Kuritiba
Kuritiba (port. Curitiba) grad je u Brazilu i glavni grad države Parana. Udaljen je oko 90 kilometara od Atlantskog okeana. Prema proceni iz 2007. u gradu je živelo 1.797.408 stanovnika. Populacija grada je iznosila 1.948.626 prema podacima iz 2020. godine, što ga čini osmim najnaseljenijim gradom u Brazilu i najvećim u Južnom Regionu Brazila. Metropolitansko područje Kuritibe se sastoji od 26 opština[2] sa ukupnim stanovništvom od preko 3,2 miliona (procena IBGE iz 2010. godine),[3] što ga čini sedmim najnaseljenijim gradskim područjem u zemlji.
| Kuritiba Curitiba | |
|---|---|
.jpg) | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Brazil |
| Savezna država | Parana |
| Osnovan | 29. mart 1693. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2020. | 1.948.626 (procena) [1] |
| Aglomeracija (2006.) | 3.123.650 (procena) |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 25° 25′ 00″ J; 49° 15′ 00″ Z / 25.416667° J; 49.25° Z |
| Vremenska zona | UTC-3 |
| Aps. visina | 934 m |
| Površina | 434 km2 |
  Kuritiba Kuritiba na karti Brazila | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Karlos Alberto Rika |
| Pozivni broj | 41 |
| Veb-sajt | |
| www.curitiba.pr.gov.br | |
.jpg)
Grad se nalazi na visoravni na 932 m (3.058 ft) nadmorske visine. On se nalazi se zapadno od luke Paranagva i opslužuju ga međunarodni aerodromi Afonso Pena i Bakačeri. Kuritiba je važno kulturno, političko i ekonomsko središte u Latinskoj Americi[4] i domaćin je Saveznog univerziteta u Parani, osnovanog 1912.
U 17. veku povoljna lokacija Kuritibe između stočarskih sela i tržnica dovela je do uspešne trgovine stokom i prvog velikog širenja grada. Kasnije, između 1850. i 1950. godine, porastao je zbog seče šuma i poljoprivredne ekspanzije u državi Parana (prvo seče Araucaria angustifolia, kasnije uzgoj mate i kafe, a 1970-ih uzgoja pšenice, kukuruza i soje). Tokom 1850-ih u Kuritibu su pristizali talasi evropskih imigranata, uglavnom Nemaca, Italijana, Poljaka i Ukrajinaca, doprinoseći ekonomskom i kulturnom razvoju grada.[5] Danas stiže samo mali broj imigranata, prvenstveno iz Bliskog istoka[6] i drugih južnoameričkih zemalja.
Najveća ekspanzija Kuritibe dogodila se nakon 1960-ih, sa inovativnim urbanističkim planiranjem koje je omogućilo da se broj stanovnika poveća sa nekoliko stotina hiljada na više od milion ljudi.[7] Privreda Kuritibe zasnovana je na industriji i uslugama, i četvrta je po veličini u Brazilu.[8] Ekonomski rast se dogodio paralelno sa značajnim prilivom Brazilaca iz drugih delova zemlje, pošto približno polovina gradskog stanovništva nije rođena u Kuritibi.[9]
Kuritiba je jedan od retkih brazilskih gradova sa veoma visokim indeksom humanog razvoja (0,856), a 2010. godine dodeljena mu je nagrada Globalno održivog grada, koja se dodeljuje gradovima i opštinama koji se ističu u održivom urbanom razvoju.[10] Prema američkom časopisu Riders dajdžest, Kuritiba je najbolji „brazilski veliki grad“ za život.[11][12] Prema brazilskim standardima, stopa kriminala u Kuritibi se smatra niskom, a grad se smatra jednim od najbezbednijih gradova u Brazilu za mlade.[13] Grad se takođe smatra najboljim za ulaganje u Brazil.[14] Kuritiba je bio jedan od gradova domaćina Svetskog prvenstva u fudbalu 1950. godine, a zatim i Svetskog prvenstva u fudbalu 2014. godine. Uprkos dobrim socijalnim pokazateljima, grad ima veću stopu nezaposlenosti od ostalih gradova u državi.[15]
Geografija uredi
Klima uredi
| Klima Kuritibe (centar grada), elevacija: 923,5 m, 1981–2010 normali, ekstremi 1885–sadašnjost | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 34,3 (93,7) |
