Odnosi Srbije i Egipta
Odnosi Srbije i Egipta su inostrani odnosi Republike Srbije i Arapske Republike Egipta.
 | |
 Egipat |
 Srbija |
|---|---|
Istorija odnosa uredi
Diplomatski odnosi Srbije i Egipta su započeti 1908. godine kada je u Kairu otvoren konzulat Kraljevine Srbije. Nakon što je Egipat stekao nezavisnost, 1922. godine konzulat je podignut na nivo generalnog konzulata, a 1926. godine je podignut na nivo poslanstva; za prvog otpravnika poslova Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u Egiptu izabarn je Jovan Dučić. Uvažavajući Dučićeve napore da uspostavi bolje odnose između Egipta i Kraljevine SHS, kralj Fuad I mu je 1931. godine uručio Orden Nila u stepenu visokog oficira koji je mahom bio rezervisan za britanske oficire i zvaničnike koji su služili u Egiptu i znamenite Egipćane koji su pomogli ovoj državi.[1]
Period FNRJ i SFRJ uredi
Diplomatski odnosi nisu počeli najbolje nakon završetka Drugog svetskog rata. U trenutku kada Ešref Badnjević stupa na mesto poslanika novonastale socijalističe Jugoslavije u Kairu 1946. godine, Egipat još uvek nije priznao FNRJ kao državu. Sam Badnjević je bio skeptičan po pitanju odnosa njegove države i Egipta, a u telegramima upućenim Beogradu je vlasti u Egiptu opisivao kao "kolonijalnu vladu". Prvi veći problemi se javljaju već u maju 1948. godine sa proglašenjem Izraela kao države zato što je Jugoslavija pod pritiskom Sovjetskog Saveza priznala Izrael kao nezavisnu državu, dok mu je Egipat zajedno sa ostalim arapskim državama u regionu objavio rat. Međutim, stanje u bilateralnim odnosima se popravlja uskoro nakon raskola između rukovodstva Jugoslavije i Sovjetskog Saveza te iste godine.[2]
Raskol između Tita i Staljina 1948. godine je značio da je Jugoslavija mogla da razvija bliskoistočnu politiku kakvu je ona želela bez uplitanja Sovjeta. Zbog toga su se odnosi sa Egiptom poboljšali u narednom periodu. No, pravu prekretnicu u razvoju odnosa je predstavljao državni udar Slobodnih oficira kojim je 1952. godine smenjen kralj Faruk I i uspostavljena nova vlast čiji su se ciljevi poklapali sa ciljevima Jugoslavije. Zbog toga se u narednom periodu nastavljaju dobri odnosi, koji postaju još bolji nakon što je Gamal Abdel Naser preuzeo vlast od dotadašnjeg predsednika, Muhamada Nagiba. Zbog odnosa koji su postojali sve bolji, tadašnji predstavnik u Kairu Marko Nikezić je predložio da se vođe dveju država susretnu, što se i dogodilo na palubi Galeba u Sueckom kanalu 5. februara 1955. godine. Sastanak je pomogao da približi vođe jer se na njemu govorilo o istim problemima koje njihove države imaju, zbog čega su obe strane izrazile želju za daljom saradnjom, što se i obistinilo - nakon sastanka je diplomatska misija SFRJ u Kairu podignuta na nivo ambasade, uspostavljena je direktna avio linija između Beograda i Kaira, u Beograd je došla misija iz Egipta u kojoj je bio i ministar trgovine Hasan Marej radi ispitivanja mogućnosti dalje ekonomske saradnje, a krajem te godine Tito dolazi u prvu zvaničnu posetu Egiptu i dočekuje Novu godinu u Luksoru.[1]
