Milun Ivanović
Milun Ivanović (Bukovica, kod Rožaja 10. avgust 1910 – Tjentište, kod Foče 7. jun 1943), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| milun ivanović | |
|---|---|
 Milun Ivanović | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 10. avgust 1910. |
| Mesto rođenja | Bukovica, Rožaje, Knjaževina Crna Gora |
| Datum smrti | 7. jun 1943. (32 god.) |
| Mesto smrti | Tjentište, Foča, Kraljevina Jugoslavija (pod okupacijom) |
| Profesija | rudar |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1942. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 27. novembra 1953. |
Biografija uredi
Rođen je 10. avgusta 1910. godine u selu Bukovici, u okolini Rožaja. Poticao je iz veoma siromašne porodice, pa se nije mogao školovati. Sam je uspeo naučiti da čita i piše. Već 1921. godine, sa svega 11 godina, morao je zbog nemaštine napustiti kuću i pošao je u potragu za poslom. U selu Ušću, kod Raške, gde je tri i po godine radio teške poslove za jednog dečaka — obrađivao je zemlju i šumsku građu. Kada je napunio 14 godina, zaposlio se u rudniku kamenog uglja, gde je u početku radio kao poštar, a kasnije kao pomoćnik kopača i na kraju kopač uglja — rudar.[1]
Nakon odsluženja vojnog roka, vratio se u Ušće i nastavio rad u rudniku. Iz Ušća je prešao u obližnje selo Baljevac, gde je radio u rudniku kamenog uglja „Jarando”. U ovom rudniku, dobio je prva saznanja o revolucionarnom radničkom pokretu i 1937. godine je učestvovao u pripremanju i organizovanju štrajka. Zbog učešća u ovom štrajku, bio je uhapšen i dva meseca je proveo u zatvoru, a potom je kao „buntovni Crnogorac” i „nepoželjno lice” bio proteran iz Studeničkog sreza. Nakon toga je prešao u rudnik olova i cinka „Kopaonik”, a potom u rudnik „Trepča”, gde je počeo da radi 16. novembra 1938. godine. Sredinom naredne godine, opet je bio učesnik štrajka. Bio je jedan od najborbenijih štrajkača, koje nije pokolebalo ni hapšenje 134 štrajkača, kao ni pritisci Uprave rudnika. Zajedno sa grupom najborbenijih štrajkača istrajao je dve dok Uprava rudnika nije prihvatila glavne zahteve radnika.[1]
Posle Aprilskog rata i okupacije Jugoslavije, 1941. godine, Nemci su rudare terali na iscrpljujući rad kako bi olovom snabdeli ratnu mašinu Vermahta. Milun se tada nalazio među grupom rudara, koja je bila pod uticajem Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP) i na sve načine vršila sabotaže u radu za Nemce. Avgusta 1941. godine Milun je napustio „Trepču” i potom prešao u Ibarske rudnike, odakle je početkom oktobra 1941. godine stupio u Baljevačku četu Kopaoničkog partizanskog odreda. Krajem istog meseca krenuo je sa četom u oslobođeno Užice, gde su se kao Šesta ibarska četa, borili protiv Nemaca i četnika u odbrani Užičke republike, tokom Prve neprijateljske ofanzive.[1]
U toku povlačenja partizana u Sandžak, decembra 1941. godine, razboleo se i bio je zadržan u partizanskoj bolnici u Novoj Varoši. Nakon ozdravljenja, zajedno sa prezdravelim ranjenicima i bolesnicima iz Kopaoničkog i Kraljevačkog odreda, od kojih je bio formiran poseban vod, bio je uključen u Treću moravičku četu Prvog užičkog bataljona. U oslobođenom Čajniču, 1. marta 1942. godine, ovaj bataljon je ušao u sastav tada formirane Druge proleterske brigade.[1]
Od prvih dana u Drugoj proleterskoj brigadi, Milun se isticao junaštvom — najčešće bombaškim poduhvatima i jurišima. Prilikom oslobođenja Kreševa, zajedno sa svojom desetinom prvi je upao u ovu varošicu i uništio ustašku žandarmerijsku stanicu. Zbog hrabrosti, postavljen je najpre za vodnika, a kasnije za zamenika komandira čete. U proleće 1942. godine je bio primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). U neprekidnim borbama kod Kupresa, avgusta 1942. godine, svake noći je sa svojim drugovima zasipao bombama ustaško utvrđenje Vrata. Prilikom jedne od ovih akcija, našao se u obruču ustaša. Jedan ustaša ga je zgrabio za gumiranu pelerinu, ali se Milun otrgnuo, ubio ustašu i probio iz obruča, da bi, odmah zatim, sa svojim borcima izvršio protivnapad i odbacio neprijatelja. U noćnim borbama na Kupresu i Livnu primenjivao je posebnu taktiku — podišavši neprijateljskim utvrđenim položajima, dovikivao je ustašama i pretio im, privlačeći njihovu pažnju, a za to vreme su se njegovi borci neopaženo privlačili neprijateljskom položaju, i na Milunov uzvik „Napred, proleteri!” jurišali na neprijatelja.[1]
Zajedno sa svojim borcima isticao se u borbama za oslobođenje Mrkonjić Grada, borbama na Manjači, borbama za Jajce, borbama kod Bosanskog Grahova i posebno u borbama za oslobođenje Livna, decembra 1942. godine, kada je bio ranjen u ruku.[2]
U toku bitke na Sutjesci, Milun je kao zamenik komandira čete svake noći jurišao sa svojim borcima na dobro utvrđene nemačke položaje na dominantnom brdu Košur. Pred zoru, 7. juna 1943. godine, kada je Prvi užički bataljon vršio poslednji juriš na Košur, Milun je, kao i uvek, bio u prvim redovima, u jurišu ga je presekao rafal nemačkog „šarca” i polomio mu ruku. Nakon ranjavanja, nije se želeo povuči iz borbe, ali su ga drugovi naterali da krene u bolnicu. Poveo ga je njegov drug, Italijan. Na Milinkladama su seli da se odmore, i tada su naišle nemačke „štuke”, koje su bombardovale partizanske položaje. Jedna od bombi pogodila je mesto gde su sedeli i oni su stradali.[2]
Ukazom predsednika Federtivne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 27. novembra 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.[2]
Osnovne škole u Biševu kod Rožaja i Ušću kod Kraljeva nose njegovo ime, kao i ulice u Ušću i Raški.
Reference uredi
- ^ a b v g d Narodni heroji Jugoslavije 1982, str. 300.
- ^ a b v Narodni heroji Jugoslavije 1982, str. 301.
Literatura uredi
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982.
