Korisnik:Vojvoda/Srpsko carstvo
Srpsko carstvo je srpska srednjovekovna država koja je postojala sredinom 14. veka. Formalno srpska srednjovekovna država postala je carstvo kada se kralj Stefan Dušan proglasio za cara u Seru krajem 1345. godine[1] mada se težnje ka ovoj tituli javljaju još od početka velikih osvajanja vizantijskih teritorija od početka Dušanove vladavine. Srpsko carstvo prestalo je da postoji smrću cara Uroša decembra 1371. godine.[2]
Srpsko carstvo bilo je po terotoriji najprostranija srpska srednjovekokovna država. Dušanova osvajanja došla su kao vrhunac jačanja Nemanjićke države koja je svoj primat na Balkanu potvrdila bitkom kod Velbužda 1330. godine. Nezadovoljna srpska vlastela, željna novih poseda, zbacila je sa vlasti Stefana Dečanskog i na vlast dovela njegovog sina Stefana Dušana. Vlastela će biti i glavni pokretač osvajačkih poteza srpskog kralja ali će ona i doći kao posledica promene državne ideologije i uspona na hijerarhiji država koja je počela još od vremena kralja Milutina. Dušanova smrt onemogućila je da se novoosvojene teritorije integrišu u srpsku državu pa je nakon njegove smrti otpočeo proces rasprada srpskog carstva koji će se završiti smrću njegovog naslednika Uroša, čime je završen period vladavine Nemanjića u srpskoj srednjovekovnoj istoriji.
Car Dušan sproveo je veliku i sveobuhvatnu reformu pravnog i upravnog sistema svoje države. Preuzeo je iz Vizantije zvanja i nomenklaturu logoteta, protovestijara, kefalije i sevasta i profesionalizovao je najvažnije službe državne uprave. Ove titule su preuzete iz Vizantije ali su u Srpskom carstvu dibile znatno drugačije značenje i nadležnosti. Logotet i protovestijar bili su najviši službenici državne uprave. I pored ovih promena najveći deo državne teritorije nalazio se pod upravom vlastele koji su u svojim oblastima predstavljali značajan faktor i njihova podrška bila je neophodna svakom srpskom vladaru, pa i caru Dušanu.
Nastojeći da se u svemu ponaša kao pravoslavni car Stefan Dušan je razvio i široku zakonodavnu delatnost. Dušanov zakonik vrhunac je ovih nastojanja. Zakonik se po uobičajnoj numeraciji sasatoji od 201 člana od kojih je 135 doneto na državnom saboru 21. maja 1349. a preostalih 66 članova doneti su 1354. godine. U zakoniku se car Dušan deklariše kao pravoslavni car, zaštitnik i čuvar vere, branilac od jeretika kome je pripadalo pravo pravo da upravlja i crkvenim poslovima.[3]
Širenje srpske države od 1330. do 1355. uredi
Bitka kod Velbužda i Dušanov dolazak na vlast uredi
U bici kod Velbužda srpska vojska potukla je vojsku Bugarskog carstva i time je pokazala svoju nadmoć na Balkanu.
Prvi talas osvajanja uredi
Drugi talas osvajanja uredi
Treći talas osvajanja uredi
Ideologija srpskog carstva uredi
Državna uprava uredi
Zakonodavna delatnost uredi
Raspad carstva uredi
Carstvo u srpskoj narodnoj i državotvornoj tradiciji uredi
Reference uredi
- ^ Ova titula srpskog vladara prvi put se pominje u povelji manastiru Ivironu izdatoj januara 1346. godine. (B. Ferjančić,Osvajačka politika kralja Dušana,Istorija srpskog naroda I,Beograd 1981)
- ^ Srpska narodna tradicija i romantičarska istoriografija smatrala je da je cara Uroša ubio kralj Vukašin Mrnjavčević. Ovu zabludu otklonio je još Ilarion Ruvarac raspravom Hronološka pitanja o vremenu bitke na Marici iz 1879. godine
- ^ Istorija srpske državnosti I, 223
Literatura uredi
Ovo je spisak često citiranih dela:
- M. Blagojević—D. Medaković, Istorija srpske državnosti. knjiga I. Od nastanka prvih država do početka srpske nacionalne revolucije, Novi Sad 2000.
- Istorija srpskog naroda I, Beograd 1981.