Kanton Graubinden
Kanton Graubinden/Grišun/Griđoni (skraćenica GR, nem. Kanton Graubünden, romanš Chantun Grischun, ital. Cantone dei Grigioni) je kanton u istočnom delu Švajcarske. Glavni grad i najveće naselje kantona je grad Hur.
| Graubinden Graubünden Grisons Grigioni Grischun | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Švajcarska |
| Admin. centar | Hur |
| Pristupanje | 1803. |
| Površina | 7.105 km2 |
| Stanovništvo | 2008. |
| — broj st. | 190.459 |
| — gustina st. | 26,81 st./km2 |
| Broj okruga | 11 |
| Braj opština | 190 |
| Zvanični veb-sajt | |
Prirodne odlike uredi
Kanton Graubinden je smešten u istočnom delu Švajcarske i graniči se sa Lihtenštajnom, Austrijom i Italijom i susednim švajcarskim kantonima (Tićino, Uri, Glarus, Sent Galen). Površina Graubindena je 7.105 km² (17,2% površine Švajcarske) i to je po pvoršini najveći kanton u državi. Takođe, to je najmanje i najrjeđe naseljen švajcarski kanton.
Graubinden se nalazi u visokim Alpima, od kojih je glavna masa u središnjem delu kantona nazvana Graubindenskim Alpima. Na zapadu kantona su Glaruski Alpi. Najviši vrh je Pik Bernina na 4.049 metara. Sam kanton spada u najviše oblasti Evrope, a ovde je smešten i najviši grad u Evropi, mondenski Sankt Moric (na 1.850 m n. v.). Kroz njega protiču reke In i Rajna, a ove velike reke ovde ističu i teku gornjim delom toka. Doline ovih reka su „žile-kucavice“ kantona i tu je skoncetrisano stanovništvo i privreda.
Istorija uredi
Područje današnjeg kantona Graubinden u srednjem veku bilo je pod vlašću Episkopa iz Hura. 1497. g. područje je pripojeno staroj Švajcarskoj konfederaciji, ali je tek 1803. g. obrazovan današnji kanton.
Okruzi uredi
Stanovništvo i naselja uredi
Kanton Graubinden je imao 190.459 stanovnika 2008. g.
Jezici: U kantonu Graubinden se govore tri jezika (jedinstven po ovome u Švajcarskoj), koji su svi zvanični:
- nemački jezik - 68% - pretežan jezik u kantonu i maternji za severni i središnji deo kantona;
- retoromanski jezik (ili Romanš) - 15% - maternji za istočni i zapadni deo kantona, ali danas u opadanju i sveden mahom na starije stanovništvo i manja i zabita naselja i doline;
- italijanski jezik - 10% - maternji za južni deo kantona, tačnije za tri razdvojene doline u slivu reke Po (tzv. Italijanski Graubinden);
Veroispovest: Za razliku od maternjeg jezika, po veroispovesti je stanovništvo je homogeno - rimokatoličko. Verske manjine su malobrojne i ograničene na skorašnje doseljenike.
Najveći gradovi su:
- Hur, 33.000 st. - glavni grad kantona
- Davos, 11.000 stanovnika.
- Igis, 7.000 stanovnika.
- Domat/Ems, 7.000 stanovnika.
- Sankt Moric, 5.000 stanovnika.
Privreda uredi
Privreda kantona se zasniva na stočarstvu, šumarstvu i turizmu (Davos, Sankt Moric, Kloster). U okolini Hura proizvodi se vino, asam grad je i industrijsko središte.
Galerija slika uredi
-
Sedište kantona, grad Hur -
Tipično selu u Graubindenu -
Dolina u blizini Sankt Morica -
Tzv. „Glečerski ekspres“ na putu kroz kanton
Spoljašnje veze uredi
