Petar Hektorović
Petar Hektorović (Hvar, 1487. — Hvar, 13. mart 1572) bio je graditelj[1] i dalmatinski renesansni pesnik i erudita.
Petar Hektorović | |
|---|---|
 Statua Petra Hektorovića ispred Tvrdalja u Starom Gradu. | |
| Datum rođenja | 1487. |
| Mesto rođenja | Hvar, Mletačka republika |
| Datum smrti | 13. mart 1572. (84/85 god.) |
| Mesto smrti | Hvar, Mletačka republika |
| Religija | katolik |
| Zanimanje | pesnik, erudit |
Biografija uredi
Imao je muzičko i graditeljsko znanje, pa je ostavio više notnih zapisa bugarštica i lirskih pesama koje su mu pevali hvarski ribari, kako kažu - srpskim načinom.[2] On je prvi i kao takav najstariji pesnik, koji je neke narodne pesme zabeležio i u svoje delo ugradio i prilagodio.[3] Čuveni letnikovac Tvrdalj u Starome Gradu, danas jedinstveni spomenik kulture, sam je i projektovao i gradio, po načelu potpune funkcionalnosti svake i najmanje arhitektonske pojedinosti.
Njegovo Ribanje i ribarsko prigovaranje (Mletci, 1568), vrsno je pesničko delo, ribarska ekloga, putopis, dokumentarna reportaža, refleksivnodidaktični spev, a ujedno i pesnička poslanica prijatelju Jeronimu Bartučeviću,[4] sve to u isti mah - ono je i delo koje upućuje na istorijsku i neraskidivu svezu između hrvatskog(?) usmenog i umetnog pesničkog stvaranja.[5] Dve bugarštice i dve folklorne pesme, što ih je Hektorović uneo u svoje delo, potvrđuju da su ta dva stvaralačka toka uveliko izvorna i jedinstvena.
U jednom je svojem zapisu ostavio svedočenje o seobama Hrvata na italijanske obale, Hrvata čiji su potomci današnji Hrvati iz Molizea.[6]
Hektorović je značajan i po tome što je u svoje delo - ribarsku idilu - "Ribanje..." uneo dve srpske narodne pesme - bugarštice. U jednoj se navodi svađa Marka Kraljevića sa bratom Andrijom, a druga pominje Radoslava Siverinca, kojeg ubija Vlatko vojvoda Udinski.[7] Prevodio je Ovidijeve stihove koje je objavio pod naslovom: "Knjiga Ovidijevih od lika ljubljenoga". I što je bilo neuobičajeno, družio se sa običnim ljudima - "pukom" - seljacima i ribarima, među kojima je skupljao usmeno narodno blago. Bio je savremenik ali i idejni protivnik omrznutog sugrađanina vlastelina Hanibala Lucića, koji je zbog razvrata i okrutnosti, morao da beži pred gnevom narodnim.[1]
Filolog Franc Miklošić je smatrao da su narodne pesme koje daje Hektorović - hrvatske. Međutim Vatroslav Jagić (1875) drži da su ove pesme podjednako i srpske[8] i hrvatske. Dok se Valtazar Bogišić (1878) priklanja Jagiću, dodajući pritom: Ali može se misliti po nekim znacima opaženim u bugaršticama, da su one svojina samo srpskog naroda. Zato što: 1. Petar Hektorović spominje srpski način kod pevanja bugarštica. 2. Što u ovim pesmama ima reči koje katolici ne upotrebljavaju. 3. Što je sva sadržina srpska.[9]
Reference uredi
- ^ a b "Pravda", Beograd 1932. godine
- ^ "Otadžbina", Beograd 1. septembar 1881.
- ^ "Stražilovo", Novi Sad 5. novembar 1887.
- ^ "Otadžbina", Beograd 1. septembar 1875.
- ^ http://www.jstor.org/stable/2857180
- ^ Ivo Marinović, Antonio Samartino, Baldo Šutić: Koreni - Hrvati Biokovlja i Donje Neretve u Italiji/Radici - Croati del Biokovo e della Bassa Narenta in Italia Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. maj 2015), uvod
"... e al loro esodo di cinque secoli addietro "sull'altra parte del mare". Il viaggio per il quale lo scrittore croato Hektorović disse "... da un lato le acque, dall'altro soffiano venti; da un altro ancora la potestà turca...", condusse a una meta senza ritorno, facendoci percepire come dentro di sé avvertiva tutta l'incertezza che lo attendeva in quei nuovi luoghi." - ^ "Delo", Beograd 1904. godine
- ^ "Otadžbina", Beograd 1. januar 1882.
- ^ "Otadžbina", Beograd 1888.
