Kristian Kreković
Kristian Kreković (28. mart 1901. – 21. novembar 1985) bio je jugoslovenski slikar portreta i etnografske umjetnosti. Kasnije u životu postao poznat po svojoj fascinaciji umjetnosti Inka naroda, a proveo je niz godina živeći u Peruu.[1]
| Kristian Kreković | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 28. mart 1901. |
| Mesto rođenja | Koprivna, Modriča, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina |
| Datum smrti | 21. novembar 1985. (84 god.) |
| Mesto smrti | Palma, Majorka |
| Državljanstvo | Peru |
| Obrazovanje | Akademija likovnih umjetnosti u Beču Akademija likovnih umjetnosti u Parizu |
| Porodica | |
| Supružnik | Sina |
Od šezdesetih godina prošlog vijeka, živio je u Palmi na ostrvu Majorci, gdje je umro 1985. godine. Na Majorci postoji muzej koji je nazvan po njemu i posvećen je pretežno njegovoj umjetnosti.[2][3]
Biografija
urediVjeruje se da je Kreković rođen u selu Koprivna u blizini Modriče, u porodici bosanskih Hrvata porijeklom iz Like. Djetinjstvo i mladost proveo je u Maglaju i Tuzli, gdje je pohađao srednju školu. Krajem Prvog svjetskog rata, Kreković je otišao u Beč na studije, iako ih je na kraju završio u Parizu. Studirao je slikarstvo u Beču od 1921. godine na Akademiji likovnih umjetnosti, na kojoj je diplomirao 1925. godine, a zatim je studirao slikarstvo i arhitekturu na Akademiji likovnih umjetnosti u Parizu.[4] Njegova prva javna izložba održala se 1925. godine u „Lounge des Artistes Français”. Postao je član Francuskog društva likovnih umjetnosti 1928. godine i nagrađen je zlatnom medaljom na izložbi međunarodne umjetnosti u Bordou.[2]
Kreković je 1930. godine počeo da putuje sa svojom suprugom po Peruu, gdje je proveo 35 godina. Tokom tog vremena, Kreković je proučavao mnoge aspekte civilizacije Inka, a često je putovao po Andima tražeći domorodačke teme za slikanje.[2] Putovao je u Evropu u više navrata tokom ovog perioda, a u različitim fazama je dobijao je porudžbine za slikanje portreta Elizabete Bouz-Lajon, kraljice Ujedinjenog Kraljevstva, kao i više drugih članova evropskih kraljevskih porodica.[1]
Godine 1931. Kreković postaje prijatelj sa Mahatmom Gandijem i slika njegov portret, a Gandi je za Krekovića rekao: „Osjećanje Kristiana Krekovića prema svijetu je jedinstveno. Ono prožima svu njegovu umjetnost, a prožima je izuzetnom kreativnošću i konstruktivnim karakterom”.[1]
Drugi svjetski rat proveo je u Zagrebu. Nakon rata jugoslovenska vlada mu je sudila, zajedno sa Lovrom Matačićem i Tinom Ujevićem, zato što je naslikao fašističkog generala Antu Pavelića. Na tom suđenju mu je oduzeta sva pokretna i nepokretna imovina.[1][4]
Preuanska vlada 1955. godine sponzorisala je izložbu Krekovićeve etnografske umjetnosti inspirisane Inkama u SAD. Na ovoj turneji, Kreković je insistirao da se okarakteriše kao „peruanski umjetnik hrvatskog porijekla” što je rezultiralo protestima jugoslovenske ambasade.[1]
U Palmi se nastanio 1965. godine, gdje je 1977. godine izgradio Muzej Palme de Majorke, danas poznat kao Muzej Kreković. Muzej Kreković zvanično je otvoren 1981. godine, a otvorila ga je Kraljica Sofija od Španije. Kreković je umro u svojoj kući na Majorci 21. novembra 1985. godine.[4]
