Osojane
Osojane (alb. Osojan) je naseljeno mesto u Srbiji, u opštini Istok. Administrativno pripada Kosovu i Metohiji, odnosno Pećkom upravnom okrugu. Prema popisu iz 2011. godine bilo je 65 stanovnika.[a]
Osojane | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Pećki |
| Opština | Istok |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 65 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 43′ 06″ S; 20° 33′ 38″ I / 42.71846° S; 20.56053° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 531 m |
.svg)  Osojane Osojane na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 38334 |
| Pozivni broj | +381 (0)39 |
| Registarska oznaka | PE |
Geografija uredi
Selo leži u istoimenoj dolini na nadmorskoj visini od 531 metra. To je staro srpsko selo 17 kilometara udaljeno od Istoka.[1] Nedaleko od sela se nalazi naselje Opraške.
Istorija uredi
Selo se pominje se u Svetostefanskoj hrisovulji kralja Milutina izdatoj manastiru Banjskoj 1314–1316. godine. U selu je postojala Ivanja crkva još pre 1314, u povelji upisana kao granično mesto. U turskom popisu iz 1485. godine upisan je manastir sa crkvom Sv. Ivana (Jovana). U srpskom narodu se praznik sv. Jovana Letnjeg oduvek zove Ivanjdan. Smatra se da je crkva ili manastir bila na bregu, u starom srpskom groblju, među starim nadgrobnim krstačama i stoletnim dubovima. Druga crkva je nazvana Nikoljača i nalazila se u livadi na bregu. Treća je bila na mestu koje se zvalo Zvečan. U turskom popisu iz XVI veka upisan je manastir Sv. Nikole kod sela. U bečkom Državnom arhivu sačuvana je žalba igumana Pećke patrijaršije, na nemačkom jeziku o zločinima Arbanasa u Metohiji 1877. godine. Među ubijenim Srbima navedeno je i ime Vukadina Stevina iz Osojana. Hadži Serafim Ristić, arhimandrit Dečana, u svom poznatom Plaču Stare Srbije nabraja poimenice, kako oštećene Srbe, tako i imena zlikovaca i sela iz kojih potiču. "Knezu osojanskom oteše 300 ovaca, i tako redom seljacima Osojana: oteše novac, goveda, konje, volove, seno kolima oteraše, haljine u kući vatrom nagoreše, crkvu u prah i pepeo pretvoriše, časnu trpezu u dimnjake i druga nedostojna mesta uzidaše". Selo su Albanci leta 1999. godine, posle bombardovanja Srbije od strane NATO–a, popalili, opljačkali, seosku crkvu ponovljenim miniranjem do temelja razorili, a sve seljake proterali preko Mokre gore u Ibarski Kolašin i Srbiju.[2] Pre rata na Kosmetu, krajem 90-ih u ovoj mesnoj zajednici (Osojane i susedni zaseoci) živelo je 2.450 Srba. Za vreme rata selo je bilo spaljeno i napušteno, a već 2001. meštani su počeli da se vraćaju. Osojane su jedan od retkih primera uspešnog povratka Srba u Metohiju. Danas je broj stanovnika sela oko 350.[3][4] U naselju Opraške takođe ima Srba povratnika.[5]
Stanovništvo uredi
Prema popisu iz 1981. godine mesto je bilo većinski naseljeno Srbima.
Broj stanovnika na popisima:
 |
| ||||||||||||||||||||||||
Privreda uredi
Stanovništvo se bavi prvenstveno poljoprivredom, dok se velikim šumskim površinama ne usuđuju da priđu iz straha za svoju bezvednost. Od manastira Dečani stanovnici dobijaju veliku pomoć u svim sferama života.[1]
Kultura uredi
U Osojanu se nalazi parohijski hram Svetog Arhanđela Gavrila, koji je posle dolaska međunarodnih snaga spaljen, kao i gotovo sva domaćinstva u Osojanu. Donacijom iz Grčke, je obnovljen[1] i osveštan u martu 2010. godine.[9]
Obrazovanje uredi
U selu se nalazi i osnovna škola „Radoš Tošić“ sa oko 80 učenika. Zbog sve većeg broja dece u selu, grad Beograd je finansirao izgradnju obdaništa.[1]
Vidi još uredi
Napomene uredi
- ^ Popis iz 2011. na Kosovu i Metohiji su sproveli organi samoproglašene Republike Kosovo. Ovaj popis je bio bojkotovan od strane velikog broja Srba, tako da je realan broj Srba na Kosmetu znatno veći od onog iskazanog u zvaničnim rezultatima ovog popisa.
Izvori uredi
- ^ a b v g RTS: Novi početak za Osojane, 13. 3. 2011, Pristupljeno 26. 1. 2013., Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ Ivanović, Milan (2013). Metohija:spomenici i razaranja. Novi Sad: Novi Sad:Prometej. str. 417. COBISS.SR 278213639
- ^ Pouke: Proslavljena deveta godišnjica povratka prognanih Srba u Osojane, 9. 8. 2010.[mrtva veza], Pristupljeno 26. 1. 2013.
- ^ Osojane: Osamnaest godina od početka povratka raseljenih i izbeglih Srba
- ^ Zečević, D. (4. 4. 2022). „NA DEDOVINI SE NIKOGA NE BOJIM: Petko Miletić (56), jedini srpski povratnik u selu Opraške u Metohiji, veruje u opstanak u rodnom kraju”. Večernje novosti. Pristupljeno 8. 4. 2022.
- ^ Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. godine pod2.stat.gov.rs
- ^ Etnički sastav stanovništva Kosova i Metohije 2011. godine pop-stat.mashke.org (jezik: albanski)
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- ^ Opština Istok: Osveštenje crkve u Osojanu, Dragan Repanović, 27. 3. 2010. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. avgust 2011), Pristupljeno 26. 1. 2013.
Spoljašnje veze uredi
- Pretučen Srbin u Osojanima (RTRS, 3. oktobar 2011)
- Život i standardi: Osojane (RTS, 3. jul 2014)
- Život i standardi: Put Metohije (RTS, 27. avgust 2015)
- Život i standardi: Rudarski vilajet Osojanske doline (RTS, 11. maj 2017) na sajtu Jutjub
- Uvedena autobuska linija Osojane – Kosovska Mitrovica, lekar u selima Suvo Grlo i Banje (RTS, 2. februar 2018)
