Logor Dretelj
Logor Dretelj bio je koncentracioni logor blizu Čapljine koji su formirale Hrvatske odbrambene snage u periodu od 1992—1993. godine tokom Rata u Bosni i Hercegovini, gde su smeštani Srbi, Muslimani i drugi nehrvatski civili.
| Logor Dretelj | |
|---|---|
| Koncentracioni logor | |
| Pod kontrolom | Hrvatsko vijeće odbrane |
| Postojao | 1992—1993 |
| Broj zatvorenika | 3.000 |
Logor uredi
Logor je bio smešten između Čapljine i Međugorja, u Hercegovini u 6 skladišta koja su nekada pripadali JNA. Kroz logor je prošlo najmanje 224 Srba - 140 muškaraca i 84 žene. Nezakonito lišeni slobode Srbi su živeli, pod gotovo nemogućim uslovima; mnogi su fizički likvidirani ili su preživeli ali s teško narušenim zdravljem. Svakodnevna silovanja i, uopšte, seksualna iživljavanja nad Srbima i nad Srpkinjama, uz neshvatljiva ponižavanja gotovo nemoguće smeštajne i higijenske uslove i izgladnjavanje - logoraša, bila su u funkciji etničkog čišćenja Srba iz dela Hercegovine u kome se logor nalazio i u funkciji vršenja genocida nad njima.
Posle raspada HOS-a u Hercegovini krajem 1992. Dretelj preuzimaju vlasti HVO-a. Prema optužnici Međunarodnog suda za ratne zločine počinjene na području bivše Jugoslavije (ICTY), pripadnici HVO-a su počeli držati muslimanske muškarce u logoru od aprila 1993. do aprila 1994. Broj zarobljenika bio je najveći 11. jula 1993., kada je HVO držala 2,270 Muslimana u zatvoru. Nakon toga, prosečan broj zatvorenika bio je oko 1,700.[1]
U leto 1993. godine, Hrvatska Republika Herceg-Bosna i HVO su proveli akciju masovnog hapšenja muslimanskih muškaraca u dolini Neretve, uključujući i Muslimane koji su služili u HVO-u, te ih zatvorila u logoru Dretelj. Mnogi od zatvorenika su bili civili. Tokom avgusta i septembra 1993. HVO-a su puštali zatvorenike na slobodu ako bi sklopili brak sa Hrvaticom ili posedovali vizu i garantno pismo za napuštanje
Uslovi u logoru bili su teški i nezdravi zbog prenatrpanosti, loše ventilacije i manjka kreveta. HVO je davala zatvorenicima malo hrane i vode. Bilo je takođe, zabeleženo da je HVO povremeno tukla, ali i psihički napastovala zatvorenike. Muslimani u izolovanim ćelijama su bili posebno premlaćivani i ponižavani.
Zatvaranje logora uredi
Postoje dokumenti koji jasno pokazuju da je vlada Hrvatske Republike Herceg-Bosne svojim odlukama utemeljila velike zatvore na Heliodromu, Gabeli, Dretelju, te druge logore u Hercegovini, jer je na njima potpis dr. Jadranka Prlića, nakon Dejtonske mirovne konferencije dugogodišnjeg ministra spoljnih poslova BiH. Takve su tvrdnje upućivale na odgovomost političara Herceg Bosne za ratni zločin. Pre svih na odgovornost pokojnog Mate Bobana i Prelazne vlade Jadranka Prlića, proglašene u maju 1993., nakon dogovora o sprovođenju Vens-Ovenovog plana za BiH.
CNN je objavio reportažu snimljenu u Drežnici, severno od Mostara, o stravičnim svedočanstvima nekolicine Muslimana, upravo puštenih iz logora u Gabeli i Dretelju. Postojanje hrvatskih logora u Hercegovini, torture i teški uslovi života hiljada logoraša u dva najveća logora pod kontrolom HVO-a, tako su postali vest dana. Hrvatski ministar spoljnih poslova Mate Granića zatražio je od Mate Bobana i Prlića hitno zatvaranje logora i prolaz za humanitarne konvoje, o čemu je sredinom jula 1993. u Makarskoj s muslimanskom stranom potpisan poseban sporazum.
Tužbe za ratne zločine uredi
Jadranko Prlić, Bruno Stojić, Slobodan Praljak, Milivoj Petković, Valentin Corić i Berislav Pušić su optuženi da su proterivali Srbe i Muslimane iz većinski hrvatskih delova Bosne i Hercegovine od novembra 1991. do maja 1994. Optužnica navodi da su zajedno uspostavili nekoliko zatvoreničkih logora, među njima logor Heliodrom i logor Dretelj, kako bi uhapsili i zatvorili hiljade civila.
Refik Šarić je bio jedan od muslimanskih zatvorenika, a kasnije prisilnih saradnika stražara logora. Kasnije se preselio u Dansku. Tamo je 23. novembra 1994. osuđen na osmogodišnji zatvor zbog sudelovanja u 14 slučajeva mučenja.[2]
U martu 2010. sud u Oslu je proglasio čuvara Mirsada Repaka krivim za ratni zločin u logoru protiv muslimanskih i srpskih zatvorenika, uglavnom civila.[3]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ THE INTERNATIONAL CRIMINAL TRIBUNAL FOR THE FORMER YUGOSLAVIA; THE PROSECUTOR OF THE TRIBUNAL AGAINST JADRANKO PRLIC, BRUNO STOJIC, SLOBODAN PRALJAK, MILIVOJ PETKOVIC, VALENTIN CORIC and BERISLAV PUSIC - INDICTMENT, paragraf 187-194
- ^ Bosnia Camp Guard Convicted in Denmark, New York Times, 23 November 1994
- ^ Vesti online / Logor Dretelj[mrtva veza], Pristupljeno 8. 4. 2013.