Djela
urediNajpoznatije Krekovićevo djelo je „Egzodus dvadesetog stoljeća”, slika široka skoro četiri metra.[4]
Pored djela inspirisanih peruanskom i kulturom Inka, Kreković je slikao portrete mnogih ministara, državnika i izuzetnih ličnosti, među kojima su i:
- Mahatma Gandi (1931)
- Kraljica Marija od Teka (1938; portret se čuva u Bakingemskoj palati)
- Španska kraljevska porodica (kralj Huan Karlos i kraljica Sofija)
- Švedska kraljevska porodica (1948)
- Marija od Edinburga
- Aleksandar Karađorđević (1933/34)[5]
Slike zbirke Kreković
uredi- Indios
- Indios II
- Indijanka sa šeširom
- Indijanka sa šeširom i maramom
- Žena sa šeširom i maramom
- Žena u poluprofilu sa šeširom i maramom
- Žena u crvenoj marami
- Nasmijana žena sa šeširom
- Glava žene s crvenom maramom
- Glava žene u profilu
- Portret dugokoskog indijanca
- Profil žene sa zelenom maramom
- Žena sa šeširom i bijelom maramom
- Indijanac u crvenoj odori
- Indijos s velikim naušnicama
- Profil indiosa u kapi i crvenom šeširu
- Glava indiosa u kapi s crvenim pletenicama
- Indios u bogatoj odori
- Indios ispred hrama
- Indios sa ukrašenim štapom u ruci
- Mlada indijanka
- Indijanka u crvenoj odori pred plavo zelenom pozadinom
- Indijanka s dvoje djece
- Mlada indijanka s dugom maramom na glavi
- Indios sa pletenom kapom
- Žena sa slamnatim šeširom i bijelom maramom
- Djevojčica s bijelim zecom
- Djevojčica s djetetom i psom
- Mladi par
- Indios u planini s kukuruzom u ruci
- Polunaga indijanka s djetetom na leđima
- Ljama
- Grupa indiosa
Donacije
urediNakon Krekovićeve smrti, njegova supruga Sina je 1991. godine poklonila Hrvatskoj 52 crteža koji se danas nalaze u Modernoj galeriji (20 crteža), Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci (16 crteža) i Kabinetu grafike HAZU (16 crteža).[6]
Godine 1994. poklomila je osamdesetak ulja na platnu od kojih je trećina trajno sačuvana u zgradi Gradske biblioteke u Perušiću, rodnom gradu Kristianovog oca Roka.[6][7]
Nagrade i priznanja
uredi- Zlatna medalja u Bordou na izložbi međunarodne umjetnosti (1928)
- „Red istaknutih zasluga” (1954)
- Titula počasnog građanina grada Kusko, kao i Zlatna medalja grada (1966)
Reference
uredi- ^ a b v g d „Croatian art”. www.croatianhistory.net. Pristupljeno 12. 12. 2018.
- ^ a b v „Museum Kreković – Biography of Kristian Kreković”. web.archive.org. 27. 09. 2007. Arhivirano iz originala 27. 09. 2007. g. Pristupljeno 12. 12. 2018.
- ^ „Kristian Kreković | Moderna Galerija”. www.moderna-galerija.hr. Arhivirano iz originala 21. 10. 2018. g. Pristupljeno 12. 12. 2018.
- ^ a b v g Lončarević, Vladimir (07. 12. 2016). „Kristian Kreković - slikar sa zlatnim kistom”. Glas Koncila (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 12. 12. 2018.
- ^ „Kristian Kreković | Autori | Aukcijska Kuća Srbinovski”. srbinovski-art.com. Pristupljeno 12. 12. 2018.
- ^ a b „Kristian Kreković pintor croata-peruano” (PDF). www.perusic.hr. Arhivirano iz originala (PDF) 29. 08. 2020. g. Pristupljeno 12. 12. 2018. Nevalidan unos
|dead-url=dead(pomoć) - ^ „Kristian Krekovic”. www.croatianhistory.net. Pristupljeno 12. 12. 2018.