34,8 (94,6) |
33,9 (93) |
32,6 (90,7) |
29,4 (84,9) |
28,2 (82,8) |
28,2 (82,8) |
31,6 (88,9) |
33,7 (92,7) |
35,5 (95,9) |
35,2 (95,4) |
33,6 (92,5) |
35,5 (95,9) |
| Maksimum, °C (°F) | 26,8 (80,2) |
26,8 (80,2) |
26,0 (78,8) |
24,0 (75,2) |
20,8 (69,4) |
20,1 (68,2) |
19,7 (67,5) |
21,5 (70,7) |
21,4 (70,5) |
23,1 (73,6) |
25,0 (77) |
26,2 (79,2) |
23,5 (74,3) |
| Prosek, °C (°F) | 20,9 (69,6) |
21,0 (69,8) |
20,1 (68,2) |
18,3 (64,9) |
15,1 (59,2) |
13,9 (57) |
13,5 (56,3) |
14,6 (58,3) |
15,3 (59,5) |
17,1 (62,8) |
18,9 (66) |
20,2 (68,4) |
17,4 (63,3) |
| Minimum, °C (°F) | 17,2 (63) |
17,4 (63,3) |
16,5 (61,7) |
14,6 (58,3) |
11,2 (52,2) |
9,7 (49,5) |
9,0 (48,2) |
9,6 (49,3) |
11,1 (52) |
13,2 (55,8) |
14,9 (58,8) |
16,2 (61,2) |
13,4 (56,1) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 8,2 (46,8) |
6,8 (44,2) |
3,9 (39) |
−4,0 (24,8) |
−2,3 (27,9) |
−4,0 (24,8) |
−5,2 (22,6) |
−5,2 (22,6) |
−5,4 (22,3) |
−1,5 (29,3) |
−0,9 (30,4) |
3,6 (38,5) |
−5,4 (22,3) |
| Količina padavina, mm (in) | 218,3 (8,594) |
166,2 (6,543) |
147,0 (5,787) |
95,7 (3,768) |
113,5 (4,469) |
94,1 (3,705) |
108,3 (4,264) |
74,0 (2,913) |
141,4 (5,567) |
138,7 (5,461) |
124,4 (4,898) |
154,2 (6,071) |
1.575,8 (62,039) |
| Dani sa padavinama (≥ 1.0 mm) | 15 | 13 | 11 | 8 | 8 | 7 | 7 | 6 | 9 | 11 | 10 | 12 | 117 |
| Relativna vlažnost, % | 81,2 | 81,3 | 82,2 | 82,5 | 83,4 | 82,3 | 80,4 | 77,1 | 80,8 | 81,7 | 79,2 | 79,6 | 81,0 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 160,5 | 151,3 | 163,1 | 155,5 | 148,8 | 141,3 | 162,1 | 173,0 | 124,3 | 136,7 | 163,5 | 164,7 | 1.844,8 |
| UV indeks | 12 | 12 | 12 | 9 | 6 | 5 | 5 | 7 | 9 | 11 | 12 | 12 | 9,3 |
| Izvor: INMET,[16][17] Meteo Climat (record highs and lows)[18] and Weather Atlas (UV index)[19] | |||||||||||||
| Klima Koritabe (Građanski centar ), elevacija: 924 m, 1961–1990 normalie | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Maksimum, °C (°F) | 25,6 (78,1) |
25,8 (78,4) |
24,9 (76,8) |
22,3 (72,1) |
21,1 (70) |
18,3 (64,9) |
19,4 (66,9) |
20,9 (69,6) |
21,3 (70,3) |
22,6 (72,7) |
24,5 (76,1) |
25,4 (77,7) |
22,68 (72,8) |
| Prosek, °C (°F) | 19,6 (67,3) |
19,9 (67,8) |
19,0 (66,2) |
16,7 (62,1) |
14,6 (58,3) |
12,2 (54) |
12,8 (55) |
14,0 (57,2) |
15,0 (59) |
16,5 (61,7) |
18,2 (64,8) |
19,3 (66,7) |
16,48 (61,68) |
| Minimum, °C (°F) | 15,8 (60,4) |
16,3 (61,3) |
15,4 (59,7) |
12,8 (55) |
10,2 (50,4) |
7,8 (46) |
8,1 (46,6) |
9,2 (48,6) |
10,8 (51,4) |
12,5 (54,5) |
14,0 (57,2) |
15,4 (59,7) |
12,36 (54,23) |
| Količina padavina, mm (in) | 165,0 (6,496) |
142,1 (5,594) |
126,6 (4,984) |
90,0 (3,543) |
99,2 (3,906) |
98,1 (3,862) |
89,0 (3,504) |
74,5 (2,933) |
115,4 (4,543) |
134,2 (5,283) |
123,8 (4,874) |
150,1 (5,909) |
1,408 (55,431) |
| Relativna vlažnost, % | 79,0 | 80,0 | 80,0 | 79,0 | 82,0 | 76,0 | 81,0 | 79,0 | 82,0 | 82,0 | 80,0 | 82,0 | 80,2 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 159,8 | 135,0 | 142,0 | 137,2 | 152,2 | 129,7 | 147,6 | 148,3 | 122,1 | 137,2 | 152,2 | 150,9 | 1.714,2 |
| Izvor: NOAA[20] | |||||||||||||
Istorija uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Stanovništvo uredi
Prema proceni iz 2007. u gradu je živelo 1.797.408 stanovnika.
| 1991. | 2000. |
|---|---|
| 1.315,035 | 1.587,315 |
Privreda uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Saobraćaj uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Partnerski gradovi uredi
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ IBGE 2020
- ^ „Mapa da Região Metropolitana de Curitiba – Paraná”. Curitiba-parana.com. Arhivirano iz originala 10. 4. 2007. g. Pristupljeno 22. 7. 2009.
