Popovac (Niš)

Popovac
Popovac;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Nišavski
Grad	Niš
Gradska opština	Crveni Krst
Stanovništvo
— 2022.	2.650
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 19′ 34″ S; 21° 49′ 23″ I / 43.326° S; 21.823166° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	183 m
	Popovac Popovac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	18260
Pozivni broj	018
Registarska oznaka	NI

Popovac je naseljeno mesto u gradskoj opštini Crveni Krst na području grada Niša u Nišavskom okrugu. Nalazi se na desnoj aluvijalnoj terasi Nišave, na oko 6 km zapadno od centra Niša. Prema popisu iz 2022. bilo je 2650 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 2517 stanovnika).

Istorija

Preistorijski nalazi (neolitsko - bronzanog doba) na rubu terase stare rečne obale na potesima Nad Ciganski Ključ i Selište pokazuju da Popovac spada u veoma stara sela. Egzistira i u srednjovekovnom slovenskom periodu. Turski popis 1444/46. godine ga zatiče kao spahiluk (timar) čakirdžibaše Umura sa 11 domova, 1 udovicom i sa dažbinama u iznosu 1.325 akči. Pominje se i u popisu 1498. godine kao spahiluk (zeamet) Ibrahim-bega iz Niša s 30 domova, 17 neoženjenih, 5 udovičkih domova i sa davanjima u iznosu 4.644 akče. Prema turskom popisu nahije Niš iz 1516. godine, mesto je bilo jedno od 111 sela nahije i nosilo je isti naziv kao danas, a imalo je 20 kuća, 1 udovičko domaćinstvo, 4 samačka domaćinstva.^[1] Kod starinačkog stanovništva u Popovcu živi mišljenje da se u selu „u tursko vreme“ zaselila jača struja doseljenika iz gornjeg Ponišavlja, po kojima neki rodovi i danas nose naziv „Piroćanci“.

Oslobođenje 1878. godine zateklo je Popovac kao prilično razvijeno selo sa oko 70 kuća. Položaj i plodnoj ravnici, u blizini Niša, pružao je uslove za razvoj napredne i tržišno orijentisan poljoprivrede, ali blizina grada podstakla je istovremeno i proces transformacije na nepoljoprivredna zanimanja, kao i na pojavu doseljavanja. Ova druga tendencija osetila se već u periodu između dva svetska rata, da bi intenzivan oblik dobila posle Drugog svetskog rata. Porastu nepoljoprivrednih zanimanja i jačanju dnevne migracije kako prema Nišu tako i prema Popovcu, doprinelo je formiranje ranžirne stanice u selu. Vezni krak železničke pruge sever - jug preko Popovca izgradili su Austro-Nemci 1917. godine, a železničku stanicu s tri koloseka Nemci 1942. godine. Tokom 1965. do 1975. godine izgrađena je velika ranžirna stanica za formiranje i dezinfekciju vozova s 39 koloseka. Od 17 železničkih službenika 1946. godine ovaj broj se u 1972. godini popeo na 222. Istovremeno su se u sektoru železničke stanice i duž železničke pruge, gde je 1965. godine bilo 5 kuća, razvila nova veća naselja „Železnička kolonija“ i „Donja pruga“ s oko stotinu kuća (1979).

Pored značajne prestrukturalizacije autohtonog stanovništva u pravcu nepoljoprivrednih zanimanja, odvijao se paralelno dotok i zaseljavanje stanovništva (fabrički radnici, železničari, aerodromski radnici, zidari) iz drugih krajeva. Godine 1971. u Popovcu je živelo 41 poljoprivredno, 69 mešovitih i 409 nepoljoprivrednih domaćinstava.

Ovde se nalazi FK Budućnost Popovac.

Saobraćaj

Do naselja se može doći prigradskom linijom 27A PAS Niš - Medoševac - Popovac - Trupale, linijom 27B Trg Kralja Aleksandra - Medoševac - Popovac, linijom 28 PAS Niš - Medoševac - Popovac - Trupale - Vrtište i linijom 29A PAS Niš - Medoševac - Popovac - Trupale - Vrtište - Mezgraja - Donja Toponica - Donja Trnava - Gornja Trnava.

Do naselja se može doći prigradskom autobuskom linijom PAS Niš—Popovac (linija br. 27lb). Kroz naselje prolazi železnička pruga Niš—Popovac, kojoj pripada železnička stanica u naselju.

Demografija

Krajem 19. veka (1895) Popovac je selo sa 82 domaćinstva i 584 stanovnika, a godine 1930. u njemu je živelo 150 domaćinstava i 1.340 stanovnika.

U naselju Popovac živi 2310 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 43,0 godina (42,7 kod muškaraca i 43,2 kod žena). U naselju ima 860 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,08.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	1.508
1953.	1.638
1961.	1.839
1971.	2.064
1981.	2.362
1991.	2.517	2.489
2002.	2.588	2.672
2011.	2.847
2022.	2.650

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	2.435	94,08%
Romi	103	3,97%
Crnogorci	4	0,15%
Makedonci	4	0,15%
Bugari	2	0,07%
Hrvati	1	0,03%
Ukrajinci	1	0,03%
Muslimani	1	0,03%
nepoznato	9	0,34%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	5	10
80+	16	33
75—79	36	50
70—74	53	73
65—69	79	81
60—64	70	82
55—59	60	72
50—54	102	83
45—49	96	92
40—44	98	90
35—39	92	87
30—34	93	78
25—29	82	97
20—24	100	93
15—19	80	90
10—14	82	71
5—9	78	63
0—4	51	70
Prosek :	38,9	40,5

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	274	327	440	519	643	697	827

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	147	185	154	192	92	39	7	6	1	4	3,13

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	1.062	298	688	49	25	2
Ženski	1.111	205	712	172	20	2
UKUPNO	2.173	503	1.400	221	45	4

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	480	10	0	0	168
Ženski	253	10	0	0	70
UKUPNO	733	20	0	0	238
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	4	73	56	4	81
Ženski	0	1	61	6	12
UKUPNO	4	74	117	10	93
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	1	11	28	9	12
Ženski	3	9	6	9	44
UKUPNO	4	20	34	18	56
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	14	0	0	9
Ženski	12	0	0	10
UKUPNO	26	0	0	19

Reference

^ „Istorijski arhiv Niš: „DETALjNI POPIS NAHIJE NIŠ IZ 1516. GODINE“”. Arhivirano iz originala 15. 03. 2012. g. Pristupljeno 23. 4. 2013.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Literatura

Enciklopedija Niša: Priroda, prostor, stanovništvo; izdanje Gradina - Niš, 1995.g. pp. 176.

Spoljašnje veze

[1] „Istorijski arhiv Niš: „DETALjNI POPIS NAHIJE NIŠ IZ 1516. GODINE“”. Arhivirano iz originala 15. 03. 2012. g. Pristupljeno 23. 4. 2013.

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]