Međunarodni odnosi
Međunarodni odnosi su kako akademska tako i oblast javnog delovanja, grana političkih nauka koja se bavi spoljnom politikom države unutar međunarodnog sistema. Ovo uključuje i uloge međunarodnih organizacija, nevladinih organizacija (NVO), i multinacionalnih korporacija. Pošto se međunarodni odnosi bave analizom i formulacijom spoljne politike, ova oblast može biti pozitivistička ili normativna. Međunarodni odnosi povezuju mnoštvo različitih oblasti poput političkih nauka, ekonomije, filozofije, sociologije, kulturoloških studija i drugih društvenih nauka. Međunarodni odnosi bave se širokim opsegom problema i pitanjima, uključujući i ekološki pokret, nuklearnu opasnost, nacionalizam, međunarodnu pomoć, ekonomski razvoj i ljudska prava.
Međunarodni odnosi su široko prihvaćeni kao potdisciplina političkih nauka.[2][3] Međutim, međunarodni odnosi se znatno oslanjaju na međunarodnu ekonomiju, međunarodno pravo, svetsku istoriju i kulturnu antropologiju. U SAD-u su međunarodni odnosi često jedno od potpodručja na odsecima političkih nauka, ali ga neke akademske institucije karakterišu kao nezavisne ili multidisciplinarne.
Dok je međunarodna politika analizirana tokom većeg dela istorije, međunarodni odnosi se nisu pojavili kao diskretno polje sve do početka 20. veka, u početku kao ekstenzija političkih nauka; prvi put su istaknuti kao zasebna disciplina 1919. godine, kada su ponuđene dodiplomske studije na Univerzitetu Aberistvit u Ujedinjenom Kraljevstvu.[2][4] Tokom sledeće decenije, slične studije su osnovane na Univerzitetu u Oksfordu i Londonskoj školi ekonomije, što je dovelo do formiranja nezavisnosnog i prominentnog naučno polja.[5]
Nakon Drugog svetskog rata, međunarodni odnosi su poprimili značaj i naučnu pažnju - posebno u Sjevernoj Americi i Zapadnoj Evropi - delom kao odgovor na geostratešku zabrinutost zbog Hladnog rata. Raspad Sovjetskog Saveza i kasniji porast globalizacije u kasnom 20. veku nagovestili su nove teorije i ocene međunarodnog poretka koji se brzo menja. U 21. veku, kako veze među državama postaju sve složenije i višestrukije, međunarodni odnosi su uključeni u druga polja, poput ekonomije, prava i istorije, što dovodi do konvergentnog, interdisciplinarnog polja.[6]
Terminologija uredi
Međunarodni odnosi
Međunarodni odnosi ili međunarodni poslovi zavise od akademske institucije, ili su potdisciplina političkih nauka, ili šire multidisciplinarno polje globalne politike, prava, ekonomije i svetske istorije. Kao potdisciplina političkih nauka, fokus studija međunarodnih odnosa leži na političkim, diplomatskim i bezbednosnim vezama među državama, kao i u proučavanju savremene političke svetske istorije. Tako se u mnogim akademskim institucijama studije međunarodnih odnosa nalaze na odseku za politiku/društvene nauke. Ovo je, na primer, slučaj u Skandinaviji, gde se međunarodni odnosi često jednostavno nazivaju međunarodna politika (IP).
U institucijama u kojima se međunarodni odnosi odnose na šire multidisciplinarno polje globalne politike, prava, ekonomije i istorije, predmet se može izučavati u više departmana ili biti smešten u zasebnom departmanu, kao što je to slučaj na primer na Londonskoj školi ekonomije..[7] Diplomske studije iz multidisciplinarnih međunarodnih odnosa mogu dovesti do specijalizovanijih magistarskih studija iz oblasti međunarodne politike, ekonomije ili međunarodnog prava.
Međunarodne studije
Međunarodne studije se u svim slučajevima odnose na šire multidisciplinarno polje međunarodnih odnosa, gde takođe globalna ekonomija, pravo i svetska istorija čine centralne komponente izučavanja.[8] Upotreba međunarodnih studija umesto međunarodnih odnosa koristi se za razlikovanje multidisciplinarnog međunarodnih odnosa od međunarodnih odnosa kao politološke discipline. Upotreba termina međunarodne studije postala je norma na mnogim univerzitetima na kojima se međunarodni odnosi tradicionalno izučavaju kao grana političkih nauka, kako bi se označila njihova nezavisnost kao akademske oblasti.
