Mala Strana

Mala Strana
Mala Strana;
	Pogled na Malu Stranu sa crkve Svetog Nikole
Administrativni podaci
Grad	Prag, Češka
Geografske karakteristike
Koordinate	50° 05′ 11″ S; 14° 24′ 12″ I / 50.08643° S; 14.40345° I
	Mala Strana Mala Strana na karti sveta

Mala Strana (češki: Malá Strana ili zvaničnije Menší Město pražské) je okrug grada Praga, Češka Republika, i jedno od njegovih najstarijih naselja.

U srednjem veku to je bilo dominantno središte etničkih nemačkih (a od 16. veka i italijanskih) građana Praga. U njemu su se nalazile i mnoge plemićke palate, dok su mesta na desnoj obali bila više buržoaska i češka.

Ime

Naziv Mala Strana potiče od položaja na levoj (zapadnoj) obali reke Vltave, na padinama neposredno ispod Praškog dvorca, nasuprot većim naseljima Praga na desnoj obali, sa kojim ga spaja Karlov most.

Prvobitno se grad zvao Novi grad ispod Praškog dvorca (češ. Nové Město pod Pražským hradem) posle 1257. kada je osnovan. Nakon što je Karlo IV 1348. osnovao Novi grad Prag, grad je preimenovan u Mali grad Prag (češ. Menší Město pražské). U 17. veku nezvanično ime Mala četvrt (češ. Malá Strana) prvi put je korišćen.^[1]

Istorija

Pogled na Malu Stranu sa brda Petšin.

Malu Stranu je osnovao bohemijski kralj Otokar II 1257. godine,^[1] na levoj obali reke Vltave, između brežuljaka Hradčani i Petšin. Kao kraljevski grad (grad koji je osnovao kralj) stekao je mnoge privilegije. Nastao je objedinjavanjem više naselja ispod Praškog dvorca u jednu administrativnu jedinicu. Prvobitni stanovnici su proterani, a kralj je uglavnom pozvao nemačke zanatlije i trgovce.

U drugoj polovini 14. veka, mali grad Prag proširio je kralj i sveti rimski car Karlo IV koji je sagradio novi odbrambeni zid nazvan Zid gladi,^[1] značajno proširio gradsku mrežu, i obnovio stare crkve.

Od 1419-1420. Malu stranu su spalili Husiti. Grad je 1541. godine ponovo snažno oštećen u požaru u kojem je poginulo pedeset ljudi. Nakon ovog požara grad je obnovljen u renesansnom stilu i sagrađene su mnoge plemićke palate i crkve.^[1]

Trg, danas poznat kao Malostranske namjesti (Trg manjeg grada),^[2] bilo je središte grada. Ovaj trg je podeljen na gornji i donji deo sa crkvom Svetog Nikole u sredini.

Arhitektura

Pogled na Mostecku gledajući prema Malostranskoj Namjesti sa crkvom Svetog Nikole u pozadini odmah nakon izlaska sunca

Pogled na kulu mosta na kraju Karlovog mosta sa strane Male strane

Barokna arhitektura preovlađuje u Maloj Strani, ali istorija okruga datira još pre vremena baroka. Barokna arhitektura je na kraju dominirala nakon destruktivnih požara 1541. godine.

Interesantna mesta i građevine

Valenštajnova palata

Jedna od prvih i najvećih građevina barokne ere na Maloj strani je Palata Valenštajn. Albreht fon Valenštajn (1581-1634) je bio general vojske cara Ferdinanda II. Palata je građena od 1624-1630. godine, a projektovali su je italijanski majstori. U glavnom holu se na plafonu nalazi freska samog vlasnika, kao Marsa, boga rata, u trijumfalnoj kočiji. Pošto je čuo da ima pretenzije da postane vlasnik krune Bohemije, car ga je ubio. Porodica je bila vlasnik dvorca sve dok 1945. godine, kada je postala vlasništvo Čehoslovačke.

Crkva Svetog Nikole

Najlepša i najpoznatija barokna crkva u Pragu je crkva Svetog Nikole. Ovo je remek-delo Kristofa i Kilijana Ignaza Dincenhofera, oca i sina. Građena je od 1703. do 1761. godine ali nijedan od njih nije doživeo kraj izgradnje, koju je sproveo Anselmo Lurago, Kilijanov zet. Najlepša slika u crkvi je apoteoza Svete Trojice koja je postavljena u kupoli visisne 70m. Barokne orgulje postavljene su 1746. a Mocart je svirao na njima 1787. godine.

Crkva Naše Gospe Pobedničke

Čuveni kip svetog deteta Isusa iz Praga nalazi se u crkvi Gospe Pobedničke u Maloj Strani, a donet je iz Španije 1628. godine, kao poklon princeze Poliksene Lobkovic. Prva barokna crkva u Pragu je završena 1613. za nemačke luterane, ali nakon njihovog proterivanja prešla je u ruke karmelićana. Posvećena je sećanju na pobedničku bitku katolika nad protestantima 1620 godine.^[3]

Nerudina ulica

Poznati češki romanopisac Jan Neruda (1834-1891) rođen je i živeo u ovoj ulici, u broju 47. Kućni brojevi su uvedeni tek 1770. godine,ali je ova slikovita stara ulica još uvek bogata starim heraldičkim oznakama kuća zanatlija i umetnika (Crveni orao, Zlatna potkovica, Beli labud i dr.).^[3]

Panoramski toranj Petšin

Panoramski toranj Petšin nalazi se na Maloj strani. Izgrađen je 1891. godine kao imitacija pariskog Ajfelovog tornja, visine 60m. Kako se nalazi na uzvišenju, sa njega se pruža divan pogled na Prag.

Ostrvo Kampa

Ostrvo Kampa razdvaja rukavac Vltave, Četrovka, od Male Strane. U srednjem veku tu su bile brojne vodenice od kojih još postoji jedna. Češki kompozitor Bohuslav Martinu živeo je u stanu u blizini ostrva Kampa na Maloj strani dok je bio student konzervatorija, a njegov boravak je obeležen spomen-pločom.

Karlov most, reka Vltava, Prag, 2015

Reference

^ ^a ^b ^v ^g Dudák, Vladislav (2010). Praha: Průvodce magickým centrem Evropy. Praha: Práh. str. 184. ISBN 978-80-7252-302-3.
^ Prague: City Guidebook. Praha: Kartografie Praha. 2000. str. 25. ISBN 8070115971.
^ ^a ^b „Prague's Mala Strana, Exploring the Little Quarter”. wanderwisdom.com. Pristupljeno 21. 3. 2020.

Literatura

Prag, putni vodič. Autor štamparije ARTFOTO, izdanje ruskog jezika.
Art and History of Prague, Izdavačka kuća: Casa Editrice Bonechi, 2004, izdanje na engleskom jeziku

[praha-1] v ^g Dudák, Vladislav (2010). Praha: Průvodce magickým centrem Evropy. Praha: Práh. str. 184. ISBN 978-80-7252-302-3.

[guide25-2] Prague: City Guidebook. Praha: Kartografie Praha. 2000. str. 25. ISBN 8070115971.

[#1-3] „Prague's Mala Strana, Exploring the Little Quarter”. wanderwisdom.com. Pristupljeno 21. 3. 2020.

[1]

[2]

[3]