Мунго пасуљ
Crni mungo pasulj (Vigna mungo) jednogodišnja je zeljasta biljka koja pripada rodu Vigna iz porodice bobova (Fabaceae). Dosta je sličan zlatnom mungo pasulju (Vigna radiata) i dugo vremena se smatraloo da je reč o jednoj vrsti. Poreklom je sa Indijskog potkontinenta gde se uzgaja još od antičkih vremena.
| Mungo pasulj | |
|---|---|
| |
| Crni mungo | |
Naučna klasifikacija 
| |
| Carstvo: | Plantae |
| Kladus: | Tracheophytes |
| Kladus: | Angiospermae |
| Kladus: | Eudicotidae |
| Kladus: | Rosids |
| Red: | Fabales |
| Porodica: | Fabaceae |
| Rod: | Vigna |
| Vrsta: | V. mungo
|
| Binomno ime | |
| Vigna mungo | |
| Sinonimi[1] | |
| |
Mungo pasulj ima široku upotrebu u indijskoj i pakistanskoj kuhinji.
Opis taksona uredi
Crni mungo je jedogodišnja zeljasta vreža koja obično raste od 20 do 60 cm u visinu, jako retko do 90 cm. Kod divljih jedinki vreža može da naraste od 2 do 4 metra u dužinu. Listovi su trodelni, a svaki pojedinačni deo ima srcolik oblik, dužine je od 5 do 10 cm, i širine između 5 i 7 cm. Na listovima i stabljikama nalaze se sitne dlačice. Cvast sadrži u proseku između 5 i 6 cvetića žute boje kod kojih je karakteristično samooprašivanje. Korenov sistem je jako dobro razvijen i razgranat.[2]
Plodovi su mahune dužine od 4 do 7 cm, i širine oko 0,6 cm. U svakoj mahuni nalazi se između 4 i 10 semena. Seme je uglavnom crne boje, mada postoje i zelene forme, ima kvadratnu formu i prečnik od svega 4 mm. 1.000 zrna ima masu od 15 do 40 grama.
Istorija uredi
| Nutritivna vrednost na 100 g (3,5 oz) | |
|---|---|
58,99 | |
| Šećeri | 0 |
| Prehrambena vlakna | 18,3 |
1,64 g | |
25,21 | |
| Vitamini | |
| Tiamin (B1) | (24%) 0,273 mg |
| Riboflavin (B2) | (21%) 0,254 mg |
| Niacin (B3) | (10%) 1,447 mg |
| Vitamin B5 | (0%) 0 mg |
| Vitamin B6 | (22%) 0,281 mg |
| Folat (B9) | (54%) 216 μg |
| Holin | (0%) 0 mg |
| Vitamin C | (0%) 0 mg |
| Vitamin E | (0%) 0 mg |
| Vitamin K | (0%) 0 μg |
| Minerali | |
| Kalcijum | (14%) 138 mg |
| Gvožđe | (58%) 7,57 mg |
| Magnezijum | (75%) 267 mg |
| Mangan | (0%) 0 mg |
| Fosfor | (54%) 379 mg |
| Kalijum | (21%) 983 mg |
| Natrijum | (3%) 38 mg |
| Cink | (35%) 3,35 mg |
| Ostali konstituenti | |
| Voda | 10,8 |
| |
| Procenti su grube procene zasnovane na američkim preporukama za odrasle. Izvor: NDb USDA | |
Kultivirani crni mungo pasulj nastao je od divljeg varijeteta Vigna mungo (L.) Hepper var. silvestris, a do prve domestifikacije verovatno je došlo u periodu pre oko 3.000−4.000 godina na području Indijskog potkontinenta. Danas je široko rasprostranjen širom Južne i Jugoistočne Azije, a najveći svetski proizvođači su Indija i Pakistan.
Vrsta je prvi put opisana od strane Karla fon Linea 1767. godine.
Zanimljivo je da se mungo pasulj koristio u drevnoj arhitekturi kao vezivni materijal.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „The Plant List: A Working List of All Plant Species”. Pristupljeno 14. 12. 2014.
- ^ „Post Harvest Profile of Black Gram” (PDF). Government of India, Ministry of Agriculture. 2006. Arhivirano iz originala (PDF) 21. 11. 2014. g.
Spoljašnje veze uredi
- GRIN-CA Taxonomy for Vigna
- Vigna mungo (L.) Hepper
- H.K. Bakhru. Foods that Heal. The Natural Way to Good Health. Orient Paperbacks. 1997. ISBN 978-81-222-0033-1..