Globalne studije
Iako se često poistovećuju sa proučavanjem međunarodnih odnosa, globalne studije ili globalni poslovi odlikuju se širim analitičkim dometom gde se izraz globalni umesto međunarodni koristi za označavanje relativno manjig fokusa na nacionalnu državu kao temeljnu jedinicu analize. Globalne studije se generalno fokusiraju na pitanja globalnog opsega; posebno makroprocesi u ekologiji, antropologiji, etnografiji, komunikacijama, migracijama i opštim procesima kulturne i ekonomske globalizacije.[9][10][11]
Teorije uredi
Postoji mnogo idejnih pristupa teoriji međunarodnih odnosa, uključujući i konstruktivizam, institucionalizam, marksizam, neo-gramšizam, i drugi. Ipak, najdominantnije su škole realizma i liberalizma.
Istorija uredi
Istorija međunarodnih odnosa može da se prati do Vestfalskog mira iz 1648. godine kojim su dati okviri savremenog međudržavnog uređenja, kakav poznajemo danas. Vestfalski mir uveo je nove teze i pojmove u međunarodne odnose: rat više nije posmatran kao borba različitih veroispovesti za istinu, već kao spor dva svetovna, sekularna suverena. Konačno rešenje oružanih sukoba, nakon Vestfalije, nije više bio dogovor teologa i vojnih najamnika. Umesto toga, ovi ugovori došli su u nadleštvo nove kategorije činovnika: profesionalnih diplomata i ratnika, zakletih na vernost služenju državi.
Pre Vestfalskog sporazuma ne može se jasno prepoznati profesija diplomate. Špijuni, izaslanici, glasnogovornici koji su prenosili proglase i deklamacije bili su uobičajeni načini kojima su vladari obaveštavali i upozoravali jedan drugog o svojim namerama. Nakon Vestfalije, diplomatski zanat obavljali su predstavnici višeg staleža, obučeni i opunomoćeni da iznose činjenice, određuju prioritete, potpuno svesni posledica ratnih razaranja.
Takođe, vojska je uglavnom bila vođena od strane preduzimača, koji su primali platu najčešće od pljačke pobeđenih teritorija. Nakon Vestfalije, vojskom je počela da upravlja vojna birokratija koja je počela da regrutuje vojsku i da plaća njihovo izdržavanje uglavnom kroz poreze. Tu su se stvorili okviri uzajamnog dejstva vojske i diplomatije, koja je od tada sve manje težila „pobedi“ a sve više „postizanju povoljnog mira“.
Rat je, nakon Vestfalije, kako je to primetio Karl fon Klauzevic (Karl von Clausewitz), postao „jači oblik diplomatije“, a bojno polje proširenje pregovaračke sale.
Tek 1919. godine otvoreno je prvo univerzitetsko odeljenje posvećeno međunarodnim odnosima, na univerzitetu Aberystwyth* u Velsu. Iste godine, Georgetown University's Walsh School of Foreign Service osnovala je obrazovni smer „međunarodni odnosi“.
Reference uredi
- ^ François Modoux, "La Suisse engagera 300 millions pour rénover le Palais des Nations", Le Temps, Friday 28 June 2013, page 9. (in French).
- ^ a b Reiter, Dan (2015). „Should We Leave Behind the Subfield of International Relations?”. Annual Review of Political Science (na jeziku: engleski). 18 (1): 481—499. ISSN 1094-2939. doi:10.1146/annurev-polisci-053013-041156
.
- ^ Caramani, Daniele (2020). Comparative politics (Fifth izd.). Oxford. ISBN 978-0-19-882060-4. OCLC 1144813972.
- ^ „Where exactly does 'International Relations' begin? ｜Ritsumeikan University”. Ritsumeikan University. Pristupljeno 2021-04-10.
- ^ Walter Carlsnaes, Thomas Risse, Beth A. Simmons (2013). Handbook of international relations. London: SAGE Publications. ISBN 978-1-4462-6503-1. OCLC 846989705.
- ^ „International relations - Between the two world wars”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-10.
- ^ Science, London School of Economics and Political. „Department of International Relations”. London School of Economics and Political Science (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-14.
- ^ The British International Studies Association (2016). About International Studies. Archived 20 July 2018. Accessed 3/4/2017
- ^ „global studies”. dictionary.cambridge.org (na jeziku: nemački). Pristupljeno 2021-04-14.
- ^ „Global Studies MA Program -” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-14.
- ^ „Global Studies | Maastricht University”. www.maastrichtuniversity.nl. Pristupljeno 2021-04-14.
Literatura uredi
- Igor Janev, Međunarodni odnosi i spoljna politika, Institut za političke studije, Beograd, 2002.
- Janev, Igor (2012). Međunarodno pravo i međunarodni odnosi. Institut za političke studije. ISBN 978-86-7419-244-3..
- Janev, Igor; Perić, Miodrag D. (2013). Diplomatija. Institut za političke studije. ISBN 978-86-7419-261-0..
