Park Pljakin šanac
Pljakin šanac javni je gradski park u Kraljevu. Nalazi se na ulazu u gradsko naselje, sa desne strane Ibarskog mosta.
| Pljakin šanac | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Položaj | |
| Mesto | Kraljevo |
| Država |  Srbija
|
| Karakteristike | |
| Tip parka | gradski park |
| Zaštita i posećenost | |
| Staratelj | Grad Kraljevo - JKP „Čistoća“ |
| Otvoren | cele godine |
| Ostalo | |
Nastanak
urediTokom borbi za oslobođenje Karanovca od turske vladavine, tadašnje naselje koje se nalazilo u Sijaćem polju pored Ibra, spaljeno je od Karađorđevih ustanika. Nakon Petrovdana 1805. godine, prvi zapovednik Karanovca, Radič Petrović, započeo je radove na podizanju odbrambenog šanca na platou iznad nekadašnjeg naselja. Oko šanca su nedugo zatim sagrađene i prve kuće Srba koji su živeli u turskom delu Karanovca, kao i doseljenika u tek oslobođeno naselje. Radove na šancu naredne godine je nastavio Antonije Ristić, zet Karađorđev, koji je posle Boja na Rudniku dobio nadimak Pljaka, ranivši dahiju hadži-bašu Pljakića.[1] Taj deo Kraljeva po njemu je nazvan Pljakin šanac.[2] Antonije Ristić Pljakić u šancu je imao kuću, u kojoj je živeo do sloma Prvog srpskog ustanka. Kasnije je živeo na prostoru Austrijskog carstva, a zatim i Ruske Imperije, a preminio na svom povratku u Srbiju, 1932. godine. Varoš podignutu u šancu i naspram njega, Turci su spalili nakon propasti Prvog srpskog uspatka. Po konačnom odlasku Turaka sa prostora Karanovca, naselje počelo da se širi ka zapadu. Povodom jednog i po veka od podizanja Prvog srpskog ustanka, u Pljakinom šancu su 1954. postavljene biste Antoniju Ristiću Pljakiću, kao i ustaniku Jovanu Kursuli.[3]
Kontroverze
uredi
Park se dugo nalazio u zapuštenom stanju, bez redovnog održavanja i odgovarajuće noćne rasvete. Jedan od problema kojim su prolaznici bili pogođeni predstavljali su napadi pasa lutalica, zbog kojih je grad bio prinuđen da plaća obeštećenja povređenim osobama. Takođe, isti problem bio je predmet peticije, koju su potpisali roditelji čija su deca vreme provodila u obdaništu smeštenom u parku.[4] Programom uređivanja građevinskog zemljišta, iz gradskog budžeta je izvdojeno 8 miliona dinara za tu svrhu, a park je obnovljen u prvoj polovini druge decenije 21. veka.[5] Park je 2016. pretrpeo štetu u kojoj je uništen jedan od kamenih stolova postavljenih prilikom rekonstrukcije.[6] Iako su 1954. u parku postavljene biste Antoniju Ristiću Pljakiću i Jovanu Kursuli, Radič Petrović, kog su Turci zarobili i pogubili 1916. godine, svoju bistu nije dobio.[3] Česma u parku pridobijena je donacijom, nakon razornog zemljotresa, koji je Kraljevo pogodio u novembru 2010.[7] Dečje igralište u parku vandalizovano je 2019. godine.[8] Bista Jovana Kursule oštećena je na kraju 2022. kada je nasilno skinuta s postamenta.[9][10]
Galerija
uredi.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Vidi još
uredi
Reference
uredi- ^ Nikolić, Z. (15. 2. 2019). „Kraljevo: Venci na spomeniku znamenitog megdandžije”. Danas. Arhivirano iz originala 28. 06. 2019. g. Pristupljeno 28. 6. 2019.
- ^ „Pismo Karađorđa svom zetu Antoniju”. Večernje novosti. 30. 8. 2008. Arhivirano iz originala 17. 03. 2019. g. Pristupljeno 17. 3. 2019.
- ^ a b „Pljakin šanac...”. kraljevo.com. Arhivirano iz originala 17. 03. 2019. g. Pristupljeno 17. 3. 2019.
- ^ Trifunović, S. R. (24. 4. 2007). „Zbog ujeda pasa dobiju 7.500 evra”. Blic. Arhivirano iz originala 17. 03. 2019. g. Pristupljeno 17. 3. 2019.
- ^ „Kome smeta uređen park Pljakin šanac?”. krug.rs. 23. 5. 2016. Arhivirano iz originala 17. 03. 2019. g. Pristupljeno 17. 3. 2019.
- ^ „Vandalizam u parku “Pljakin šanac””. Regionalna televizija Kraljevo. 24. 5. 2016. Arhivirano iz originala 17. 03. 2019. g. Pristupljeno 17. 3. 2019.
- ^ „Dama na čelu Rotari kluba Kraljevo”. kraljevackenovosti.com. 17. 7. 2016. Arhivirano iz originala 17. 03. 2019. g. Pristupljeno 17. 3. 2019.
- ^ „Park Pljakin šanac: U društvu koje teži propadanju i devijaciji ovakve stvari postaju normalne.”. Fejsbuk. 7. 5. 2019. Arhivirano iz originala 28. 06. 2019. g. Pristupljeno 28. 6. 2019.
- ^ „Kraljevo, oštećena bista vojvode Jovana Petrovića Kursule”. Radio-televizija Srbije. 2. 1. 2023. Pristupljeno 2. 1. 2023.
- ^ Ćirović, G. (11. 1. 2023). „Ostaje gorak ukus neznanja: Kraljevčani obnavljaju oskrnavljenu bistu vojvode Jovana Kursule”. Večernje novosti. Pristupljeno 4. 3. 2023.
Literatura
uredi- Arsić, Miloljub (2016). Antonije Ristić Pljakić vojvoda karanovački (PDF). Narodni muzej Kraljevo.[mrtva veza]