- ^ „IBGE :: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística”. 14. 6. 2011. Arhivirano iz originala 14. 6. 2011. g. Pristupljeno 9. 12. 2017.
- ^ „Curitiba”. Rnestrangeiros.com.br. Arhivirano iz originala 27. 2. 2014. g. Pristupljeno 22. 3. 2017.
- ^ „Tradições Culturais” (na jeziku: portugalski). Curitiba-parana.net. Arhivirano iz originala 11. 2. 2011. g. Pristupljeno 7. 3. 2011.
- ^ „A imigração árabe muçulmana em Curitiba” (na jeziku: portugalski). Etni-cidade. Arhivirano iz originala 5. 12. 2008. g. Pristupljeno 3. 10. 2008.
- ^ „Dados do IBGE sobre Curitiba” (na jeziku: portugalski). IBGE. Arhivirano iz originala 2. 6. 2013. g. Pristupljeno 31. 7. 2011.
- ^ „Cidades Brasileiras, Curitiba” (na jeziku: portugalski). SuaPesquisa. Arhivirano iz originala 18. 9. 2011. g. Pristupljeno 31. 7. 2011.
- ^ „Quase metade de Curitiba é dos "estrangeiros"” (na jeziku: portugalski). Bem Paraná. Arhivirano iz originala 22. 9. 2009. g. Pristupljeno 6. 8. 2008.
- ^ „The Brazilian city Curitiba awarded the Globe Sustainable City Award 2010”. globeforum.com. Arhivirano iz originala 14. 7. 2014. g. Pristupljeno 7. 7. 2014.
- ^ „Brazil Outsourcing: Curitiba Comes on Strong as 'Silicon Valley South'”. Nearshore Americas. 21. 4. 2010. Arhivirano iz originala 14. 10. 2012. g. Pristupljeno 3. 1. 2013.
- ^ „Bestcitiestolivein.net”. Bestcitiestolivein.net. Arhivirano iz originala 23. 7. 2012. g. Pristupljeno 3. 1. 2013.
- ^ „As 10 capitais mais seguras para os jovens do Brasil”. Planetasustentavel.abril.com.br. Arhivirano iz originala 2. 1. 2017. g. Pristupljeno 22. 3. 2017.
- ^ „Curitiba é eleita a melhor cidade do Brasil pelo ranking Istoé/Austin Ratings – ISTOÉ DINHEIRO”. Istoedinheiro.com.br. 18. 9. 2015. Arhivirano iz originala 1. 12. 2017. g. Pristupljeno 9. 12. 2017.
- ^ „Curitiba foi a segunda capital que mais demitiu em 2017”. Arhivirano iz originala 14. 7. 2018. g. Pristupljeno 2. 6. 2018.
- ^ „Normais Climatológicas Do Brasil 1981–2010” (na jeziku: portugalski). Instituto Nacional de Meteorologia. Arhivirano iz originala 22. 9. 2019. g. Pristupljeno 14. 10. 2018.
- ^ „Banco de Dados Meteorológicos para Ensino e Pesquisa” (na jeziku: portugalski). INMET. Arhivirano iz originala 8. 10. 2018. g. Pristupljeno 14. 10. 2018.
- ^ „Station Curitiba” (na jeziku: francuski). Meteo Climat. Pristupljeno 14. 10. 2018.
- ^ d.o.o, Yu Media Group. „Curitiba, Brazil – Detailed climate information and monthly weather forecast”. Weather Atlas (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 27. 6. 2019. g. Pristupljeno 2019-06-27.
- ^ „Curitiba (83842) – WMO Weather Station”. NOAA. Pristupljeno 27. 12. 2018. Archived 27 December 2018, at the Wayback Machine.
- ^ „Curitiba e Lyon firmam acordo de cidades-irmãs”. tribunapr.com.br (na jeziku: portugalski). Tribuna. 2013-01-19. Arhivirano iz originala 03. 06. 2020. g. Pristupljeno 2020-06-03.
Literatura uredi
- Ernst B. Filsinger (1922), „Brazil: Curityba”, Commercial Travelers' Guide to Latin America, Washington, DC: Government Printing Office
- Frontline (2003), „Master Plan: History”, Curitiba's Urban Experiment, USA: Public Broadcasting Service
- Arthur Lubow (20. 5. 2007), „The Road to Curitiba”, New York Times
- „Curitiba”. Eco2 Cities: Ecological Cities as Economic Cities. World Bank Publications. 2010. ISBN 978-0-8213-8144-1.
- J.C.R. Milliet de Saint-Adolphe (1863), „Curitiba”, Diccionario geographico, historico e descriptivo, do imperio do Brazil (na jeziku: portugalski), Paris: J. P. Aillaud — preko Hathi Trust
- Fábio Duarte; Kati Eliana Caetano (2007). Curitiba: do modelo à modelagem (na jeziku: portugalski). Annablume. ISBN 978-85-7419-734-0.
Spoljašnje veze uredi
- Zvanični veb-sajt
- Gradski vodič (port, en)
- Official homepage