Novouspostavljeno prijateljstvo Jugoslavije i Egipta je stavljeno na probu već 1956. godine kada je Izrael napao Egipat i započeo rat oko kontrole Sueckog kanala. Jugoslavija je osudila napad i kritikovala Izrael, kao i Ujedinjeno Kraljevstvo i Francusku koji su isto napali Egipat tokom Suecskog rata, kritikujući ih čak i na Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija, što je uzdrmalo diplomatske odnose sa ovim državama. Jugoslavija je stala uz Egipat i tokom Šestodnevnog rata, za čije izbijanje je krivila Izrael što je dovelo do toga da Izrael i Jugoslavija prekinu diplomatske odnose. Ne samo da je Jugoslavija branila Egipat i osuđivala napade, već je i pomagala. Slala je lekove, hranu, novac, a tokom Suecke krize je na Sinaju bio prisutan i odred JNA kao deo mirovnih snaga koje su Ujedinjene nacije oformile.[1][2]
Pokret nesvrstanih uredi
Uspostavljanju dobrih odnosa između Jugoslavije i Egipta je pomoglo i to što su ove države bile jedne od osnivača Pokreta nesvrstanih. Tito je naglašavao važnost saradnje nerazvijenih i nedovoljno razvijenih država još tokom prvog sastanka sa Naserom 1955. godine. O tome su ponovo razgovarali 1956. godine na Brionima na sastanku kome je prisustvovao i Džavaharlal Nehru, prvi premijer Indije. Tito je čak prvi put javno izneo predlog da se organizuje konferencija vođa nesvrstanih država tokom sastanka sa Naserom u Kairu 1961. godine, a njih dvojica su zajedno sastavili pozivno pismo upućeno vođama nesvrstanih država da dođu na zajednički sastanak u Kairu, koji je održan tokom juna te godine i na kom je dogovoreno da se održi Prva konferencija Pokreta nesvrstanih u Beogradu u septembru te godine; druga konferencija je održana u Kairu tokom oktobra 1964. godine što pokazuje važnost ovih država u osnivanju Pokreta nesvrstanih.[1]
21. vek uredi
Predsednik Egipta Abdel Fatah el Sisi bio je u trodnevnoj poseti Srbiji sa privrednom delegacijom 19. jula 2022.[3]
Privredna saradnja uredi
- U 2020. godini ukupna robna razmena iznosila je 102,8 miliona USD. Od toga izvoz iz Srbije vredeo je 38,1 milion, a uvoz 64,6 miliona dolara.
- U 2019. razmenjeno je ukupno roba vrednih 107 miliona dolara. Izvoz iz naše zemlje vredeo je 44 miliona, a uvoz 63 miliona USD.
- U 2018. godini ukupna robna razmena vredela je 80 miliona USD. Od toga izvoz iz RS 42 miliona, a uvoz 38 miliona dolara.[4][5]
Diplomatski predstavnici uredi
U Beogradu uredi
- Basel Salah, ambasador, 2022- [6][7]
- Amr Alguvejli, ambasador, 2018-2022
- Azudin Fahim, ambasador, 2015-2018
- Minha Bahum, ambasador, 2013-2015
- Ali Gelal Basjuni, ambasador, 2009-2013
- Adil Nagib, ambasador, 2005-2009
- Basim Halil, ambasador, 1999-2003
- Ašraf Akl, otpravnik poslova, 1999
- Hani Hilaf, ambasador, 1997-1999
- dr Husain Abdelhalik Hasuna, ambasador 1989-1992[8]
- Fuad Šukri, ambasador
- Mamduh Abdel Razek, ambasador
- Gamal El Di Mansur, ambasador
- Muhamed Murad Galeb, ambasador, 1974-1977
- Sead Afra, ambasador
- Jehia A. Kader, ambasador UAR
- M. Abouzeid, ambasador UAR
- Hasan Ragab, ambasador, 1961-1962
- Husein Ruhdi, ambasador
U Kairu uredi
Ambasada Republike Srbije u Kairu (Egipat) radno pokriva Palestinu,[9] Sudan[10] i Oman.[11]
- Miroslav Šestović, ambasador, 2022-
- Jugoslav Vukadinović, ambasador, 2018-2021
- Dragan Bisenić, ambasador, 2011-2017
- Dejan Vasiljević, ambasador, 2006-2011
