Istorijski spomenici Novgoroda i okoline
Istorijski spomenici Novgoroda i okoline (rus. Исторические памятники Новгорода и окрестностей; engl. Historic Monuments of Novgorod and Surroundings) zajednički je naziv za veliki broj kulturno-istorijskih spomenika nastalih tokom srednjeg veka na području grada Velikog Novgoroda i njegove šire okoline, u Novgorodskoj oblasti, na severozapadu evropskog dela Ruske Federacije. Svi spomenici se od 16. sesije Uneska održane 1992. godine nalaze na jedinstvenoj listi Uneskove svetske baštine.[1] Kompleks obuhvata ukupno 11 lokaliteta u samom gradu i bližoj okolini.
| Istorijski spomenici Novgoroda i okoline | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Istorijski spomenici Novgoroda i okoline |
| Mesto | Novgorodska oblast, Rusija |
| Koordinate | 58° 31′ 06″ S; 31° 17′ 08″ I / 58.5183° S; 31.2856° I |
| Uključuje |
|
| Kriterijum | kulturna: ii, iv, vi |
| Referenca | 604 |
| Upis | 1992. (16. sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/604 |
Centralna banka Rusije je 1. aprila 2009. izdala kolekciju kovanih moneta od plemenitih metala sa ugraviranim siluetama istorijskih spomenika Novgoroda i okoline. Kovanice izdane u znak obeležavanja 1150-e godišnjice od osnivanja Velikog Novgoroda deo su jedinstvene serije „Rusija u svetskoj kulturnoj baštini Uneska“.
Istorijska pozadina uredi
Područje oko grada Novgoroda se smatra jednim od jezgara prvobitne ruske države, a osnivačem grada smatra se varjaški vojskovođa Rjurik, začetnik dinastije Rjurikoviča (još 862. godine).
Veliki Novgorod se smatra jednim od najstarijih gradova na području današnje Rusije, a prvi put se pominje 859. godine kao utvrđenje kojim je vladao varjaški knjaz Rjurik, osnivač prve istočnoslovenske države Novgorodske Rusije. Rjurik je gradom vladao od 862. do 879.[2][3] godine. U okvirima Kijevske Rusije Novgorod je po značaju bio odmah posle Kijeva, i pretpostavlja se da je u gradu u to vreme živelo više od 10 hiljada ljudi.
Veliki kijevski knjaz Svjatoslav I je kao vladara Novgoroda imenovao svog starijeg sina Vladimira I, dok je na mesto vladara Kijeva postavljen Jaropolk I Kijevski. Četiri godine nakon Svjatoslavove smrti 972. godine dolazi do sukoba među braćom za prevlast, a kao rezultat tog sukoba Vladimir gubi vlast nad Novgorodom i beži u Skandinaviju. Godine 980. Vladimir je uspešno preuzeo kijevski tron, a nekoliko godina kasnije uveo je pravoslavno hrišćanstvo kao zvaničnu religiju. Njegov sin Jaroslav Mudri (vladao 1016—1054) koji je bio poznat kao veliki pokrovitelj nauke i umetnosti sagradio je prve crkve na tlu Novgoroda. Bile su to drvena crkva posvećena Svetoj Sofiji (danas Sofijski sabor) i hram posvećen svetima Joakimu i Ani. Kako su tokom borbi za kijevski presto nakon smrti Vladimira Velikog novgorodski knjazovi otvoreno podržavali Jaroslava Mudrog, njegovim dolaskom na vlast sam grad i gradska elita su umnogome profitirali, a zahvaljujući jakim trgovačkim vezama stvorena je plemićka osnova iz koje će nastati boljarska klasa.
Knjaz Jaroslav je tokom posete gradu 1030. godine naredio da se 300 dece, starijih osoba i sveštenika specijalno obuči za dalje širenje pismenosti među običnim stanovništvom. Novgorod je tako uz Konstantinopolj postao jedini grad u srednjovekovnoj Evropi u kojem pismeni ljudi nisu poticali samo iz sloja plemstva i sveštenstva, već je i običan narod umeo da piše i čita.
Društvena struktura srednjovekovnog Novgoroda se sastojala od tri sloja: bogati trgovci, bankari i zemljoposednici bili su na čelu grada, obični trgovci su bili predstavnici srednjeg sloja dok su zanatlije i radnici pripadali nižim klasama.
Razvojem pismenosti dolazi i do velikog zamaha u razvoju kulture. U gradu su živeli i delovali neki od najpoznatijih ikonopisaca tog vremena poput Teofana Grka i Andreja Rubljova. Godine 1056. po porudžbi tadašnjeg novgorodskog knjaza monah Grigorije je napisao Ostromirovo jevanđelje, jedan od najstarijih i najbolje očuvanih rukopisa staroslovenske, odnosno staroruske književnosti iz sredine XI veka. Rukopis je bio ukrašen koricama s dragim kamenjem, a od 1806. se čuva u Ruskoj nacionalnoj biblioteci.[4] Arheološkim istraživanjima otkriveno je preko hiljadu starih spisa pisanih na brezovoj kori na kojima se nalaze precizni opisi uobičajenog života srednjovekovnog Novgoroda (većina spisa je otkrivena tokom arheoloških iskopavanja 1951. godine).[5][6]
Srednjovekovna Novgorodska republika koja je na vrhuncu svoje moći obuhvatala gotovo celokupno područje današnje severozapadne Rusije smatra se prvom demokratskom slovenskom zemljom kojom je upravljalo izabrano veće. Jedina je to srednjovekovna ruska zemlja koja nikada nije bila okupirana od strane mongolsko-tatarskih hordi. Tokom celog srednjeg veka grad Novgorod je bio jedan od najvažnijih kulturnih i političkih centara ruskih zemalja. Sve do 1478. bio je poznat pod imenom Gospodin Veliki Novgorod. Od 1944. i osnivanja Novgorodske oblasti, grad Novgorod je ujedno i njen administrativni centar. Godine 2009. gradske vlasti su službeno obeležile 1150. godišnjicu od osnivanja grada.
-
Kratir iz 11. veka -
Sabor Novgorodskih svetitelja i Sofijskom saboru -
Drveni krst ukrašen zlatom, srebrom i dijamantima iz 11. veka. -
Freska u Antonijevom manastiru iz 1125. godine
_02.jpg)
_02.JPG)
Lista objekata svetske baštine uredi
.JPG)
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Historic Monuments of Novgorod and Surroundings”. UNESCO. Pristupljeno 1. maj 2015.
- ^ Novgorod // Sovetskaя Istoričeskaя Эnciklopediя / Gl. red. E. M. Žukov. M.: Sovetskaя Эnciklopediя, 1967. T. 10. Stb. 264.}-
- ^ Янин В. Л., Алешковский М. Х. Происхождение Новгорода (к постановке проблемы) // -{Istoriя SSSR, 1971, № 2. pp. 32—61.
- ^ Ostromirovo evangelie. Aprakos kratkiй. 1056–1057 gg. Odin iz piscov dьяkon Grigoriй.
- ^ Drevnerusskie berestяnыe gramotы
- ^ 999 Birchbark Manuscripts Discovered in Novgorod