- Carlsnaes, Walter; et al., ur. (2012). Handbook of International Relations. SAGE Publications. ISBN 9781446265031. Pristupljeno 2016-02-24.
- Dyvik, Synne L., Jan Selby and Rorden Wilkinson, eds. What's the Point of International Relations (2017)
- Reus-Smit, Christian, and Duncan Snidal, eds. The Oxford Handbook of International Relations (2010)
- Norman Angell The Great Illusion (London: Heinemann, 1910)
- Hedley Bull Anarchical Society (New York: Columbia University Press, 1977)
- E. H. Carr The Twenty Years' Crisis (2001) [1939] (New York: Perennial)
- Robert Cooper The Post-Modern State
- Enloe, Cynthia (2004). „III 'Gender' is not enough: The need for a feminist consciousness”. International Affairs. 80 (1): 95—97. doi:10.1111/j.1468-2346.2004.00370.x.
- Goodin, Robert E., and Hans-Dieter Klingemann, eds. A New Handbook of Political Science (1998) ch 16–19 pp 401–78
- Charlotte Hooper (1999). „Masculinities, IR and the 'Gender Variable': A Cost-Benefit Analysis for (Sympathetic) Gender Sceptics.”. International Studies. 25 (3): 475—491..
- Andrew Hurrell On Global Order: Power, Values, and the Constitution of International Society (Oxford University Press, 2008). On Global Order: Power, Values, and the Constitution of International Society
- Robert Keohane After Hegemony
- Hans Köchler, Democracy and the International Rule of Law. Vienna/New York: Springer, 1995
- Andrew Linklater Men and citizens in the theory of international relations
- Donald Markwell John Maynard Keynes and International Relations: Economic Paths to War and Peace (Oxford: Oxford University Press, 2006).
- Hans J. Morgenthau Scientific Man Vs. Power Politics (Chicago: University of Chicago Press, 1946)
- Reinhold Niebuhr Moral Man and Immoral Society 1932
- Joseph Nye Soft Power: The Means to Success in World Politics, Public Affairs Ltd 2004
- Paul Raskin The Great Transition Today: A Report from the Future
- Benno Teschke The Myth of 1648 (New York: Verso Press, 2003).
- J. Ann Tickner Gender in International Relations (New York: Columbia University Press, 1992).
- Kenneth Waltz Man, the State, and War
- Kenneth Waltz Theory of International Politics (1979), examines the foundation of By Bar
- Michael Walzer Just and Unjust Wars 1977
- Alexander Wendt Social Theory of International Politics 1999
- J. Martin Rochester Fundamental Principles of International Relations (Westview Press, 2010)
- An Introduction to International Relations Theory
- James C. Hsiang Anarchy & Order: The Interplay of Politics and Law in International Relations 1555875718, 9781555875718 Lynne Rienner Pub 1997
- Baylis, John, Steve Smith, and Patricia Owens. The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations (2011)
- Mingst, Karen A., and Ivan M. Arreguín-Toft. Essentials of International Relations (5th ed. 2010)
- Nau, Henry R. Perspectives on International Relations: Power, Institutions, Ideas (2008)
- Roskin, Michael G., and Nicholas O. Berry. IR: The New World of International Relations (8th ed. 2009)
- Alexander, F. (1998). Encyclopedia of World History. New York: Oxford University Press.
- Beaulac, Stéphane. "The Westphalian Model in defining International Law: Challenging the Myth", Australian Journal of Legal History Vol. 9 (2004).
- Black, Jeremy. A History of Diplomacy (2010)
- Calvocoressi, Peter. World Politics since 1945 (9th Edition, 2008) 956pp
- E. H. Carr Twenty Years Crisis (1940), 1919–39
- Kennedy, Paul. The Rise and Fall of the Great Powers Economic Change and Military Conflict From 1500–2000 (1987), stress on economic and military factors
- Kissinger, Henry. Diplomacy (1995), not a memoir but an interpretive history of international diplomacy since the late 18th century
- Krasner, Stephen D.: "Westphalia and All That" in Judith Goldstein & Robert Keohane (eds): Ideas and Foreign Policy (Ithaca, NY: Cornell UP, 1993), pp. 235–264
- New Cambridge Modern History (13 vol 1957–79), thorough coverage from 1500 to 1900
- Ringmar, Erik. History of International Relations Open Textbook Project, Cambridge: Open Book, forthcoming.
- Schroeder, Paul W. The Transformation of European Politics 1763–1848 (Oxford History of Modern Europe) (1994) 920pp; history and analysis of major diplomacy
- Taylor, A.J.P. The Struggle for Mastery in Europe 1848–1918 (1954) (Oxford History of Modern Europe) 638pp; history and analysis of major diplomacy
