Padna
Padna (ital. Padena) je tipični istarski gradić od 196 stanovnika[1] smešten na brežuljku severozapadne Istre, u sastavu slovenačke opštine Piran u statističkoj Istarsko-kraškoj regiji.
Padna - Padena | |
|---|---|
 Pitoreskni medievalni gradić Padena s kamenim kućama, uskim ulicama - kalama i voltama | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Slovenija |
| Opština | Piran |
| Stanovništvo | |
| — (2011) | 196 |
| Geografske karakteristike | |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 208,4 m |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 6333 Cečovlje |
| Registarska oznaka | KP |
Geografija uredi
Padna je smeštena na vrhy brežuljka Savrinije (slov. Šavrin, flišne brežuljkaste padine jugozapadne Ćićarije) 200 m, nad dolinom potoka Deringa (slov. Drnica) prema zapadu gde se greben strmo spušta (Podeša). Prema jugu izvire potok sa brda Fernedo koje je dobilo ime po vul. lat. nazivu za hrast - farnia. Prema severu se spušta dolina potoka Piševca. Padna ce deli y tpi dela, Varda, Jugno kao jyžni deo i Stara Padna ili Vas (Celo). Varda je cpedišnji deo, a ime dolazi od ital. 'guardia' (ctpaža).
Poreklo imena uredi
Ime, po nekima[2], dolazi iz latinske reči »patena« (zapravo 'patella'), sa značenjem ćinije, okrugle posude. Brdo na kome je Padena ima oblik naopako okrenute zdele (lokalno padele).
Prvi sačuvani zapis o mestu je od 5. jula 1186, kada se zvalo Pedina (pedinare na ital. znači pratiti, uhoditi), a obzirom da se iz gradića ima kontrola nad čitavom dolinom kuda je još iz antičkih vremena prolazila Via Flavia, ne može se odbaciti ni ovo poreklo toponima.
Pod imenom Padina je bill zapisana u piranskom gradskom statutu iz 1307. koje ime teško da je dolazilo iz slovenske reči padina obzirom da je u to vrema na tom području živelo romansko stanovništvo[3].
Istorija uredi
Obzirom na položaj naselja tipičan za kašteljersku kulturu bronzanog i gvozdenog doba u Istri za pretpostaviti je da je Padena bila histarski kašteljer, a nakon najezde Kelta V/IV. v.pr.n.e. dolazi do simbiotičke histarsko-keltske kulture. Po dolasku Istre pod rimsku vlast i pripojenja Italiji, nema dokaza da je ovdje izgrađen kastrum iako su kod arheoloških iskapanja nađena antička keramike, amfore, opeka i tegule (crepovi za krov) kao i delovi rimske ceste. Nađen je i kameni fragment na kojem piše »publi ituri sabini« šta govori o kontinuitetu života i između II. i V. veka[4]. Naime, u sigurna rimska vremena takva se naselja visoko u brdima uglavnom napuštaju da bi se tek u nesigurna vremena kasne antike i srednjeg veka život preselio na takve sigurnije pozicije. Tako i Padna dobiva na svojoj važnosti i kao
'sklonište' i kao kontrolna tačka nad dolinom kuda je prolazio stari rimski put Via Flavia. koji je spajao Tergeste (Trst) sa Polom (Pula).
»Stara Padna« ce nalazila približno kilometar zapadnije od današnjeg mesta, na skrivenijem položaju da bi se kasnije utvrdili na današnjem mestu upravo iz strateških razloga. kontrole područja.
U starim zapisima postoji podatak o mramornom postamentu pod krstionicom u crkvi sv. Blaža, koja je bila izgrađena u prvoj polovici IX. v,. Taj kamen, koji je bio neko vreme i dio oltarne pregrade, danas krasi crkvu.
U piranskomm arhivu se nalazi spis iz 1372, sa zapisom, da je piranež Franciscus u Padni predao u zakup 4 vinograda, sa dogovorom da pete godine imanje podele na pola i vrate mu polovicu iz čega saznajemo da je Padna bila važno naselje i da se stanovništvo bavilo poljoprivredom.
U knjizi o crkvenim posedima koparskog biskupaa Paola Naldinija je zapisano da je u XVII. v. u Padeni bilo 40 ognjišta (kuča). Po nesreći oko 1630. (verojatno kuga) se je broj smanjio na 20. G. 1744. je u mestu živelo 86 ljudi. Kako je Venecijanska republika kolonizirala opustela područja Istre, tako je i u Padenu doseljeno slovensko stanovništvo iz Dalmacije[5].
1807 je Padena odvojena od koparske opštine i priključena izoli. Tada su sela i manja mesta većinom spadale u katastarske opštine. Tako je područje Padene spadalo u katastrsku opštinu Sv. Peter. 1849. su se manje katastarske opštine počele združivali pa je Padena upravno uključena u opštinu Piran.
Pdena je poznata kao dobra razgledna tačka (od Bujštine prema jugu do piranskih brežuljaka) pa su Nemci u drugom svetskom ratu iskoristili kao odbrambenu stanicu te 1944. za svoje potrebe u Padeno dovode električnu struju, a prvi vodovod je postavljen 1954.
Znamenitosti uredi
- Ctapi kvapt Bapda
- Crkva sv. Blaža iz IX. veka
- Pomanička crkvica sv. Sabe
- Galerija Božidara Jakca
Reference uredi
- ^ „Prebivalstvo po naseljih, podrobni podatki, Slovenija, 1. januar 2020”. www.stat.si. Pristupljeno 2022-04-01.
- ^ Alberi, Dario, Istria, storia, arte, cultura; Lint Editoriale Trieste
- ^ Pucer, Alberto, Propotovanje po slovenski Istri. Libris Koper
- ^ „Padna”. Istrian stone houses (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 22. 01. 2022. g. Pristupljeno 2022-04-01.
- ^ Pucer, Alberto Zbirka slovenske istrske vasi št. 1 Padna, Koper 1986