Википедија

Kolorado

савезна држава САД
Za druge upotrebe pogledajte stranicu Kolorado (višeznačna odrednica).

Kolorado (engl. Colorado), američka je država koja pokriva veliki deo Stenovitih planina kao i severozapadni deo platoa Kolorado i zapadni ćošak Velike ravnice. Kolorado je deo Zapadnih Sjedinjenih Država i jedna je od planinskih država. Obuhvata većinu južnih Stenovitih planina kao i severoistočni deo Kolorado prerijske regije i zapadne ivice Velike ravnice. Kolorado je deo zapadnih američkih država, jugozapadnih država i planinskih država. Kolorado je osma po veličini i dvadesetdruga najnaseljenija od 50 američkih država. Država je nazvana po Kolorado reci, koju su španski istraživači nazvali Rio Kolorado po rumenoj boji sliva reke iz planina. 1. avgusta 1876. godine američki predsednik Julisiz Simpson Grant potpisao je ukaz kojom je Kolorado postao 38. američka država. Graniči se na severu sa Vajomingom, na severoistoku i istoku sa Nebraskom i Kanzasom, na jugu sa Novim Meksikom i Oklahomom, na zapadu sa Jutom i na jugozapadu sa Arizonom. Denver je glavni i najnaseljeniji grad u Koloradu.

Kolorado
Položaj Kolorada
Država SAD
Glavni gradDenver
Najveći gradDenver
Proglašenje za
 državu		 — datum: 1. avgust 1876.
 — poredak: 38.
GuvernerDžared Polis
Površina269.837 km2
Stanovništvo2010.
 — broj st.4.939.456
 — gustina st.18,31 st./km2
 — ISO 3166-2US-CO
Zvanični veb-sajt Izmenite ovo na Vikipodacima

Geografija uredi

Kolorado je prepoznatljiv po svojoj raznolikoj geografiji koja se kreće od visokih planina, ravnica i pustinja sa velikim peščanim dinama, dubokim kanjonima, formacijama peščanog i granitnog kamena, reka, jezera i bujnih šuma. Kolorado je jedina američka država koja se u potpunosti nalazi iznad 1000 metara nadmorske visine.

Klima u Koloradu je kompleksnija nego u državama van planinske regije. Kao generalno pravilo, sa povećanjem nadmorske visine temperatura opada.

 
Planine u Koloradu

Istorija uredi

Regiju koja danas pripada državi Kolorado, naseljavali su Indijanci preko 13 000 godina. 28. februara 1861. predsednik Džejms Bjukenan potvrdio je odlukom Kongresa slobodnu teritoriju Kolorada. Te granice ostale su do danas. Ime Kolorado odabralo se zato što se verovalo da reka Kolorado izvire na teritoriji države. Kongres SAD doneo je zakon 3. marta 1875. koji je definisao uslove da teritorija Kolorado postane država. 1. avgusta 1876. američki predsednik Julisiz Simpson Grant potpisao je proglas kojim je Kolorado postao 38. američka država[1].

 
Most arč

Demografija uredi

Demografija
1900.1910.1920.1930.1940.1950.1960.1970.1980.1990.2000.2010.
539,700799,024939,6291,035,7911,123,2961,325,0891,753,9472,207,2592,889,9643,294,3944,301,2625.029.196

Američki savezni biro za popis procenjuje da je populacija Kolorada 1. jula 2012. iznosila 5.187.582. Najnaseljeniji i glavni grad je Denver. Najznačajnija rasna manjina su Latinoamerikanci sa udelom od 20,7% populacije. 64% stanovništva Kolorada su hrišćani po verospovesti, od kojih su 44% protestanti, 19% rimokatolici, 2% mormoni; od ostalih vera zastupljeni su muslimani sa 1%, budisti sa 1% i hindusi sa 0,5%. Verski neopredeljeni čine 25% populacije.[2].

Najveći gradovi uredi

 

Izvor: ?
№ Grad Populacija
 
Denver
 
Kolorado Springs 		1. Denver 619.968  
Orora
 
Fort Kolins
2. Kolorado Springs 426.388
3. Orora 332.354
4. Fort Kolins 146.762
5. Lejkvud 144.406
6. Tornton 121.435
7. Vestminster 107.967
8. Pueblo 107.577
9. Arvada 107.541
10. Sentenijal 102.603


Administrativna podela uredi

Glavni članak: Spisak okruga Kolorada

Kao u federalnoj vladi u svim drugim američkim državama, državni Ustav Kolorada definiše tri nivoa vlasti: zakonodavnu, izvršnu i sudsku. Država Kolorado je podeljena na 64 okruga [3]. Devet okruga u Koloradu ima populaciju veću od 250.000 stanovnika, dok 8 okruga ima populaciju manju od 2.500 stanovnika. Kolorado trenutno ima 271 aktivnu opštinu koja uključuje 196 varoši, 73 grada i 2 pripojene gradske i okružne vlade.[4][5]

Kolorado je podeljena na 64 okruga:

Kultura uredi

Postoji veliki broj filmskih festivala u Koloradu koji uključuju The Stanley Hotel in Dumb and Dumber i Sculptured House u Sleeper.[6]

 
Istorijski centar u Denveru

Kolorado je poznat po jugozapadnoj kuhinji i Stenovitim planinama. Denver je poznat po bifteku ali ima i raznovrsnu kuhinju sa mnogim restoranima.

