Lazar Milovanović

Lazar Milovanović bio je istaknuti političar, zemljoradnik i domaćin, koji je živeo tokom 19. veka u Jablaničkom okrugu.

Lazar Milovanović
Datum rođenja	1828.
Mesto rođenja	Knjaževac
Datum smrti	1927.

Biografija:

Rođen je 1828. godine u Zubetincu, kod Knjaževca. Do vojnog kadra bavio se zemljoradnjom. Kao desetar u Timočkom korpusu srpske vojske učestvovao je u ratovima protiv Turaka za oslobođenje južne Srbije: kod Aleksinca i na Deligradu (1876), Nišu, zatim u Pustoj Reci, oslobađanju Lebana, Medveđe, kao i 1877—1878. godine u Gornjoj Jablanici. Sa svojom desetinom učestvovao je u oslobađanju Gazadara, Koprana i Pustog Šilova. Naredne, 1879. godine naselio se u Gazdaru i doveo prvu grupu porodica Zubetinčana i Bučjanaca u ovo nanseljeno selo. Za sebe je odabrao najbolju zemlju i postao ugledan građanin Gornje Jablanice.

Po naseljavanju, Milovanović je učestvovao u političkom životu Gornje Jablanice. Godine 1888. izabran je za narodnog poslanika na listi Naprednjačke stranke. U prvo vreme bio je odan dinastiji Obrenović. Pričalo se da je kod njega boravio kralj Milan, koji je iz Gazdara posetio i Iliju Božovića, uglednog domaćina u Gajtanu. Lazar je bio zapaženi političar, primeran zemljoradnik, ugledni domaći i stočar. Bio je duhovit čovek. Mnoge njegove legende i anegdote očuvale su se do danas. Biran je i za predsednika Medveđske opštine.

Kao poslanik, Lazar je sarađivao sa političkim prvacima koji su bili za promenu dinastije Obrenović. Pričalo se kako je na mestu Vrtača sagradio kolibu gde je ilegalno čuvao kneza Petra I Karađorđevića (posle povratka iz Bosansko-hercegovačkog ustanka). Obilazio je ugledne ljude u Gajtanu, Drencu, Crnom Vrhu i drugim selima zalažući se za rušenje dinastije Obrenović. Posle majskog prevrata bio je čest gost kralja Petra, kao radikalski prvak. U vreme Topličkog ustanka (1917) pomagao je ustanike. Bugari su mu spalili kuću i sve zgrade, a imovinu opljačkali. Dugo su ga mučili i tukli dok im nije predao zlato, a njegovog sina Vladimira živog su spalili u plevnji. I posle Prvog svetskog rata Lazar je uživao veliki ugled i poštovanje. Umro je 1927. godine u Gazdaru.