Eastern Catholic Churches 2016” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 20. 10. 2016. g. Pristupljeno 04. 03. 2021. 
  26. ^ United States Commission on International Religious Freedom. 2016 Annual Report, p. 42
  27. ^ „Eritrea won't shorten national service despite migration fears”. 25. 2. 2017. Pristupljeno 10. 1. 2017 — preko Reuters. 
  28. ^ „Miserable and useless”. 10. 3. 2014. Pristupljeno 10. 1. 2017 — preko The Economist. 
  29. ^ Refugees, United Nations High Commissioner for. „Refworld - Eritrea: Military service, including age of recruitment, length of service, grounds for exemption, penalties for desertion from and evasion of military service, and availability of alternative service”. Pristupljeno 10. 1. 2017. 
  30. ^ Pastoral Letter of the Catholic Bishops of Eritrea "Where Is Your Brother"
  31. ^ „Eritrean Bishops issue pastoral letter decrying emigration”. Pristupljeno 10. 1. 2017. 
  32. ^ English translation, 19
  33. ^ English translation, 20
  34. ^ „Four Eritrean Catholic Bishops Issue Pastoral Letter Decrying Emigration”. 10. 6. 2014. Pristupljeno 10. 1. 2017. 

Spoljašnje veze uredi

 
Eritrejska katolička crkva na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Еритрејска_католичка_црква&oldid=27494044”