Kazanjski kremlj (rus. Казанский кремль, tat. Казан кирмәне) je ruski kremlj (gradska citadela) i istorijsko utvrđeno središte Tatarstana u gradu Kazanju. Izgradio ga je Ivan IV Grozni na mestu srušene tvrđave kazanjskih kanova u 16. veku. Njene izvanredne građevine izgrađene od 16. do 19. veka, su integrisale starije građevine izgrađene od 10. do 16. veka. Zbog toga je 2000. godine Kazanjski kremlj upisan na UNESKO-v Spisak mesta Svetske baštine u Evropi kao jedina preživela tatarska tvrđava u Rusiji, ali i važno hodočasničko mesto pravoslavaca.

Kazanjski kremlj
Kazanskiй kremlь
Kazanskiй kremlь. Panorama s kolesa obozreniя.jpg
Svetska baština Uneska
Zvanično imeKazanjski kremlj
MestoKazanj, Rusija Uredi na Vikipodacima
Koordinate55° 47′ 51″ S; 49° 06′ 26″ I / 55.797442° S; 49.10724° I / 55.797442; 49.10724
KriterijumKulturno dobro: ii, iii, iv
Upis2000. (24. sednica)
Veb-sajthttp://whc.unesco.org/en/list/980

Istorija

uredi
 
Kazanjski kremlj, 1630.
 
Kazanjski kremlj, 1839.
 
Manastir Preobraženja Gospodnjeg i crkva Svetog Nikole Kipranina koje su sovjetske vlasti uništile 1920-ih
 
Kazanjski kremlj, 1911.

Brdo na kom se nalazi kremlj je bilo mesto utvrđenog trgovišta koje je bilo okruženo jarkom i nasipima, ali i palisadama još od 10. veka. Volški Bugari su u 12. veku na ovom mestu podigli kamenu tvrđavu, a naselje oko nje pretvorili u svoju pograničnu severnu ispostavu. Nakon što su ga uništili Mongoli, kazanjski kanovi Zlatne horde su tu podigli svoju prestonicu. Do 15. veka Kazanj je postao muslimanska Bugarska kneževina s administrativnom, vojnom i trgovačkom samostalnošću.

Ivan IV Grozni je osvojio kazanjsku tvrđavu 1552. godine i pretvorio je u hrišćansko središte cele Volške oblasti izgradivši Kremlj. Fortifikacije su izgrađene od opeke i kamena u nekoliko etapa. Od 1552—62. godine, majstori iz Pskova su pod vodstvom Postnika Jakovljeva i Ivana Širjaja doslovno obnovili ranije tatarske tvrđave koje su imale 13 tornjeva. Tada je izgrađena i najveća građevina u kremlju, katedrala Voznesenja (1561—1562), kao deo manastira Preobraženja Gospodnjeg koji je postao središte pravoslavne uprave cele oblasti. Manastir je bio središte misionarske delatnosti i mauzolej verskih velikana, plemstva i cenjenih građana Kazanja.

Sledeću urbanističku obnovu izvršila je Katarina II Velika 1768. godine, Zgrada topovskog arsenala, izgrađena je na mestu kanske stražarnice, preuređena je tako da sledi veliku glavnu ulicu grada. Topovnica je bila jedno od najvećih ruskih gradilišta od 1825—1837, prema planu inženjera Betankurta[1]. God. 1815. obnovljen je refektorijum crkve Svetog Nikole u manastiru i izgrađena je Dvorska crkva koja je 1852. godine preuređena u crkvu Svetoga Duha. Godine 1829, izgrađen je dom mitropolita, a od 1845—1848. Guvernerova palata zbog čega je srušeno nekoliko izvornih tatarskih tornjeva. Tada su obnovljena i pročelja kompleksa javnih zgrada, od kojih je Stražarska kuća, koja se nalazi na jugoistočnom delu kremlja, evoluirala u upravno središte. Kadetska škola, koju čine dve zgrade i bivše barake, je izgrađena na mestu nekadašnje džamije, a škola jahanja je podignuta 1880-ih.

1920-ih sovjetske vlasti su srušile manastirsku katedralu (1595—1601) i crkvu Svetog Nikole Kipranina (1560-ih), a 1930-ih zapadni trem sa zvonikom i kupole katedrale Voznesenja.

Dana 24. juna 2005. godine otvorena je obnovljena džamija Kolšarif, najveća evropska džamija. Ona je obnovljena sporazumom iz 1995. kojim je dogovrena i obnova katedrale Voznesenja kojoj je u julu iste godine vraćena najsvetija slika Kazaljska Bogorodica koju je vratio papa Jovan Pavle II, nešto pre svoje smrti.

Odlike

uredi

Kazanjski kremlj uključuje mnoge najstarije građevine poput katedrale Voznesenja (1554—1562), jedine ruske crkve na šest stubova s pet kupola i tri apside i dve kapele povezane tremom.

Gospodov toranj je bio deo bivšeg manastirskog kompleksa. Toranj Sojembika (58 m) iz vremena Petra Velikog je simbol grada, a njegovo ime potiče od imena supruge dva poslednja tatarska kana.

Guvernerova (Predsednička) palata iz 19. veka sledi plan hrama Hrista Spasitelja iz Moskovskog kremlja (Konstantin Ton). Čini je zgrada s dva sprata od opeke i niski polukružni hodnik. Simetrična pročelja imaju odlike ruskog neoklasicizma koji se može pronaći i u uređenju enterijera[2].

Pročelja upravnih zgrada imaju retke ukrase, velike prozore i niski kosi krov koji je detaljno obnovljen 1998. godine.

Izvori

uredi
  1. ^ „Kazanskiй Kremlь - Kompleks Pušečnogo dvora”. Arhivirano iz originala 04. 04. 2013. g. Pristupljeno 30. 03. 2013. 
  2. ^ Kazanь v pamяtnikah istorii i kulьturы. Pod red. S. S. Aйdarova, A. H. Halikova, M. H. Hasanova, I. N. Aleeva. — Kazanь, 1982. — pp. 163.

Spoljašnje veze

uredi