Istoricizam (umetnost)
Istoricizam je pravac u umetnosti 19. veka u kome se primanjuju razni stilovi u arhitekturi iz prošlih vremena. Javlja se i u literaturi i nauci i obelažavan je prefiksima „neo“ i pseudo“ i u pozitivnom i negativnom smislu reči.[1] Drugačije nego u renesansi i baroku koji su pokušali da oživljavaju umetnost antike i kopiraju dela iz grčke i rimske umetnosti ovde se i arhitektonske forme drugih stilova kopiraju. Ovde je uveliko pomagalo pojavljivanje romantizma koji uticao na upotrebu mešavine stilova prilikom rešavanja arhitektura i ovakve tvorevine nazivamo eklektičkom arhitekturom.
Istoricizam i karakterisike uredi
Za arhitekturu 19. veka se vrlo često tvrdi da je bez svakog stila, pa čak da je „maskenbal arhitekture“ i kada se čeprkalo sa romanikom, gotikom, renesansom i barokom.[2]
Pojavljivale su se ludnice ukrašene klasičkim stubovima, sinagoge u mavarskom stilu ili željezničke stanice u gotskoj arhitekturi. S jedne strane su se imitirali stilovi u antičkoj grčkoj i rimskoj arhitekturi a sa druge strane su imitirani stilovi iz srednjeg veka romanske arhitekture, renesanse i barokne arhitekture i smatralo se da je arhitektura čisto stvar spoljnjeg ukrašavanja objekata.
Ovakav odnos je u kojem se i danas ovi objekti tretiraju kao drugorazredni prenebregava prevashodna dostignuća epohe, inžinjerska dela i građevine u istorijskim stilovima. Istoricizam i nove tendencije obrazuju uvek jednu i nedeljivu celinu i tako Menhatn bilding i slične zgrade- sve su to produkti u savremenoj umetnosti povezani sa istoricizmom.[2]
Stilovi istoricizma uredi
Neogotska arhitektura uredi
Neogotska arhitektura se pre svega pojavljuje u Engleskoj u 19. veku i imitira forme gotičke arhitekture, regotizuju se crkve u Austriji i u 1840. tim godinama gotika je važila kao simbol ljudskih sloboda.
Neorenesansna arhitektura uredi
Neorenesansna arhitektura je jedan od značajnih stilova istoricizma u Engleskoj u Francuskoj kao i Nemačkoj arhitekturi. Za zgrade u ovom stilu su birane zgrade opera, muzeja i pozorišne zgrade.
Neoromanička arhitektura uredi
Neoromanička arhitektura je nastala 1870. godine u Nemačkoj kao „francuski“ stil neogotike i propagirana je kao „nemačka“ romanika i upotrebljavana kao „nacionalni građevinski stil“ u protestantskoj nemačkoj i izgradnju evangelističkih crkvi.
Neobarokna arhitektura uredi
Neobarokna arhitektura nalazi se u pariskoj operi u Francuskoj u Briselu u palati pravde i Berlinskom Raihstagu i upotrebljavala se u monarhističkim državama kao omiljeni stil u kome su građeni objekti monarhističke moći.
Arhitektura neorokokoa uredi
Arhitektura neorokokoa koja je retka u arhitekturi ali se upotrebljavala u unutrašnjoj arhitekturi u obradi enterijera zamkova u 19. veku naročito u Austriji.
Arhitektura neoistoricizma uredi
Na koncu pojave istoricizma arhitektura neoistoricizma je uzela maha u 20. veku u neoistorijskim tendencijama između ostalog u umetnosti neoklasicizma i akademizma tražeći svoje izraze u njima i kada su se gradili renesansniji objekti nego u samoj renesansi primera radi.[3]
Značajni arhitekti istoricizma uredi
- Hajnrih fon Ferstel („Heinrich von Ferstel“)
- Feliks Gencmer („Felix Genzmer“)
- Teofil Frajher fon Hanzen („Theophil Freiherr von Hansen“)
- Hajnrih Moldenšart („Heinrich Moldenschardt“)
- Eduard van der Nul („Eduard van der Nüll“)
- Herman Oto Flaume („Hermann Otto Pflaume“)
- Julius Karl Rašdorf („Julius Carl Raschdorff“)
- Gotfrid Zemper („Gottfried Semper“)
- Karl fon Hazenauer ("Carl von Hasenauer")
- August Sikard fon Sikardsburg („August Sicard von Sicardsburg“)
- Ferdinand Štadler („Ferdinand Stadler“)
- Edvin Opler („Edwin Oppler“)
- Eugen Violet le Duk („Eugène Viollet-le-Duc“)
- Gustav Albert Vegman („Gustav Albert Wegmann“)
- Georg Gilbert Skot („George Gilbert Scott“)
- Fridrih fon Šmid („Friedrich von Schmidt“)
- Fridrih fon Tirš („Friedrich von Thiersch“)
- Pol Valot („Paul Wallot“)
- Jozef Moker („Josef Mocker“)
Istoricizam pre istoricizma uredi
U istoriji stilova pre 19. veka bili su u upotrebi stilovi ranijih epoha i mogu se obeležiti kao istoricizam i jedan primer za ovakvu arhitekturu i primenu prethodnih stilova je stil pozne gotike koje je primenjivala stil gotike u vreme renesanse i baroka kao retrospektivne tendencije.
Vidi još uredi
Reference uredi
Literatura uredi
- Udo Kulterman, Savremena arhitektura Novi Sad 1971. godine
- Miroslav Klivar a Jiři Burian, Přehledný kulturní slovník, Mladá fronta-Praha 1964.
- istoimeni članak u nemačkoj vikipediji