Ekonomija uredi

Lista televizije CNBC „Najbolje države za posao u 2010-oj „prepoznala je Kolorado kao 3 najbolju državu u naciji iza samo Teksasa i Virdžinije.[7] Lični dohodak u 2010-oj iznosio je 51,940$ čineći Kolorado jedanaestim u Americi. Državna ekonomija je raznolika i poznata po visokoj koncentraciji naučnog istraživanja i visokotehnološke industrije.

Primarni način transporta u Koloradu je sistem auto-puteva. Internacionalni aerodrom u Denveru je 4. najfrekventniji domaći aerodrom i 13. najfrekventniji aerodrom u Americi.[8] U ponudi su i mnoge međugradske i unutargradske autobuske linije.

Obrazovanje uredi

U Koloradu je razvijen obrazovni sistem i postoji veliki broj osnovnih i srednjih škola, kao i fakulteta od kojih je najznačajniji: Univerzitet Admas Stejt, Koledž u Koloradu i Koledž Redston i mnogi drugi[9]

Vojska uredi

U Koloradu je trenutno aktivno 7 velikih vojnih baza, od kojih su najznačajnije: Er rizerv personel centar, Vojna baza Piterson i Američka pilotska akademija. Bivše vojne baze su i:Kamp Hejl i Fort Logan i još dve manje bitne baze

Zaštićene oblasti uredi

U Koloradu postoje četiri nacionalna parka, sedam nacionalnih spomenika, dva nacionalne oblasti za rekreaciju, dva nacionalna istorijska nalazišta, tri nacionalna istorijska parka, jedan nacionalni park za gledanje, jedanaest nacionalnih šuma, dva nacionalna pašnjaka, 41 nacionalna oblast divljine, dve nacionalne očuvane oblasti, osam nacionalnih skloništa za divljač, 44 državna parka, 307 državnih oblasti u kojima živi divljač i mnoge druge scenske, istorijske, rekreacione znamenitosti.[10]

Sport uredi

Kolorado je zemlja sa najmanje stanovnika koja ima franšizu u svakoj od velikih profesionalnih sportskih liga. To pokazuje veliku želju za sportom u ovoj državi. Najznačajniji klubovi su Denver bronkosi, Denver barbarijansi i Glendejl raptorsi i Denver nagetsi.[11] [12]

Reference uredi

  1. ^ President of the United States of America (1. 8. 1876). „Proclamation of the Admission of Colorado to the Union” (php). The American Presidency Project. Pristupljeno 14. 4. 2008. 
  2. ^ American FactFinder - Results
  3. ^ „Colorado Counties”. State of Colorado, Department of Local Affairs. 8. 1. 2007. Arhivirano iz originala 2. 2. 2007. g. Pristupljeno 30. 1. 2007. 
  4. ^ „Active Colorado Municipalities”. State of Colorado, Department of Local Affairs. Arhivirano iz originala 23. 11. 2010. g. Pristupljeno 11. 5. 2011. 
  5. ^ „Colorado Local Government by Type”. State of Colorado, Department of Local Affairs. 27. 2. 2007. Arhivirano iz originala 2. 2. 2007. g. Pristupljeno 11. 5. 2011. 
  6. ^ Cangialosi, Jason. „Scenic Memorabilia: Colorado's Film Locations”. Yahoo! Movies. Pristupljeno 4. 3. 2013. 
  7. ^ America's Top States for Business 2010." CNBC Special Report (2010): 1. Web. May 9, 2011. <http://www.cnbc.com/id/37516043/ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. decembar 2011)>
  8. ^ „Year to Date Passenger Traffic”. Arhivirano iz originala 19. 02. 2012. g. Pristupljeno 06. 01. 2014. 
  9. ^ Colorado Higher Education Overview (Izveštaj). CCHE Annual Retreat: Colorado Department of Higher Education. avgust 6—7, 2009. str. 1—18.  Proverite vrednost paramet(a)ra za datum: |date= (pomoć)
  10. ^ Colorado State Parks
  11. ^ Denver Nuggets Official Site
  12. ^ Denver broncos Official Site

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Колорадо&oldid=27528566”