- Radojko Bogojević, ambasador, 2002-2006
- Dušan Simeunović, ambasador
- Ivan Iveković, ambasador, 1989-1991
- Milan Zupan, ambasador, 1985-1989
- Lazar Živulj, ambasador, 1981-1985
- Aleksandar Božović, ambasador, 1977- 1981
- Augustin Papić, ambasador, 1973-1977
- Mihailo Javorski, ambasador, 1969-1973 (do 1971. u Ujedinjenoj Arapskoj Republici)
- Danilo Lekić Španac, ambasador, 1967-1969 (UAR)
- Salko Fejić, ambasador, 1963-1967 (UAR)
- Jože Brilej, ambasador, 1961-1963 (UAR)
- Rato Dugonjić, ambasador, 1959-1961 (UAR)
- Josip Đerđa, ambasador, 1956-1958 (od 1958. godine u Ujedinjenoj Arapskoj Republici)
- Marko Nikezić, ambasador, 1953-1956
- Milan Ristić, poslanik, 1950-1952
- Miloš Moskovljević, poslanik, 1949-1950
- Šahinpašić, poslanik
- Ešref Badnjević, poslanik, 1946-1947
- Milan Martinović, poslanik, 1944-1945
- Ljubomir Hadži-Đorđević, poslanik, -1944
- Miloje Smiljanić, kraljevski poslanik, 1941-
- Branko Adžemović, kraljevski poslanik, 1939-1941
- Ivan Vukotić, poslanik, 1938-
- Vladislav Marković, otpravnik poslova, 1936-
- Anton Novačan, otpr. poslova, 1932-1933
- Jovan Dučić, otpr. poslova, 1926-1927 i 1930- 1931
- Slobodan Gođevac, sekretar, 1927-
- Dimitrije Grupčević, zastupnik generalnog konzula, -1926
- Miloš M. Bogićević, otpr. poslova, 1914-1915
- Boško Čolak-Antić, diplomatski zastupnik, 1908-1912
- Jovan Jovanović Pižon, dipl. zastupnik, 1907.
- Panta Gavrilović, agent
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v g Todorović, Miloš (2021). Srbija i Egipat: srpsko-egipatski međukulturni odnosi. Beograd: Alia Mundi. str. 17-39. ISBN 978-86-81396-12-4. Pristupljeno 20. 7. 2021.
- ^ a b Petrović, Vladimir (2007). Jugoslavija stupa na Bliski istok: stvarenje jugoslovenske bliskoistočne politike 1946–1956. Beograd: Institut za savremenu istoriju. str. 42-160. Pristupljeno 20. 7. 2021.
- ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Ambasador Egipta: Istorijska poseta predsednika El Sisija Srbiji”. www.rts.rs. Pristupljeno 2022-07-19.
- ^ „Serbia exports to Egypt”. Trading Economics. Pristupljeno 28. 7. 2021.
- ^ „Serbia imports from Egypt”. Trading Economics. Pristupljeno 28. 7. 2021.
- ^ Magazine, CorD (2022-03-17). „Predsednik Vučić primio akreditivna pisma četiri ambasadora”. CorD Magazine (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-07-19.
- ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Ambasador Egipta: Istorijska poseta predsednika El Sisija Srbiji”. www.rts.rs. Pristupljeno 2022-07-19.
- ^ (ur.) Alguvejli, Amr (2019). Srbija u očima Egipćana: Diplomatska sećanja i kulturne beleške. Arapski kulturni centar i GEBO. str. 13-193.
- ^ Države pokrivene na nerezidencijalnoj osnovi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. jun 2015), Palestina
- ^ Države pokrivene na nerezidencijalnoj osnovi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. februar 2015), Sudan
- ^ Države pokrivene na nerezidencijalnoj osnovi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. februar 2015), Oman
Literatura uredi
- Todorović, Miloš (2021). Srbija i Egipat: srpsko-egipatski međukulturni odnosi. Beograd: Alia Mundi. str. 17-39. ISBN 978-86-81396-12-4. Pristupljeno 20. 7. 2021.
