Ključ (Unsko-sanski kanton)
Ključ je naseljeno mjesto i sjedište istoimene opštine u severozapadnoj Bosni i Hercegovini. Nalazi se u dolini reke Sane i pripada Unsko-sanskom kantonu Federacije Bosne i Hercegovine. Prema preliminarnim podacima popisa stanovništva 2013. godine, u Ključu je popisano 4.898 lica.[1]
Ključ | |
|---|---|
 Panorama Ključa | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Kanton | Unsko-sanski kanton |
| Opština | Ključ |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  4.898 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 32′ 02″ S; 16° 46′ 29″ I / 44.53398° S; 16.77475° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Ključ Ključ na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 79280 |
| Pozivni broj | 037 |
| Veb-sajt | www |
Istorija
uredi
Tvrđava Ključ („Ključ Bosne“), po kojoj je grad dobio ime, nastala je u prvoj polovini 14. veka. Ovde je 1463. turska vojska zarobila poslednjeg kralja Bosne Stjepana Tomaševića.[2] Tvrđava je stalno dograđivana, jer je imala veliki vojni značaj. Krajiški nadporučnik (oberlajtnant) u Ličkoj graničarskoj regimenti Marko Budisavljević je sa svojom četom ličkih junaka prelazio granicu ka turskoj teritoriji koja se protezala duž Plješevice. Naročito se istakao u ratu između Austrije i Turske 1787, kada je sa 500 graničara, među kojima su bila i njegova dva sina (Tomo i Petar) i još devet Budisavljevića, potukao tursku vojsku kod Ključa.[3] Nakon te bitke dodeljena mu je austrijska plemićka titula fon Prijedor. Ovde je do 1838. bio stacioniran turski garnizon koji je štitio trgovačke puteve u dolini reke Sane.[4]
Drugi svjetski rat
urediGrad Ključ, a naročito centar varoši gde su bile srpske kuće i radnje i skoro sva sela ključke parohije uključivši i Kopjenicu, spaljena su do temelja.[5]
U ključkom srezu spaljen je Donji Ribnik i nekoliko kuća Đukića iz Gornjeg Ribnika.[6]
Stanovništvo
uredi
| Sastav stanovništva – naselje Ključ | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[7] | 1991. | 1981.[8] | 1971.[9] | ||||
| Ukupno | 4 898 (100,0%) | 7 869 (100,0%) | 4 948 (100,0%) | 3 426 (100,0%) | |||
| Bošnjaci | 4 641 (94,75%) | 3 036 (38,58%)1 | 1 629 (32,92%)1 | 1 709 (49,88%)1 | |||
| Srbi | 86 (1,756%) | 4 107 (52,19%) | 2 097 (42,38%) | 1 387 (40,48%) | |||
| Muslimani | 36 (0,735%) | – | – | – | |||
| Bosanci | 35 (0,715%) | – | – | – | |||
| Neizjašnjeni | 25 (0,510%) | – | – | – | |||
| Hrvati | 20 (0,408%) | 181 (2,300%) | 169 (3,416%) | 214 (6,246%) | |||
| Romi | 18 (0,367%) | – | – | – | |||
| Albanci | 12 (0,245%) | – | 22 (0,445%) | 7 (0,204%) | |||
| Bosanci i Hercegovci | 10 (0,204%) | – | – | – | |||
| Nepoznato | 10 (0,204%) | – | – | – | |||
| Slovenci | 3 (0,061%) | – | 3 (0,061%) | 4 (0,117%) | |||
| Jugosloveni | 1 (0,020%) | 419 (5,325%) | 980 (19,81%) | 69 (2,014%) | |||
| Ostali | 1 (0,020%) | 126 (1,601%) | 15 (0,303%) | 21 (0,613%) | |||
| Crnogorci | – | – | 30 (0,606%) | 14 (0,409%) | |||
| Mađari | – | – | 2 (0,040%) | – | |||
| Makedonci | – | – | 1 (0,020%) | 1 (0,029%) | |||
- 1 Na popisima od 1971. do 1991. Bošnjaci su popisivani uglavnom kao Muslimani.
Napomene
urediIzvori
uredi- ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013”. Agencija za statistiku BiH. 5. 11. 2013. Pristupljeno 7. 4. 2021.
- ^ "Peštansko-budimski skoroteča", Budim 1842. godine
- ^ Budisavljević, Aleksandar (1890). Pleme Budisavljevića u Gornjoj krajini, str. 159. Novi Sad.
- ^ Plešnik, Marko (2007). Bosnien-Herzegowina entdecken. Trescher Verlag. str. 182.
- ^ Đorđe Mačkić, sveštenik iz Ključa, 20. 8. 1947. godine.
- ^ Vladimir D. Banjac, sveštenik iz Gornjeg Ribnika, 14. 9. 1947. god.
- ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik”. popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Arhivirano iz originala 7. 4. 2021. g. Pristupljeno 7. 4. 2021.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 22. 10. 2015.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 22. 10. 2015.
Spoljašnje veze
uredi
- Zvanična stranica opštine Ključ (jezik: bošnjački) (jezik: engleski)
