Мириси, злато и тамјан (roman)
Mirisi, zlato i tamjan je roman hrvatskog književnika Slobodana Novaka, objavljen 1968. godine. Za ovaj roman Novak je dobio prestižnu NIN-ovu nagradu za roman godine.[1] Roman Mirisi, zlato i tamjan iz 1968. godine redovno se navodi kao jedan od najboljih romana hrvatske književnosti uopšte, a posebno kao primer egzistencijalističke književnosti.[2]
| Mirisi, zlato i tamjan | |
|---|---|
 Naslovna strana Globusovog izdanja iz 1990. godine | |
| Nastanak | |
| Autor | Slobodan Novak |
| Zemlja | SFRJ |
| Jezik | hrvatski |
| Sadržaj | |
| Lokalizacija | neimenovano hrvatsko ostrvo na Jadranskom moru; period posle Drugog svetskog rata |
| Izdavanje | |
| Datum | 1968. |
| Hronologija | |
| Naslednik | Pristajanje |
O romanu uredi
Roman Mirisi, zlato i tamjan redovno se navodi kao jedan od najboljih romana hrvatske književnosti uopšte, a posebno kao primer egzistencijalističke književnosti. Napisan je u obliku monologa glavnog junaka Maloga koji su obeleženi njegovim obračunom sa raznim ideologijama - komunističkom, koja predstavlja društvenu utopiju budućnosti i katoličkom, vezanom uz utopijska sećanja na detinjstvo.[2] Roman je bogat značenjima. U njemu se prepleću stvarni život i legenda, mitsko i realno, ateizam i hipetrofirana religioznost. To je knjiga o razočarenju u svet i ljude, o čoveku koji je izgubio sve iluzije i smisao života.[3]
Godine 2005. Slobodan Novak je objavio roman Pristajanje, svojevrstan nastavak Mirisa, zlata i tamjana, u kom glavni junak u monološkoj formi iznosi događaje vezane uz raspad Jugoslavije i početak rata na svom ostrvu.[2]
Radnja romana uredi
Glavni junak romana je sredovečni intelektualac Mali, inače bivši partizan i ratni invalid. U gradiću na neimenovanom ostruvu on i njegova supruga Draga već godinama neguju bolesnu staricu Madonu, nekadašnju veleposednicu i vlasnicu većine ostrva,[2] koju je razvlastio komunistički režim. Naporna briga za Madonu postaje jedini smisao ispraznog života Malog i Drage.[4]
NIN-ova nagrada uredi
Godine 1968. u užem izboru za NIN-ovu nagradu našli su se:
- Mirisi, zlato i tamjan Slobodana Novaka,
- Memoari Pere Bogalja Slobodana Selenića i
- Kad su cvetale tikve Dragoslava Mihailovića.
Žiri u sastavu Velibor Gligorić (predsednik), Miloš I. Bandić, Borislav Mihajlović Mihiz, Zoran Mišić, Muharem Pervić, Eli Finci i Petar Džadžić svoju odluku o pobedniku doneo je većinom glasova.[1]
Dramatizacija uredi
Roman Mirisi, zlato, tamjan za pozorišno izvođenje režirao je hrvatski režiser i scenarista Božidar Violić. Predstava je u zagrebačkom Teatru ITD doživela dve stotine izvođenja.[5]
Ekranizacija uredi
Prema ovom romanu hrvatski filmski režiser i scenarista Ante Babaja snimio je 1971. godine istoimeni film.[2]
Reference uredi
- ^ a b „1968. Slobodan Novak "Mirisi, zlato i tamjan"”. NIN. Arhivirano iz originala 05. 03. 2017. g. Pristupljeno 23. 3. 2022.
- ^ a b v g d „Novak, Slobodan”. Hrvatska enciklopedija, mrežno izdanje. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 23. 3. 2022.
- ^ „Mirisi, zlato i tamjan”. znanje.hr. Pristupljeno 23. 3. 2022.
- ^ „Mirisi, zlato i tamjan”. Baza HR kinematografije. Pristupljeno 23. 3. 2022.
- ^ „Slobodan Novak: Uvijek sam nosio crnu ljagu na sebi”. Večernji list. 19. 11. 2012. Pristupljeno 23. 3. 2022.
Spoljašnje veze uredi
- Jergović, Miljenko (27. 7. 2016). „Slobodan Novak”. jergovic.com. Pristupljeno 23. 3. 2022.