Manastir Glogovac

Pravoslavni manastir

Manastir Glogovac je srednjovekovni manastir Srpske pravoslavne crkve, pripada Eparhiji bihaćko-petrovačkoj. Posvećen je Svetom velikomučeniku Georgiju.[1] U manastiru se održava Janjski sabor.

Manastir Glogovac
Osnovni podaci
EparhijaEparhija bihaćko-petrovačka
Osnivanje14. vijek
OsnivačDragutin
PosvećenSvetom velikomučeniku Georgiju
Raspušten1463
Reosnovan1869
Lokacija
MestoBabin Do
Država Republika Srpska
 Bosna i Hercegovina
Koordinate44° 13′ 10.50″ N 17° 12′ 42.18″ E / 44.2195833° S; 17.2117167° I / 44.2195833; 17.2117167
Manastir Glogovac na karti Bosne i Hercegovine
Manastir Glogovac
Manastir Glogovac
Manastir Glogovac na karti Bosne i Hercegovine

Položaj

uredi

Nalazi se u Janju, u kanjonu rječice Glogovac među brdima planine Gorice[1], oko 15 km južno od Šipova, u Republici Srpskoj. Najbliža naseljena mjesta su Babin Do (2 km), Babići (4 km) i Čuklić (6 km). Pripada eparhiji Bihaćko-Petrovačkoj.

Prošlost

uredi

Nastao je u vrijeme vladavine kraljeva Dragutina i Milutina u prvoj polovini 14. vijeka.[1] Podignut je podno starog grada Šrp.[1] U svojoj istoriji više puta je rušen i obnavljan. Jednom su ga srušili Turci, a drugi put u Drugom svjetskom ratu su ga zapalile ustaše. Osmanlije su manastir razrušile 1463. a igumana Joanikija nabili na kolac.[1] Prva obnova manastira je počela 1866. a završena 1869, kada ga je osveštao mitropolit Dionisije Ilijević.[1] Tadašnji vezir Omer-paša Latas, poturčeni Srbin (Mihailo), ne očekujući da će obnova biti odobrena, ljutio se zbog dobijene dozvole za obnovu svete obitelji, koja je stigla iz Carigrada. Naredio je da manastir može biti podignut na takvom mjestu odakle se neće čuti crkvena zvona, a da svetinja ne bude veća od krzna volovske kože. Prema predanju, mještani su se dosjetili i od volovske kože napravili kanap (oputu), dobijajući time na dužini temelja crkve. Crkva je podignuta od vaganskog kamena u istoj klisuri male rijeke Glogovac, gdje je nekada postojao stari srednjovjekovni manastir.[2] Pretrpio je oštećenja tokom srpskog ustanka (1875—1877).[1] Druga obnova manastira je izvršena nakon austrougarske okupacije između 1890. i 1892.[1] Tada je oko manastira podignuto naselje koje je postalo upravni centar Janjske visoravni.[1] Početkom Drugog svjetskog rata, ustaše su 1941. zapalile naselje i manastirski kompleks.[1] Na praznik Pokrova presvete Bogorodice 14. oktobra 1942, ustaše su zapalile i manastirsku crkvu.[1] Po završetku Drugog svjetskog rata, komunističke vlasti su uništile ostatke naselja i zabranile obnovu manastira.[1] Zabrana je trajala do šezdesetih godina 20. vijeka, kada je dozvoljeno obnavljanje manastirske crkve.[1] Obnova crkve je završena u jesen 1966.[1] Odlukom Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve, manastir je 1990. ušao u sastav novoosnovane Eparhije bihaćko-petrovačke.[1] Patrijarh srpski Pavle je manastir osveštao 1991. i tom prilikom je novoizabranog episkopa bihaćko-petrovačkog Hrizostoma Jevića proizveo u čin arhimandrita manastira Glogovac.[1] Patrijarh srpski Pavle je manastir posjetio četiri puta, 1991, 1998, 1999. i 2005.[1] Obnavljan je i 2001. godine. Manastir je trenutno bez monaškog bratstva.

Sadašnjost

uredi

Crkva je obnovljena 1965. godine a obnova manastira je izvršena u periodu od 1999. do 2005. godine, kada je izgrađen i konak. Radovi na uređenju manastirskog kompleksa još uvijek traju. Kod manastira Glogovac održava se tradicionalna duhovna i kulturna manifestacija „Janjski sabor“, prve nedjelje poslije Duhova. Manastirska crkva je posvećena Svetom velikomučeniku Georgiju.ref>[[1]]</ref>

Janjski sabor

uredi

Kulturna manifestacija Janjski sabor se održava u manastiru Glogovac iz vremena Kraljevine Jugoslavije. Janjski sabor se održava jednom godišnje u nedelju za crkveni praznik Svih svetih.[1] Ovo je najveći vjerski sabor u ovom dijelu Republike Srpske.[1] Obnavljanju ove tradicionalne manifestacije je 1991. godine prisustvovao Patrijarh srpski Pavle.[1]

Galerija

uredi

Vidi još

uredi

Izvori

uredi
  1. ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r „Pravoslavlje: Manastir Glogovac kod Šipova”. Radio-televizija Republike Srpske. 21. 4. 2012. Pristupljeno 22. 4. 2012. [mrtva veza]
  2. ^ Srpsko kolo, br. 45., avgust 2019., Manastir Glogovac - čuvar pravoslavlja i tradicije Janja. Beograd. 2019. str. 18. 

Spoljašnje veze

uredi