Korisnik:WikiNameBaks/Izbori za predsednika opštine varoši Beograda, 1892.
 | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Dana 9. decembra 1892. godine održani su lokalni izbori za predsednika opštine varoši Beograda, kao i tri člana suda i četiri kmetovska pomoćnika.
Pred izbore uredi
Dana 21. novembra 1892. održan je referendum na teritoriji Beograda o nepoverenju tadašnjoj upravi grada. Referendum je zatražen od strane četiri Beograđanina koji su zatražili od Suda opštine Beograd raspiše izbore na kojima će se građanstvo izjasniti o nepoverenju upravi varoši. Ovi građani predstavili su i 1.172 sudski overena potpisa građana Beograda koji su i registrovani glasači, što ipak nije bio dovoljan broj za ispunjenje uslova za raspisivanjem referenduma. Međutim, i pored toga, Uprava varoši Beograda svojim aktom od 11. novembra, naredila je Sudu da u roku od 10 dana raspiše referendum o nepoverenju predsedniku opštine i celoj opštinskoj upravi. Stoga, varoški Sud odlučio je da rapiše referendum o nepoverenju upravi varoši Beograda za 21. novembar 1892. godine, na praznik Vavedenje.[1]
Na referendumu mogli su da glasaju svi oni koji imaju pravo glasa i na regularnim izborima, a to su svi punoletni Beograđani koji godišnje plaćaju neposredne poreze od 15 dinara, a nisu pod starateljstvom ili nisu izgubili pravo glasa po bilo kom osnovu. Mogla su izaći i ona lica koja su članovi zadruge, ma koliko plaćali porez, kao i sva ona lica koja su oslobođena plaćanja poreza tako što su proglašena nesposobnim za rad, invalidima, ili oni koji primaju milostinju iz državne kase.
Na referendum nisu imali pravo izaći osuđeni kriminalci koji nisu povratili svoja prava, zatvorenici, kao i prestupnici koji vređaju javni moral dok im ne istekne godinu dana od dana izdržane kazne. Takođe, glasanje nije bilo dozvoljeno osobama koja se nalaze pod sudskim isleđivanjem, nad kojima se vodi sudski postupak, koja su pod policijskim nadzorom, kao i poreski dužnici. Takođe, po Zakonu, oficiri i vojnici stalnog kadra nisu mogli izaći na birališta.
Birališta su otvorena u 8 sati ujutru, a zatvorena u 6 časova uveče.[2]
Na referendumu Beograđani su apsolutnom većinom glasova izglasali nepoverenje tadašnjoj Upravi varoši, uključujući predsednika opštine Milovana Marinkovića, kao i celokupnom varoškom časništvu koje je smenjeno odmah sutradan, 22. novembra 1892. godine. Privremeni vršilac dužnosti predsednika opštine varoši Beograda postao je Petar Tatić.[3]
O izborima uredi
Nakon izglasavanja nepoverenja Upravi, bilo je potrebno raspisati nove opštinske izbore na kojima bi se izabrao predsednik opštine, kao i tri člana suda i četiri kmetovska pomoćnika. Dana 28. novembra 1892, izbori su raspisani za 9. decembar iste godine.[4] Izbori za odbornike i njihove zamenike održani su 4 dana kasnije, 13. decembra 1892. godine.[5]
Rezultati uredi
Na izbore je izašlo ukupno 3.333 građana s pravom glasa od ukupno 6.408 upisanih birača, što znači da je izlaznost bila dovoljna da se izbori proglase punovažećim. Prema Zakonu, na izbore potrebno je da izaće jedna trećina, a na ove izbore izašlo je 52,01% upisanih glasača.
Za predsednika opštine ogromnom većinom glasova izabran je dotadašnji v.d. predsednika opštine varoši Beograda Petar Tatić, advokat iz Beograda. On je dobio 3.325 glasova, što iznosi neverovatnih 99,76% glasova! Drugoplasirani je bio Vukašin Petrović, penzioner iz Beograda, koji je dobio svega 5 glasova. Kandidovala su se još 3 kandidata od kojih je svako dobio po samo jedan glas. Ti preostali kandidati su: Aćim Čumić, Spasoje Stevanović i Stevan Popović.
Za 3 člana suda, po sličnom upitno demokratskom načinu, izabrani su Mijailo Jovanović, Nikola Bošković i Kosta Simić, sa sličnim brojem glasova onom koje je dobio i Petar Tatić, dok su ostali kandidati dobili jednocifren broj glasova. Slično je bilo i pri izboru 4 kmetovska pomoćnika; tu su izabrani Panta Bodi, Janaćko Janković, Sreten Dimitrijević i Damljan Dimitrijević.[6]
Po sličnom princpipu, i sa gotovo identičnim brojem glasove za one koji su izabrani, odigrali su se i izbori za odbornike i njihove zamenike 4 dana kasnije. Takođe, i na ovim izborima, oni kandidati koji nisu izabrani dobili su jednocifren broj glasova, maksimalno 2 glasa.[7]
Nakon izbora uredi
Petar Tatić nije dugo ostao na mestu predsednika opštine varoši Beograda, jer je već 2. aprila 1893. godine podneo ostavku. Ostavku je podneo jer je jedan dan ranije, 1. aprila, državu preuzeo radikalski kabinet Lazara Dokića, pomoću kog je kralj Aleksandar zbacio namesnike i preuzeo vlast u državi pre svog punoletstva. Nakon ostavke Petra Tatića, vlada je na mesto predsednika opštine ponovo postavila Milovana Marinkovića 6. aprila, nalazeći opravdanje za to u Državnom savetu koji je njegovo ranije uklanjanje poništio.[8]
Reference uredi
- ^ Građanstvu var. Beograda, Beogradske opštinske novine od 15.11.1892, strana 1
- ^ Građanstvu var. Beograda, Beogradske opštinske novine od 28.4.1891, strana 2
- ^ Objava, Beogradske opštinske novine od 29.11.1892, strana 2
- ^ Građanima grada Beograda, Beogradske opštinske novine od 29.11.1892, strana 1
- ^ Građanima grada Beograda, Beogradske opštinske novine od 6.12.1892, strana 1
- ^ Zapisnik glavnog biračkog odbora…, Beogradske opštinske novine od 25.12.1892, strana 1
- ^ Zapisnik glavnog biračkog odbora…, Beogradske opštinske novine od 25.12.1892, strane 2-4
- ^ Zakon o opštinama od 25. novembra 1889, Beogradske opštinske novine od 1.6.1939.
Izbori u Beogradu | ||
|---|---|---|
| Kraljevina Srbija (1882—1918) |
|      |
| Kraljevina Jugoslavija (1918—1941) | ||
| SFR Jugoslavija (1944—1992) | ||
| SR Jugoslavija (1992—2006) |
| |
| Republika Srbija (od 2006) | ||